In dit programma gaan we ons specifiek verdiepen in menselijke aanraking en nieuwe technologie. Meer algemeen is er ook een ander doel: jou een concrete inleiding geven tot het doen van wetenschappelijk onderzoek. Bij elk van deze drie hoofdthema’s is er een telkens terugkerend toepassingsgebied: de…

Het gehele onderwijscurriculum uitgewerkt in twintig perspectieven

Kunnen zebravinken leren onderscheid te maken tussen twee Nederlandse woorden die heel veel op elkaar lijken? Uit onderzoek van gedragsbioloog Verena Ohms blijkt dat ze ‘wit’ en ‘wet’ kunnen onderscheiden. Ohms publiceerde haar bevindingen in ‘Proceedings of the Royal Society B’.

Dat sommige cobra’s gif spugen is mogelijk ontstaan om zich te verdedigen tegen de verre voorouders van de mens. RTL Nieuws, KIJK Magazine en het NRC spraken met Leidse biologiestudenten Jory van Thiel en Roel Wouters die meewerkten aan de in Science gepubliceerde studie. De studenten waren zelfs te…

Op 10 november ontving sterrenkundig Jesse van de Sande de LISF-prijs 2009. Het Leids Universiteits Fonds (LUF) kent deze prijs toe aan de student die met een beurs van het LUF Internationaal StudieFonds (LISF) een buitenlandse studiereis maakte en daarover het beste persoonlijke verslag schreef.

Maar liefst vier Leidse wetenschappers in de astronomie en wiskunde hebben een TOP-subsidie toegekend gekregen van NWO. Het gaat om prof.dr. Koen Kuijken, dr. Robin de Jong, dr. Ivo Labbé en dr. Elena Rossi. In totaal ontvangen de wetenschappers 6 miljoen euro. NWO verdeelde in totaal 6 miljoen euro…

Drie Leidse astronomen hebben een handvol sterren ontdekt die van buiten onze Melkweg lijken te komen. Ze deden hun vondst toen ze de database van de Gaia-missie van de ESA doorzochten. Eigenlijk waren ze op zoek naar sterren die uit onze Melkweg proberen te ontsnappen. Die vonden ze ook, maar de indringers…

De uitdrukking ‘zingen als een nachtegaal’ moet misschien wel letterlijker worden genomen dan gedacht. Gedragsbioloog Verena Ohms toont in haar promotieonderzoek aan dat menselijke spraak en vogelzang meer overeenkomsten hebben dan eerst werd aangenomen. Ohms promoveert dinsdag 3 mei.

Paco Barona Gomes is de nieuwste universitaire hoofddocent bij het Instituut Biologie Leiden (IBL). De Mexicaanse onderzoekers is gefascineerd door de evolutie van natuurstoffen, die microben, planten en dieren uitscheiden. ‘Het is alsof we chemische zwarte gaten onderzoeken.’

Het faculteitsbestuur heeft met ingang van 1 september 2010 prof.dr. Carel ten Cate voor een periode van 4 jaar benoemd in de functie van Wetenschappelijk Directeur van het Instituut Biologie Leiden.

Xander Tielens, hoogleraar Fysica en Chemie van de Interstellaire Ruimte, heeft op vrijdagmiddag 7 september tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Nieuwe Kerk in Den Haag zijn Spinozapremie in ontvangst genomen.

Op vrijdag 29 januari vertelde Simon Portegies Zwart tijdens zijn oratie over de relevantie van de computationale astrofysica en de rol die computers mogelijk kunnen spelen in het verbeteren van ons begrip van het universum.

Als onderdeel van haar doctoraalstudie aan de Universiteit van Kopenhagen onderzocht Dr Rebekka Byberg de geschiedenis van de Common Market Law Review van 1963 tot 1993 in een boeiend artikel dat de evolutie van het Europees recht als academische discipline illustreert.

In Indonesië worden steeds oudere rotstekeningen gevonden. Wil Roebroeks duidt de meest recente vondst in het NRC. 'Het lijkt wel een wedstrijd! Dit gebied met al die duizenden eilanden is een waar laboratorium van de menselijke evolutie.'

