• Hoe is deze situatie ontstaan?
• Zijn de teruglopende studentenaantallen en de afname in EC's een specifiek FGW-probleem, of hebben andere faculteiten/universiteiten hier ook mee te maken?

Hoe is deze situatie ontstaan?

De financiële uitdaging waar we voor staan heeft meerdere oorzaken.. De instroom van studenten is de afgelopen jaren gedaald, met een piek tijdens de corona-jaren. De studentenaantallen hebben zich daarna niet hersteld naar het oude niveau. Met name voor de masteropleidingen is een terugloop te zien. Naast dat we minder studenten hebben worden ook minder EC’s behaald door studenten. Dat heeft financiële gevolgen, want onze financiering hangt samen met het aantal behaalde EC's.

Ook zijn er minder promoties geweest en dus een daling van inkomsten. Daar tegenover zijn de kosten voor interne doorbelastingen toegenomen. Hierbij kun je denken aan kosten voor cyberveiligheid.

Tegelijkertijd zijn er landelijke ontwikkelingen, die voor veel onzekerheid zorgen. Hierbij kun je denken aan de Wet Internationalisering in Balans, en de voorgenomen bezuinigingen op het hoger onderwijs die genoemd worden in het Hoofdlijnenakkoord. Ook krijgen universiteiten geen geld meer vanuit starters- en stimuleringsbeurzen.

Zijn de teruglopende studentenaantallen en de afname in EC's een specifiek FGW-probleem, of hebben andere faculteiten/universiteiten hier ook mee te maken?

De afname in EC's lijkt een breder probleem: ook andere faculteiten van de Universiteit Leiden en andere universiteiten hebben hiermee te kampen. Het is niet duidelijk waar het precies aan ligt, maar het zou een na-effect van corona kunnen zijn.

De afname in masterstudenten is helaas wel een FGW-specifiek probleem. Veel van onze bachelorstudenten gaan elders een master doen, en we trekken onvoldoende studenten van andere universiteiten aan om de vertrekkende bachelorstudenten op te vangen. Op dit moment loopt er een onderzoek onder onze studenten (BA, MA en alumni) om te achterhalen waar dat precies door komt.

• Hoe is het proces tot nu gelopen?
• Hoe verhoudt het plan van aanpak zich tot de (politieke) omstandigheden buiten de universiteit?
• Wordt de Faculteitsraad goed betrokken?
• Hoe kunnen studenten meedenken?
• Welke overwegingen hanteert het Faculteitsbestuur bij het nemen van een besluit?

Hoe is het proces tot nu gelopen?

In het najaar van 2023 werd duidelijk dat de begroting van de Faculteit Geesteswetenschappen een tekort liet zien en dat dit voor de jaren erna verder zou oplopen als we geen actie zouden ondernemen.

In 2024 zijn in verschillende werkgroepen bestaande uit medewerkers en bestuurders van de faculteit uitgebreide analyses gemaakt. Op basis van die analyses is een plan van aanpak opgesteld om de financiële uitdaging aan te pakken. Dit plan noemen we Perspectief 2028. Eén van de maatregelen die wordt voorgesteld in het plan is een aanpassing op het onderwijsaanbod.  Het faculteitsbestuur heeft in het najaar van 2024 een eerste voorgenomen besluit voor aanpassingen in opleidingen genomen.

Na gesprekken met, en veel inzet van, betrokken opleidingen en hun voorzitters, heeft het faculteitsbestuur de plannen opnieuw onder de loep genomen. Het vernieuwde plan Perspectief 2028 is op 27 januari met alle medewerkers en studenten gedeeld. Dit voorgenomen besluit wordt nog aan de Faculteitsraad voorgelegd.

Hoe verhoudt het plan van aanpak zich tot de (politieke) omstandigheden buiten de universiteit?

