Is schermtijd voor papegaaien binnenkort een ding? Amerikaanse wetenschappers onderzoeken hoe papegaaien gamen of videobellen met een tablet. Evolutiebioloog Nick Dam praat erover in de uitzending van Nieuwsweekend op Radio1. Ook vertelt hij over zijn eigen onderzoek naar zingende papegaaien.

Geneeskundepromovendi Wouter Jan Geelhoed en Nan van Geloven zijn de winnaars van de Leidse voorronde van FameLab. Zij gaan door naar de finale op 22 april.

Op de avond en nacht van 15 september presenteert Leiden zich als kennisstad, tijdens de Nacht van Ontdekkingen. Het thema van dit evenement waarop wetenschap samenkomt met kunst en cultuur is dit jaar tijd.

Jolien van Breen en Honorata Mazepus hebben een beurs van 50.000 euro gekregen ronde 3 van het NWO Open Competitie SGW-XS pilot programma.

Frank den Hollander, hoogleraar Kansrekening, is op 15 december onderscheiden als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Leids fysicus Alexey Boyarsky ontvangt een ERC Advanced Grant om een uitbreiding te onderzoeken van het standaardmodel van deeltjesfysica. Hij deelt de prijs met onderzoeksgroepen uit Lausanne en Kopenhagen. 580.000 euro is gereserveerd voor Leiden.

Op 8 en 9 september organiseerde de London School of Economics Law School de Interdisciplinary Research Methods in EU Law Workshop. Armin Cuyvers en Eva Grosfeld presenteerden hun onderzoek over de toepassing van sociaal psychologische inzichten op Europees recht.

Bijzondere prestaties, beurzen en een top 10 ranking, een mooi kalenderjaar voor de Faculteit der Archeologie! Zie hieronder het overzicht in de eregalerij van 2023.

Op 12 november ontving studente evolutionaire biologe Barbara Vreede de LISF-prijs 2008 uit handen van professor Bas Haring voor haar verslag over haar onderzoek in Ierland naar geleedpotigen (duizendpoten).

Een internationaal team van meer dan 200 astronomen uit 18 landen heeft honderdduizenden nooit eerder waargenomen sterrenstelsels gepubliceerd. De publicatie maakt deel uit van een project onder leiding van Leids hoogleraar Huub Röttgering. Media in binnen- en buitenland besteedden aandacht aan de o…

De Tatiana Afanassjewa-lezingenreeks is een reeks publiekslezingen op woensdagavonden waarvoor iedereen met natuurkundige belangstelling van harte is uitgenodigd.

Biologiestudente Els Baalbergen deed Masters-onderzoek naar keverlarven die gaatjes in slakkenhuisjes boren en daarvoor heeft zij de Uyttenboogaart-Eliasenprijs voor entomologische Masters-projecten in de wacht gesleept. Baalbergen deed haar afstudeeronderzoek bij de groep Character Evolution van Naturalis…

Op 3 oktober streed een team van het Instituut Biologie Leiden tegen andere universitaire biologenteams in de Biology Battle of the Universities. Het team behaalde de tweede plaats.

De YAL heeft een eigen lezingenserie! In samenwerking met Studium Generale organiseren we een lezingenserie getiteld 'Young Academy Leiden'.

Eerlijke en creatieve AI

Promotie

Het tijdschrift New Scientist selecteerde twee jonge Leidse wetenschappers voor zijn Top 25 van jong talent in Nederland en Vlaanderen: historicus Karwan Fatah-Black en neuropsycholoog Mariska Kret. Wie komt op één? Stem op een van hen.

De onderzoeksvoorstellen van wiskundige Peter Bruin, natuurkundige Daniela Kraft, bio-farmaceut Rawi Ramautar en sterrenkundige Catherine Walsh en nog 7 onderzoeksvoorstellen van talentvolle Leidse wetenschappers zijn gehonoreerd met een Veni-subsidie van 250.000 euro. Landelijk zijn 155 Veni’s vers…

Hoe evolueerden emoties bij mensen en mensapen? Hoeveel gevangenistijd compenseert het leed van slachtoffers? In de Nacht van Ontdekkingen op zaterdag 15 september geven wetenschappers als psycholoog Evy van Berlo en strafrechtdeskundige Pauline Schuyt flitscolleges met ‘tijd ’als invalshoek.

