Jonge veelbelovende wetenschappers hebben via het World Economic Forum zelf een ‘code of ethics’ geschreven. Chemicus en medeauteur Sander van Kasteren vertelt over het belang hiervan: ‘We willen laten zien dat wetenschappers morele wezens zijn, die ook deel uitmaken van de maatschappij.’

Moleculen zijn uiterst moeilijk om te zien in zichtbaar licht, vooral zonder gebruik van fluorescentie. Leidse natuurkundigen hebben nu hun optische techniek gevoelig genoeg gemaakt om de moleculen van hun interesse in alle maten in beeld te brengen. Publicatie in Nanoletters.

‘Markteconomisch denken heeft de waarde van wetenschap gereduceerd tot een kwestie van efficiency en productiviteit’, zegt Sarah de Rijcke. En ze mist een inhoudelijk verhaal over wat we eigenlijk willen met wetenschappelijk onderzoek. Oratie op vrijdag 17 mei.

Sterrenkundigen hebben met de Herschel-ruimtetelescoop voor het eerst koude waterdamp gevonden in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. Dit duidt erop dat deze schijf grote hoeveelheden water bevat. In het heelal zijn wellicht veel meer planeten met water. Het onderzoeksteam van de Leidse…

Speelt zelfcensuur een rol aan de universiteit? VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg wil het laten onderzoeken. Tot genoegen van diverse aanwezigen tijdens een debat van Studium Generale op de Universiteit Leiden op 19 april.

Eiwitten in de membranen van een cel laten zich notoir moeilijk onderzoeken. Vandaar dat oppervlaktefysicus Tjerk Oosterkamp en collega’s hard werken aan een nieuwe techniek om ze zichtbaar te maken. Vandaag publiceren de fysici in Nature over het ‘eerste licht’ van hun nieuwe microscoop.

Laura Heitman ontvangt een Vidi-beurs van het NWO voor haar innovatieve geneesmiddelenonderzoek. Met de beurs van 800.000 euro wil Heitman optimaliseren hoe lang medicijnen binden aan hun doelwit in het lichaam, om zo ziekten effectief te bestrijden. En ze pleit voor een paradigmaverschuiving in onderzoek…

Zorg voor kinderen, geen toegang tot laboratoria en online onderwijs dat extra tijd kost. Het zijn de meest genoemde redenen waardoor jonge onderzoekers aan de Universiteit Leiden hun aantal productieve werkuren flink zagen dalen sinds het begin van de lockdown. Dat blijkt uit een enquête van de Young…

Natuurkundigen, onder wie de Leidse Dorothea Samtleben, bouwen aan een reusachtige onderwatertelescoop om de oorsprong van neutrinos te ontrafelen en het mysterie rond donkere materie op te helderen. De eerste detector is inmiddels geïnstalleerd. Eenmaal af heeft de telescoop het volume van drie kubieke…

Het omvallen van een stoel als metafoor voor een migraineaanval, het is de basis van het promotieonderzoek van Thijs Perenboom bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hij wilde ontrafelen of en hoe we migraineaanvallen kunnen voorspellen. Hij verdedigt zijn proefschrift op 21 juni.

Mensen met beperkingen vinden dat hun expertise over bijvoorbeeld het locked-in-syndroom onvoldoende wordt gehoord. 'Zonde', stelt psycholoog Femke Nijboer, 'want zo missen zorg en industrie een kans op betere producten.'

Niet alleen bij pubers lijken hormonen de baas. Ook bij insecten spelen ze een cruciale rol in het afstemmen van gedrag, groei en voortplanting op externe omstandigheden. Zo heeft voortplanten weinig zin in een seizoen van voedselschaarste, omdat dan nakomelingen een slechte start zullen maken. Een…

Veel leefomgevingen op aarde veranderen drastisch met de seizoenen. Voor dieren in deze seizoensgebonden omgevingen heeft dit grote invloed op de beschikbaarheid van voedsel, hoeveelheid roofdieren en mogelijkheden om voort te planten. Om zich in dit soort habitatten succesvol te handhaven moeten dieren…

Planeten in andere zonnestelsels bevatten waardevolle informatie over het ontstaan van planeten en leven. Promovenda Yapeng Zhang heeft hun atmosferen bestudeerd door te kijken naar hun kleinste onderdelen: isotopen. Met haar onderzoek hoopt ze te ontdekken wat ons eigen zonnestelsel uniek maakt.

Planeten ontstaan doordat minuscule stofdeeltjes zich verzamelen zich in zogeheten stofvallen in schijven rond jonge sterren, waar ze verder kunnen groeien. Deze groei van stofdeeltjes is de start van planeetvorming. Dat blijkt uit het onderzoek van Nienke van der Marel, waarop ze op 29 september cum…

Een beproefd medicijn voor de behandeling van ADHD werkt in de hersenen van gezonde niet-actieve personen net andersom dan werd gedacht: het stimuleert de hersenactiviteit niet maar onderdrukt deze juist. Publicatie in The Journal of Neuroscience op 27 juli.