Het plan van aanpak gaat uit van de nu bekende problemen en ontwikkelingen. Tegelijkertijd willen we niet overvallen worden door nieuwe ontwikkelingen. Zowel maatregelen uit het Regeerprogramma kabinet-Schoof die gericht zijn op hoger onderwijs, als de Wet Internationalisering in Balans baren grote zorgen. Een deel van de maatregelen uit het plan van aanpak is dan ook bedoeld om het vermogen om adequaat en efficiënt te kunnen reageren als organisatie te verbeteren.

Wordt de Faculteitsraad goed betrokken?

Ja. Het Faculteitsbestuur overlegt met regelmaat met de Faculteitsraad, zowel in formele overlegvergaderingen als in een meer informele setting. Ook de MT's van de instituten, het MT Bedrijfsvoering en de opleidingsvoorzitters worden steeds betrokken.

Hoe kunnen studenten meedenken?

Wil je meedenken over jouw opleiding of onderwijs? Dan kun je terecht bij de Opleidingscommissie van jouw opleiding of bij de Faculteitsraad. Kijk aan de rechterkant van deze pagina waar je meer informatie kunt vinden.

Welke overwegingen hanteert het Faculteitsbestuur bij het nemen van een besluit?

Het belangrijkste uitgangspunt van het Faculteitsbestuur is het behoud van onze brede, mondiale expertise. Dit is inclusief unica; dit zijn de expertises die alleen in Leiden worden aangeboden. Aanpassingen in het onderwijsportfolio zijn, gezien de omvang van de bezuinigingsopgave, onvermijdelijk. Daarbij kijkt het Faculteitsbestuur ook naar specifieke criteria, zoals geografische focus, geopolitieke ontwikkelingen, instroomprognoses, toekomstgerichtheid, vernieuwend aanbod, maatschappelijk belang en de mate waarin een opleiding een maatschappelijke opdracht vervult (bijv. de schooltalen i.v.m. het opleiden van eerstegraads docenten).   

Daarnaast is het behouden van de huidige hoge kwaliteit van onderwijs en onderzoek prioriteit, mag de werkdruk voor wetenschappelijk (WP) en ondersteunend personeel (OBP) niet toenemen en moet administratieve overhead verminderd worden.

• Welke maatregelen voor het onderwijs liggen nu voor?
• Leiden de maatregelen niet tot een afname van de kwaliteit van de programma's en daarmee juist tot een (verdere) terugloop van studenten?
• Welke gevolgen heeft de (huidige en toekomstige) financiële situatie voor de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit (en de universiteit)?

Welke maatregelen voor het onderwijs liggen nu voor?

Het faculteitsbestuur heeft het voornemen onderstaande besluiten te nemen. De genoemde voorgenomen besluiten worden nog aan de Faculteitsraad voorgelegd.

Bacheloropleidingen

• Franse- en Duitse taal en cultuur blijven als aparte opleidingen bestaan; het faculteitsbestuur ziet af van een brede bachelor Europese talen en culturen. 
• De bacheloropleidingen African Studies en Latijns-Amerikastudies blijven, anders dan eerder gemeld, bestaan als aparte opleidingen.
• De afstudeerrichtingen van de bacheloropleidingen Oude Nabije Oosten-studies en Midden-Oostenstudies zullen in afgeslankte vorm kunnen blijven bestaan.
• Een brede bacheloropleiding Aziëstudies wordt verder ontwikkeld. Momenteel wordt onderzocht met welke aanpassingen de betreffende opleidingen als unieke opleidingen kunnen blijven bestaan. 

Masteropleidingen

• Deelname van Universiteit Leiden in het joint master programme European Politics and Society wordt stopgezet.
• De instroom in de research master African Studies en de research master Latin American Studies wordt met ingang van academisch jaar 2026/2027 stopgezet en de opleidingen worden afgebouwd. De reguliere masteropleidingen African Studies en Latin American Studies blijven bestaan.

Daarnaast werken alle opleidingen aan het verminderen van het aantal vakken en zetten ze zich in voor meer onderlinge (en soms ook landelijke) samenwerking.