Gedragsbioloog Wouter Halfwerk gaat met een 2-jarige Rubicon-subsidie ​​van NWO bij het Smithsonian Tropical Research Institute werken met vleermuizen en kikkers om de evolutie van multimodale communicatie te onderzoeken.

Archeoloog Femke Reidsma (33) doet onderzoek naar de rol van vuurgebruik in de evolutie van de mens. Leids Universiteits Weekblad Mare schreef over haar onderzoek. ‘Je wordt beter in een kampvuur aan de gang houden als je het chemische proces begrijpt.’

Bioloog Menno Schilthuizen schreef dit jaar een bijzonder boek.

Neanderthalers kookten en bewerkten hun eten al veel uitgebreider dan gedacht. Britse wetenschappers hebben dit ontdekt toen ze 12 tot 70 duizend jaar oude kookresten analyseerden die zijn gevonden in Griekenland en Irak. Archeoloog Femke Reidsma is promovendus bij de menselijke evolutie-groep aan de…

Simulatieproject EAGLE heeft de 2022 Group Achievement Award van de Royal Astronomical Society gewonnen. EAGLE is een grote verzameling aan simulaties over het ontstaan van sterrenstelsels. De grootste simulatie bevat wel 6.8 miljard deeltjes en kostte maanden om te berekenen op ’s werelds snelste…

NWO heeft vier TOP subsidies toegekend voor Leidse astronomen en één voor een Leidse wiskundige, landelijk zijn er 19 subsidies toekend aan exacte wetenschappers. De onderzoeken van prof. Xander Tielens met prof. Huub Rottgering, dr. Michiel Hogerheijde en dr. Jelle Kaastra zijn gehonoreerd met een…

Vier Leidse groene onderzoeksinstituten slaan de handen ineen om onderzoek in evolutie en biodiversiteit te integreren, op Leids én op nationaal niveau. Spil in deze samenwerking is Frederic Lens.

De Universiteit Leiden richt samen met Naturalis en de universiteiten van Amsterdam (UvA) en Wageningen één centrum voor biodiversiteit op. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) stelt 30 miljoen euro uit de aardgasbaten beschikbaar voor dit initiatief.

Af en toe bijleren of je kennis opfrissen, dat kan gratis en wanneer het jou schikt via onze MOOC (Massive Open Online Courses).

Als onderdeel van het onderzoeksteam onderzocht Dr. Amanda Henry de evolutie van bacteriën die in onze mond leven en die daar helpen met de spijsvertering. Op basis van prehistorisch tandplak van de vroege mens en neanderthalers hebben ze hier uitspraken over kunnen doen. De meest opmerkelijke vinding…

Alom klinkt lof voor gebouw en tentoonstelling van het pas heropende Naturalis. Ook hoogleraar Mathematische biologie Roeland Merks smulde tijdens een bezoek, schrijft hij in de Volkskrant. Maar hij kraakt ook een kritische noot: het grote verhaal van de biologie ontbreekt in het Leidse museum. Waar…

Onderzoekers van de Universiteit Leiden en Naturalis hebben een nieuwe soort cichildevis in het Victoriameer vernoemd naar de Leidse evolutiebioloog en schrijver Tijs Goldschmidt.

Het gebruik van vuur kan veel vertellen over de evolutie van de mens. Archeoloog Femke Reidsma ontwikkelde een techniek waarmee nauwkeuriger kan worden achterhaald hoe onze voorouders vuur gebruikten. Bestaande archeologische studies moeten hierdoor worden herzien. De studie van Reidsma is 2 november…

Er is veel mis met de indeling van het plantengeslacht Phyllanthus. Roderick Bouman van de Hortus botanicus Leiden heeft een nieuwe stamboom voor Phyllanthus ontwikkeld en legt de evolutie van het plantengeslacht bloot. Publicatie in TAXON.