De European Research Council (ERC) heeft een Advanced Grant toegekend aan twee Leidse onderzoekers. Joke Meijer gaat onderzoek doen naar de invloed van de biologische klok op onze gezondheid. Carlo Beenakker gaat op zoek naar Majorana-deeltjes in supergeleiders.

Met elektronspins hebben natuurkundigen het bindingsproces onderzocht van het eiwit α-synucleïne, dat wordt geassocieerd met de ziekte van Parkinson. Wat blijkt is dat het eiwit op een verrassend efficiënte manier bindt aan een hersenmembraan. Met deze in Leiden ontwikkelde methode hebben de onderzoekers…

Kalle Torstensson en Huib Jan van Langevelde hebben met behulp van de MERLIN-radiotelescoop laten zien dat magneetvelden ook een belangrijke rol spelen bij de geboorte van zware sterren.

Het was groot nieuws, vlak voor het paasweekend: cabaretier Jochem Myjer zou een keuzevak gaan geven over omgaan met stress. Honderden studenten meldden zich aan, en ook de redacties van onder andere Pauw, Omroep Max en Radio 1 wilden Myjer spreken. Helaas voor hen: het is een 1-aprilgrap. Maar met…

Op een miljard lichtjaar van de aarde is een gigantisch radiobrug ontdekt die twee clusters van sterrenstelsels verbindt. Uit de gloed van deze brug zijn magnetische velden waarneembaar. Dat ontdekten astronomen, waaronder Huub Röttgering en Reinout van Weeren van de Sterrewacht Leiden, met behulp…

De snelste chemische reactie in het universum vindt plaats in ons oog.

Sterrenkundige Ewine van Dishoeck stond aan de wieg van ALMA, de grootste radiotelescoop ter wereld. Op 13 maart 2013 was de officiële ingebruikname. Vanaf de basis in Chili kan nu het ontstaan van planeten worden waargenomen.

Waarschijnlijk hebben astronomen met ESO’s Very Large Telescope voor het eerst een planeet-in-wording waargenomen die nog in een dikke schijf van gas en stof genesteld zit. De ontdekking is gedaan door een internationaal team van astronomen, onder wie Matthew Kenworthy van de Universiteit Leiden. Indien…

Wat is de relatie tussen ADHD en overgewicht bij kinderen? En is het terecht dat veel kinderen met overgewicht astmamedicijnen gebruiken? Op 22 mei promoveerde Yvette Lentferink op onderzoek naar de relatie tussen kinderobesitas en andere aandoeningen.

Biofysicus Rolf Harkes heeft een microscoop ontwikkeld die individuele moleculen kan lokaliseren in levende cellen. Dit verbetert de traceertechnieken voor ziektes als kanker en Parkinson op cellulair niveau. Promotie op 13 januari 2016

Om windmolens en elektrische auto’s efficiënt en onderhoudsvriendelijk te maken, hebben we veel magneten nodig. Die magneten komen grotendeels uit China. Voor onze energietransitie zijn we dus afhankelijk van deze grootmacht. ‘In 2010 zagen we al hoe de export zeldzame aardmetalen werd ingezet als wapen,’…

Een nieuwe NMR-microscoop geeft natuurkundigen een verbeterd instrument om fundamentele fysische processen te onderzoeken. Het biedt ook nieuwe mogelijkheden voor de medische wetenschap, bijvoorbeeld om eiwitten beter te bestuderen in de hersenen van Alzheimerpatiënten. Publicatie in Physical Review…

Het eigen cellulaire recyclesysteem van zebravissen kan schadelijke bacteriën opeten en zo weerstand bieden tegen infecties als tuberculose en salmonellose. Dat schrijven Leidse biologen van de groep van Annemarie Meijer. Het stimuleren van deze vorm van afweer kan gebruikt worden in nieuwe behandelmethoden…

Achter de relatief stabiele inkomensongelijkheid in Nederland gaan grote veranderingen schuil. De inkomensongelijkheid is de afgelopen veertig jaar wel toegenomen maar viel vooral minder sterk uit doordat vrouwen in lagere inkomensgroepen meer zijn gaan werken. Ondertussen is het inkomen van mannen…

Geen tijd te verliezen met het natuurherstel. Om die reden en om te laten zien dat de Europese Commissie geen boeman is en ook een geen vijand kwam Frans Timmermans afgelopen dinsdag in de Tweede Kamer om met BBB-leider Caroline van der Plas te praten over het stikstofbeleid. Van der Plas wil graag…

Bij borstkanker overlijden patiënten vaak niet aan de oorspronkelijke tumor, maar aan uitzaaiingen. Een gebrek aan zuurstof in de tumorcellen stimuleert deze uitzaaiing, en verandert ook de stofwisseling van de tumorcellen. Promovendus Qiuyu Liu onderzocht de rol van zuurstofgebrek in de groei en uitzaaiing…