Of hij een gokje durfde nemen met zijn promotieonderzoek? Daar hoefde Jeroen Methorst niet lang over na te denken. Het kon mislukken óf heel mooi worden. Dat laatste is het geval. Methorst ontwikkelde een computersysteem dat onderzoekers helpt het eiwit te vinden dat ze nodig hebben ‘Onze hele groep…

Toekomstige technologieën zullen ons alledaagse leven ingrijpend beïnvloeden. In hoeverre worden we daar beter van? Op het toekomstcongres Brave New World, op 2 en 3 november in Leiden, komen optimistische en zorgwekkende scenario’s langs.

Computers zijn in toenemende mate in staat taken uit te voeren die zelfs voor experts lastig zijn, zoals het diagnosticeren van ziekten en het opsporen van creditcardfraude. Volgens Holger Hoos, Leiden hoogleraar Machine Learning, groeit de urgentie om de risico's en kansen van kunstmatige intelligentie…

Eén klein molecuul dat zowel griep-, corona-, hiv- en zika-virussen kan vernietigen: het bestaat. Biofysicus Niek van Hilten droeg eraan bij, hij promoveert 14 september.

Op 18 november werd het boek Vallende kwartjes van Bas Haring en Ionica Smeets gepresenteerd. De ondertitel luidt: Een slimme selectie van leesbare wetenschap. En dat is precies de juiste omschrijving van deze bloemlezing, waarin natuurwetenschappelijke inzichten voor een groot publiek worden uitgel…

Het team van Alireza Mashaghi van het Leiden Academic Centre for Drug Research heeft een manier gevonden om de vorm van eiwitten te bepalen en classificeren: door middel van een barcode. Met de simpele maar precieze topologische barcode is het mogelijk alle soorten vouwen in een eiwit weer te geven.…

Astronomen van de Sterrewacht Leiden hebben een nieuwe methode ontwikkeld om verre quasars te vinden en beter te onderscheiden van andere objecten die erop lijken, met behulp van technieken voor machinaal leren. Het onderzoeksresultaat is geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy & Astrophysics.…

De een ontrafelt het ontstaan van de grootste zwarte gaten in het universum, de ander onderzoekt de invloed van sterrenwind op de atmosfeer van exoplaneten. Zowel Elena Maria Rossi als Aline Vidotto ontvangen een Vici-beurs voor hun onderzoek naar de mysteries van het heelal. ‘Ik heb nog geen idee hoe…

‘Islam in de klas’ is een nieuwe module voor basisschoolleraren door de Leiden Islam Academie (LIA). De online cursus streeft ernaar om leraren beter vaardiger te maken in hoe zij omgaan met lastige Islam-gerelateerde situaties in de klas.

Het coronavaccin van Janssen-Cilag International N.V. is op 11 maart goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). De Moleculaire Virologiegroep van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het vaccin.

Zes vrouwelijke onderzoekers van de Sterrewacht Leiden hebben voor het eerst dimethylether gedetecteerd in een planeetvormende schijf. Met negen atomen is dit het grootste molecuul dat tot nu toe in een schijf is geïdentificeerd. Dimethylether is ook een voorloper van grotere organische moleculen die…

Een sterrenstelsel is al onvoorstelbaar groot, maar het kan nóg groter. Astronoom Reinout van Weeren onderzoekt clusters van sterrenstelsels, die behoren tot één van de grootste structuren in het heelal. Voor zijn onderzoek naar het ontstaan en de evolutie van deze clusters haalde hij een ERC Starting…

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Lezing

Een internationaal team van astronomen heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster dat ooit is waargenomen.

Een internationaal team astronomen, onder leiding van sterrenkundigen werkzaam aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Hawaii, mag als een van de eerste in de wereld gaan meten met de James Webb Space Telescoop. Met hun project 'Ice Age' gaan ze ijzige stofdeeltjes in de ruimte onderzoeken.

How do archaeologists test ideas about the evolution of the modern brain? Veni-researcher Geeske Langejans and then Master student Paul Kozowyk (Leiden University) prepared different Prehistoric glue recipes and tested these for strength in modern test machines at the Delft University of Technology.

