• Hoe is deze situatie ontstaan?
• Zijn de teruglopende studentenaantallen en de afname in EC's een specifiek FGW-probleem, of hebben andere faculteiten/universiteiten hier ook mee te maken?

Hoe is deze situatie ontstaan?

Er zijn verschillende oorzaken die maken dat we een financiële uitdaging hebben. De instroom van studenten is de afgelopen jaren gedaald, met een piek tijdens de corona-jaren. De studentenaantallen hebben zich sindsdien niet hersteld naar het oude niveau. Met name voor de masteropleidingen is een terugloop te zien. Ook zijn er minder promoties geweest, en aan de andere kant zijn de kosten voor interne doorbelastingen toegenomen.

Tegelijkertijd zijn er landelijke ontwikkelingen, zoals de Wet Internationalisering in Balans, en de voorgenomen bezuinigingen op het hoger onderwijs die genoemd worden in het Hoofdlijnenakkoord die voor veel onzekerheid zorgen. Ook krijgen universiteiten geen geld meer vanuit starters- en stimuleringsbeurzen.

Zijn de teruglopende studentenaantallen en de afname in EC's een specifiek FGW-probleem, of hebben andere faculteiten/universiteiten hier ook mee te maken?

De afname in EC's lijkt een breder probleem: ook andere faculteiten van de Universiteit Leiden en andere universiteiten hebben hiermee te kampen. Het is niet duidelijk waar het precies aan ligt, maar het zou een na-effect van corona kunnen zijn.

De afname in MA-studenten is helaas wel een FGW-specifiek probleem. De meeste faculteiten zitten weer boven de instroom van 2019, maar FGW niet. Veel van onze bachelorstudenten gaan elders een MA doen, en we trekken onvoldoende masterstudenten van andere universiteiten aan om de vertrekkende BA-studenten op te vangen. Er loopt momenteel een onderzoek onder onze studenten (BA, MA en alumni) om te achterhalen waar dat precies door komt.

• Hoe ziet het proces er tot nu toe uit?
• Hoe verhoudt het plan van aanpak zich tot de (politieke) omstandigheden buiten de universiteit?
• Wordt de Faculteitsraad goed betrokken?
• Hoe kunnen studenten meedenken?
• Welke overwegingen hanteert het Faculteitsbestuur bij het nemen van een besluit?

Hoe ziet het proces er tot nu toe uit?

In het najaar van 2023 werd duidelijk dat de begroting van de Faculteit Geesteswetenschappen een tekort liet zien en dat dit voor de jaren erna verder zou oplopen als de faculteit geen actie zou ondernemen.

In 2024 hebben verschillende werkgroepen van medewerkers en bestuurders van de faculteit gewerkt aan uitgebreide analyses en een plan van aanpak om de financiële uitdaging aan te pakken. Eén van de maatregelen die wordt voorgesteld in het plan, genaamd Perspectief 2028, is een bezuiniging op het onderwijsaanbod. Om een toekomstbestendige faculteit te blijven, moeten er veranderingen in opleidingen plaatsvinden. Het faculteitsbestuur heeft in het najaar van 2024 een eerste voorgenomen besluit voor aanpassingen in opleidingen genomen.

Na diverse gesprekken met betrokken opleidingen, heeft het faculteitsbestuur deze plannen opnieuw onder de loep genomen. Er ligt nu een nieuw voorstel. Dit voorgenomen besluit wordt nog aan de Faculteitsraad voorgelegd.

Hoe verhoudt het plan van aanpak zich tot de (politieke) omstandigheden buiten de universiteit?

Het huidige plan van aanpak gaat uit van de nu bekende problemen en ontwikkelingen. Tegelijkertijd willen we niet overvallen worden door nieuwe ontwikkelingen. Zowel maatregelen uit het Regeerprogramma kabinet-Schoof die gericht zijn op hoger onderwijs, als de Wet Internationalisering in Balans baren grote zorgen. Een deel van de maatregelen uit het plan van aanpak is dan ook bedoeld om het vermogen om adequaat en efficiënt te kunnen reageren als organisatie te verbeteren.

Wordt de Faculteitsraad goed betrokken?

Ja. Het Faculteitsbestuur overlegt met regelmaat met de Faculteitsraad, zowel in formele overlegvergaderingen als in een meer informele setting. Ook de MT's van de instituten, het MT Bedrijfsvoering en de opleidingsvoorzitters worden steeds betrokken.

Hoe kunnen studenten meedenken?

Als je wilt meedenken over jouw opleiding of onderwijs, kun je terecht bij de Opleidingscommissie van jouw opleiding of bij de Faculteitsraad. Kijk aan de rechterkant van deze pagina waar je meer informatie kunt vinden.

Welke overwegingen hanteert het Faculteitsbestuur bij het nemen van een besluit?

Het belangrijkste uitgangspunt van het Faculteitsbestuur is het behoud van onze brede, mondiale expertise, inclusief unica. Aanpassingen in het onderwijsportfolio zijn, gezien de omvang van de bezuinigingsopgave, onvermijdelijk. Daarbij kijkt het FB ook naar specifieke criteria, zoals geografische focus, geopolitieke ontwikkelingen, instroomprognoses, uniciteit, toekomstgerichtheid, vernieuwend aanbod, maatschappelijk belang en de mate waarin een opleiding een maatschappelijke opdracht vervult (bijv. de schooltalen i.v.m. het opleiden van eerstegraads docenten).   

Daarnaast is het behouden van hoge kwaliteit van onderwijs en onderzoek prioriteit, mag werkdruk voor wetenschappelijk personeel (WP) en ondersteunend personeel (OBP) niet toenemen en moet administratieve overhead verminderd worden.