Computerwetenschapper Tim Coopmans gebruikt pen, papier en gewone computers om de best mogelijke quantumcomputer te simuleren. Hij vertelt over zijn onderzoek en hoe dit helpt om een bruikbare quantumcomputer sneller werkelijkheid te maken. ‘Ik hoop dat ik zal meemaken dat quantumcomputers echt iets…

Uit onderzoek van neurowetenschapper Bastien Boutonnet en zijn Amerikaanse collega blijkt dat onze hersenen sneller een beeld oproepen na het horen van het woord ‘hond’ dan na het horen van geblaf. Dit is opvallend omdat talige informatie abstracter is dan een geluid en daardoor het deel van de hersenen…

Vaders en moeders voeden jonge kinderen anders op. Moeders corrigeren kinderen bijvoorbeeld sneller en vaker bij ongehoorzaam gedrag. Dat blijkt uit het onderzoek van Liesbeth Hallers-Haalboom. Promotie 7 oktober.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

‘Migraine is een hersenziekte. Als het eenvoudig was dan hadden we het al opgelost’. Dat is de titel van de oratie die hoogleraar Neurologie Gisela Terwindt op vrijdag 3 juni uitspreekt. Ze benadrukt in haar toespraak het belang van onderzoek naar de verschillen tussen vrouwen en mannen met migraine…

Met een nieuw blog delen Leidse docenten hun ervaringen op het gebied van onderwijsinnovatie. Zo laten ze collega’s, studenten en de buitenwereld zien wat er allemaal komt kijken bij het ontwikkelen van onderwijs aan de universiteit.

Stop twee vrijgezellen in één container en je krijgt … wetenschap! Psychologen van de Universiteit Leiden doen vanaf 19 augustus onderzoek naar daten op festival Lowlands.

Aukje Beers combineerde theorie en praktijk, maar ook chemie, biologie en computermodellen. Op die manier ontdekte ze tijdens haar masterproject twee eiwitremmers die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuw kankermedicijn. Voor haar onderzoek ontving Beers op donderdag 23 november de Unilever…

Het nieuwste onderzoek uit het Leids openlucht laboratorium ‘Levend Lab’ toont aan dat het insecticide thiacloprid zelfs de meest voorkomende en robuuste waterjuffersoort in ons land sterk beïnvloedt. Het onderzoek is gepubliceerd in Journal of Applied Ecology.

Het is Nederlandse astronomen als eersten ter wereld gelukt om isotopen te ontwaren in de dampkring van een exoplaneet. Het gaat hierbij om verschillende vormen van koolstof in gasreusplaneet TYC 8998-760-1 b. Het onderzoek wordt donderdag gepubliceerd in het vakblad Nature.

Speelt zelfcensuur een rol in de Nederlandse wetenschap? Die vraag moet de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) gaan beantwoorden, nu een motie daarover is aangenomen in de Tweede Kamer. VVD'er Pieter Duisenberg diende de motie in, en gaat op 19 april hierover in debat met rector…

De Leidse Sterrewacht gaat een nieuwe techniek gebruiken om te rekenen aan zwaartekrachtlenzen. Zij doen dit in het kader van onderzoek naar de vorming van melkwegstelsels. Alessandro Sonnenfeld van de Universiteit Tokyo haalde een Marie-Curie beurs binnen en komt het onderzoeksteam versterken.

Zou jij een wandeling willen maken met een onbekende medestudent? Dat is het idee achter de Walk & Talk. Met het nieuwe initiatief wil International Studies zorgen voor meer mogelijkheden tot sociaal contact.

Van de vier NWO-Spinozapremies gingen er dit jaar maar liefst twee naar Leidse onderzoekers. Op 12 september werden de hoogste wetenschappelijke onderscheidingen uitgereikt aan Michel Orrit en Eveline Crone. Zij ontvingen 2,5 miljoen euro.

Wie is er verantwoordelijk of aansprakelijk als er een ongeluk gebeurt door een fout in een wereldwijd satellietnavigatiesysteem? Moet de leverancier van het systeem dan opdraaien voor de schade, ook als zijn diensten gratis zijn? En volstaat het huidige internationaal recht om dergelijke vragen te…

Leidse wiskundig biologen hebben een model ontwikkeld dat helpt verklaren hoe onder meer de ruggengraat en de wervels ontstaan in de embryonale ontwikkeling. Hetzelfde proces, maar dan andersom, speelt een sleutelrol bij de uitzaaiing van kanker. Publicatie in iScience.

Wat doe je als kinderen vragen stellen over terrorisme, en kun je voorkomen dat ze bang worden? Evin Aktar, universitair docent Psychologie in Leiden, onderzoekt het met behulp van robots. Ze vertelt erover in alumnimagazine Leidraad.

‘We hopen dat ons artikel de mogelijkheden en voordelen laat zien van het gebruik van kunstmatige intelligentie in de quantumfysica om nieuwe ontdekkingen te doen.’ Vedran Dunjko van het Leiden Institute of Advanced Computer Science droeg bij aan een artikel dat vorig jaar verscheen in PNAS. Het artikel…