Leiden de maatregelen niet tot een afname van de kwaliteit van de programma's en daarmee juist tot een (verdere) terugloop van studenten?

We moeten creatief nadenken over hoe we studenten aantrekken en behouden, terwijl we tegelijkertijd wel kritisch moeten kijken naar ons onderwijsportfolio waarvan we uiteraard de huidige kwaliteit moeten behouden.

Welke gevolgen heeft de (huidige en toekomstige) financiële situatie voor de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit (en de universiteit)?

De huidige en toekomstige financiële situatie heeft ook invloed op de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit en de universiteit als geheel. Op centraal niveau kijkt de afdeling Vastgoed wat de bezuinigingen betekenen voor de geplande ontwikkelingen, zoals de Humanities Campus en verbouwingen bij alle andere faculteiten. 

Het verduurzamen en moderniseren van onze gebouwen blijft nodig om onze faculteit toekomstbestendig te maken en aantrekkelijk te houden. We hebben ook te maken met duurzaamheidswetgeving en -ambities waarvoor maatregelen in onze gebouwen binnen afzienbare tijd moeten worden getroffen.  

In de plannen voor de Humanities Campus wordt rekening gehouden met de bezuinigingsopgave en een compactere faculteit. Om kosten te besparen wordt het Aleida Nijland (het huidige Matthias de Vrieshof) casco gerenoveerd. Daarnaast komt na de herontwikkeling van het nieuwe Reuvens (waar straks de grote onderwijszalen in terecht komen) en de sloop van het huidige Lipsius, de bouw van Lipsius Zuid voor dit moment te vervallen. Daarmee komt er dus één gebouw minder terug op de Humanities Campus en realiseert Vastgoed een forse besparing. De vrijgevallen kavel blijft beschikbaar voor mogelijke universitaire ontwikkelingen in de toekomst.

• Wat betekent het stoppen van opleidingen voor mij? Moet ik me zorgen maken over het halen van mijn diploma?
• Mijn opleiding blijft bestaan. Wat betekenen de bezuinigingen voor mij?
• Kan ik mij gewoon inschrijven voor mijn voorkeurs(master)opleiding in 2025/2026?

Wat betekent het stoppen van opleidingen voor mij? Moet ik me zorgen maken over het halen van mijn diploma?

Als je student bent van één van de opleidingen waarvan het voorstel is nieuwe inschrijvingen te stoppen vanaf 2026/2027, kun je je opleiding afmaken. De laatste lichting studenten van een opleiding die gaat stoppen, heeft een jaar uitloop bovenop de nominale duur van de studie om het diploma te behalen. In het geval van een tweejarige research master die vanaf 2026/2027 geen nieuwe studenten accepteert, betekent dit dus dat zowel huidige als nieuwe studenten het diploma uiterlijk in studiejaar 2027/2028 moeten behalen.

Mijn opleiding blijft bestaan. Wat betekenen de bezuinigingen voor mij?

Voor alle studenten aan de Faculteit Geesteswetenschappen geldt dat je mogelijk wat gaat merken van de veranderingen. Zo zijn er nu veel vakken waar weinig studenten zich voor inschrijven, en die daardoor dus heel duur zijn Opleidingen hebben zelf maatregelen genomen om het aantal vakken te verkleinen en daarmee kosten te besparen. Ook gaan verschillende opleidingen nauwer samenwerken met andere opleidingen. Op termijn kan het dus zijn dat je uit wat minder keuzevakken kunt kiezen of dat je wat vaker studenten van een verwante Geesteswetenschappenopleiding tegen zult komen in de collegebanken.

Kan ik mij gewoon inschrijven voor mijn voorkeurs(master)opleiding in 2025/2026?

Ja. Alle opleidingen worden in 2025/2026 nog aangeboden. Het eventuele stoppen van opleidingen gaat op zijn vroegst pas in in collegejaar 2026/2027.

Kijk hier voor het FGW bachelor- en masteraanbod.