• Welke maatregelen voor het onderwijs liggen nu voor?
• Leiden de maatregelen niet tot een afname van de kwaliteit van de programma's en daarmee juist tot een (verdere) terugloop van studenten?
• Welke gevolgen heeft de (huidige en toekomstige) financiële situatie voor de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit (en de universiteit)?

Welke maatregelen voor het onderwijs liggen nu voor?

Het faculteitsbestuur heeft het voornemen onderstaande besluiten te nemen. De genoemde voorgenomen besluiten worden nog aan de Faculteitsraad voorgelegd.

Bacheloropleidingen

• De instroom in de bacheloropleiding Italiaanse taal en cultuur wordt met ingang van academisch jaar 2026/2027 stopgezet en de opleiding wordt afgebouwd.
• Frans en Duits blijven als aparte opleidingen bestaan; het faculteitsbestuur ziet af van een brede bachelor Europese talen en culturen. 
• De bacheloropleidingen African Studies en Latin American Studies blijven, anders dan eerder gemeld, bestaan als aparte opleidingen.
• De afstudeerrichtingen van de bacheloropleidingen Oude Nabije Oosten-studies en Midden-Oostenstudies zullen in afgeslankte vorm kunnen blijven bestaan.
• Een brede bacheloropleiding Aziëstudies wordt verder ontwikkeld. Momenteel wordt onderzocht met welke aanpassingen de betreffende opleidingen als unieke opleidingen kunnen blijven bestaan. 

Masteropleidingen

• Deelname van Universiteit Leiden in het joint master programme European Politics and Society wordt stopgezet.
• De instroom in de research master African Studies en de research master Latin American Studies wordt met ingang van academisch jaar 2026/2027 stopgezet en de opleidingen worden afgebouwd. De reguliere masteropleidingen African Studies en Latin American Studies blijven bestaan.

Daarnaast werken alle opleidingen aan het verminderen van het aantal vakken en zetten ze zich in voor meer onderlinge (en soms ook landelijke) samenwerking.

Leiden de maatregelen niet tot een afname van de kwaliteit van de programma's en daarmee juist tot een (verdere) terugloop van studenten?

We moeten creatief nadenken over hoe we studenten aantrekken en behouden, terwijl we tegelijkertijd wel kritisch moeten kijken naar ons onderwijsportfolio waarvan we uiteraard de huidige kwaliteit moeten behouden.

Welke gevolgen heeft de (huidige en toekomstige) financiële situatie voor de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit (en de universiteit)?

De huidige en toekomstige financiële situatie heeft ook invloed op de bouw- en verbouwplannen voor onze faculteit en de universiteit als geheel. Op centraal niveau kijkt de afdeling Vastgoed wat de bezuinigingen betekenen voor de geplande ontwikkelingen, zoals de Humanities Campus en verbouwingen bij andere alle faculteiten. 

Het verduurzamen en moderniseren van onze gebouwen blijft nodig om onze faculteit toekomstbestendig te maken en aantrekkelijk te houden. We hebben ook te maken met duurzaamheidswetgeving en -ambities waarvoor maatregelen in onze gebouwen binnen afzienbare tijd moeten worden getroffen.  

In de plannen voor de Humanities Campus wordt rekening gehouden met de bezuinigingsopgave en een compactere faculteit. Om kosten te besparen wordt het Aleida Nijland (het huidige Matthias de Vrieshof) casco gerenoveerd. Daarnaast komt na de sloop van het huidige Lipsius, de bouw van Lipsius Zuid voor dit moment te vervallen. Daarmee komt er dus één gebouw minder terug op de Humanities Campus en realiseert Vastgoed een forse besparing. De vrijgevallen kavel blijft beschikbaar voor mogelijke universitaire ontwikkelingen in de toekomst.

• Wat betekent het stoppen van opleidingen voor mij? Moet ik me zorgen maken over het halen van mijn diploma?
• Mijn opleiding blijft bestaan. Wat betekenen de bezuinigingen voor mij?
• Kan ik mij gewoon inschrijven voor mijn voorkeurs(master)opleiding in 2025/2026? 

Wat betekent het stoppen van opleidingen voor mij? Moet ik me zorgen maken over het halen van mijn diploma?

Als je student bent van één van de opleidingen waarvan het voorstel is nieuwe inschrijvingen te stoppen vanaf 2026/2027, kun je je opleiding afmaken. De laatste lichting studenten van een opleiding die gaat stoppen, heeft een jaar uitloop bovenop de nominale duur van de studie om het diploma te behalen. In het geval van een tweejarige research master die vanaf 2026/2027 geen nieuwe studenten accepteert, betekent dit dus dat zowel huidige als nieuwe studenten het diploma uiterlijk in studiejaar 2028/2029 moeten behalen.

Mijn opleiding blijft bestaan. Wat betekenen de bezuinigingen voor mij?

Voor studenten van alle opleidingen aan de Faculteit Geesteswetenschappen geldt dat je mogelijk wat gaat merken van veranderingen die binnen opleidingen worden doorgevoerd. Zo zijn er nu veel vakken waar weinig studenten zich voor inschrijven. Opleidingen hebben zelf de nodige maatregelen genomen om het aantal vakken te verkleinen. Ook gaan verschillende opleidingen nauwer samenwerken met andere opleidingen. Dat betekent dat je mogelijk op termijn uit wat minder keuzevakken kunt kiezen of dat je wat vaker studenten van een andere Geesteswetenschappenopleiding tegen zult komen in een vak.

Kan ik mij gewoon inschrijven voor mijn voorkeurs(master)opleiding in 2025/2026?

Ja, je kunt je inschrijven voor alle opleidingen die worden aangeboden in het collegejaar 2025/2026.

Kijk hier voor het FGW bachelor- en masteraanbod.