Complexe moleculen, waaronder de bouwstenen van het leven, ontstaan in laagjes ijs op ultrakoude stofdeeltjes (-260 oC) in de ijle ruimte tussen en rondom sterren. Om deze processen goed te begrijpen gaan Leidse sterrenkundigen een unieke opstelling ‘CRYOPAD’ voorzien van nieuwe en betere meetapparatuur.…

In de tropische regenwouden van Zuidoost-Azië is de zuurzakfamilie (Annonaceae) te vinden. Het geslacht Uvaria maakt hier deel van uit, maar is nog niet 100 procent juist in kaart gebracht. Daar gaat Annas Rabbani zich de komende vier jaar als promovendus over buigen bij de Hortus botanicus Leiden.

Leidse onderzoekers Remko Offringa, Salma Balazadeh en Frederic Lens hebben een NWO-XL beurs ontvangen (2,5 millioen euro). Samen met onderzoekers in Wageningen en Groningen zullen ze bekijken hoe de verhouting van planten ontstaat. De groep zal van plant tot molecuul onderzoeken welke genen betrokken…

Hoogleraar eiwitchemie Marcellus Ubbink ontvangt van NWO een ECHO-subsidie van 260.000 euro voor onderzoek naar een enzym dat een rol speelt bij het ontstaan van antibioticaresistentie.

Taalkundige Marian Klamer, verbonden aan het Leiden University Centre for Linguistics en het Leiden University Institute for Area Studies, is een van de 31 wetenschappers die van het NWO een Vici-subidie gekregen heeft voor haar onderzoeksproject 'Taal als tijdmachine'.

Vier jonge, veelbelovende Leidse wetenschappers hebben een Rubicon-beurs ontvangen van NWO. Deze beurs stelt hen in staat om bij buitenlandse topuniversiteiten onderzoek uit te voeren, en zo waardevolle wetenschappelijke ervaring op te doen.

Prof.dr. H.J. van Langevelde is per 15 juli 2013 benoemd tot hoogleraar ‘Galactische Radiosterrenkunde’. Van Langevelde is gespecialiseerd in het gebruik van radio-interferometers en is de directeur van het internationale “Joint Institute for VLBI in Europe” (JIVE) in Dwingeloo.

Erik Danen en zijn collega-onderzoekers van het Leiden-Academic Centre for Drug Research publiceerden in Science Signaling over nieuwe inzichten in de ‘zelfmoord’ van cellen met onherstelbaar beschadigd DNA. Die inzichten kunnen antwoord geven op de vraag waarom kankercellen het menselijk afweermechanisme…

Sterrenkundige Simon Portegies Zwart ontwikkelde een model dat verklaart hoe sterrenhopen hun structuur krijgen en wat de grootte van een stofschijf bepaalt. Dat beschrijft hij in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Locatief, genitief, instrumentalis. Bij het horen van deze grammaticale termen, breekt het angstzweet je misschien uit. Toch gebruiken veel Europeanen naamvallen dagelijks en ook in het Nederlands zitten restanten van het naamvallensysteem. Tijdens hun presentatie over de PRE-Class Taalwetenschap vertelden…

Informaticus Tessa Verhoef heeft een Best Paper Award ontvangen tijdens de ‘ACM SIGACCESS Conference on Computers and Accessibility’. Het paper benadrukt de behoefte aan interdisciplinair onderzoek naar gebarentaalverwerking. Volgens de auteurs moeten taal- en computerwetenschappers samenwerken met…

Nieuwe koolstofdateringen van schelpen wijzen erop dat moderne mensen al minstens 45.900 jaar geleden in de Levant in Zuidwest-Azië leefden en van daaruit Europa koloniseerden. Dat is een paar duizend jaar eerder dan tot nu toe werd gedacht.

Op dinsdag 26 juli 2022 is Prof.dr. Hans Claessen op 91-jarige leeftijd overleden. Prof. Claessen was vanaf begin jaren ’70 als docent en vanaf 1984 tot aan zijn emeritaat in 1994 als hoogleraar verbonden aan het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie. Ook was hij van 1989…

Sterrenkundigen hebben voor het eerst in drie dimensies waargenomen dat gas vanuit spiraalvormige sterrenstelsels met hoge snelheid naar boven en naar beneden wordt geblazen, ver het sterrenstelsel uit. Ze bevestigen hiermee de theorie van de evolutie van sterrenstelsels: dat stervormende sterrenstelsels…