In zijn nieuwe boek ‘Darwins cijferslot’ vertelt oud-decaan en fysicus Frans Saris hoe onze cultuur ons tot heer en meester van de natuur heeft gemaakt en over de verantwoordelijkheden die dat met zich meebrengt. Hij praat hierover samen met Joris Berkhout tijdens de This Week’s Discoveries op 27 fe…

We doen het allemaal op dagelijkse basis en staan er nauwelijks bij stil: kauwen op ons voedsel. Toch heeft dat 'simpele' proces van het vermalen van eten waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de evolutie van onze kaak, de spieren in ons gezicht en onze tanden en kiezen.

Alwin de Rooij, Arnout Terpstra en Hanna Schraffenberger volgen het vak Cool Science van de masteropleiding Media Technology. Zij ontwerpen T-shirts over wetenschappelijke thema’s. Bij ieder T-shirt hoort een bijschrift en het is de bedoeling dat mensen die uitleg gaan lezen.

Gaat een slang dood wanneer hij op zijn lip bijt? Waarom overleeft een mangoest een cobrabeet, maar wij mensen niet? Die vragen doolden door de hoofden van gif-enthousiastelingen en masterstudenten Biologie Jory van Thiel en Roel Wouters. Ze verzamelden informatie uit vele bronnen en publiceerden hun…

Voor sociale dieren is het essentieel om elkaar snel te kunnen herkennen. Mensen herkennen elkaar onmiddellijk aan het gezicht. Voor chimpansees is het gezicht ook belangrijk, maar een nieuwe studie van neuropsycholoog Mariska Kret in PLOS ONE laat zien dat daarnaast het achterwerk telt.

Simon Portegies Zwart, hoogleraar Computationele Sterrenkunde, gebruikt de rekenkracht van computers om de evolutie van sterren te simuleren. We praten met hem over zijn vakgebied en over de uitdagingen van het werken met enorme hoeveelheden complexe data.

Het oudste paleoantropologische archief, van Eugène Dubois, is op 13 januari officieel overgedragen aan museum Naturalis. De Leidse hoogleraar Jan Slikkerveer, die het archief in bezit had en er jaren onderzoek naar deed, droeg het over aan algemeen directeur van Naturalis Edwin van Huis, onder toeziend…

Prof. Carlos Frenk sprak voor de Oortlezing 2015 over niets. Op een toegankelijke manier kreeg het publiek een stoomcursus Kosmologie, waarin de focus lag op donkere materie, donkere energie en de evolutie van het heelal. Het publiek van de jaarlijkse lezing bestond staf van de Sterrewacht, maar ook…

De Leidse sterrenkundige Bram Ochsendorf heeft in zijn promotieonderzoek de invloed van zware sterren in het Oriongebied op hun omgeving in kaart gebracht. Het was al bekend dat de zware sterren in het Orioncomplex een reuzenbel in de ruimte tussen de sterren hebben geblazen, maar nu blijkt dat deze…

Insecten zijn zo succesvol op het land omdat insecteneieren beschermd zijn tegen uitdroging. Dankzij een extra-embryonaal membraan in het ei, de serosa, konden insecten met succes overstappen van leven in het water naar leven op het land. De onderzoeksgroep van Veni-laureaat dr. Maurijn van der Zee…

Hoogleraar Cognitieve Psychologie Mariska Kret onderzoekt op welke manieren mensen en dieren emoties uiten. Vergelijkingen tussen mensen en mensapen geven daarbij belangrijke evolutionaire inzichten, zo stelt Kret in haar oratie op vrijdag 9 september.

NWO heeft landelijk vier TOP subsidies toegekend voor wetenschappelijk onderzoek, drie daarvan gingen naar Leiden. In totaal zijn er landelijk 24 voorstellen ingediend. Naast de gehonoreerde subsidie van professor Ad IJzerman, waarover eerder werd gepubliceerd, zijn ook de voorstellen van professor…

Dit najaar lanceert de Universiteit Leiden acht nieuwe MOOCs (Massive Open Online Courses) die gratis beschikbaar zijn voor een breed publiek. Volg op je beeldscherm colleges over de evolutietheorie, mindfulness, politieke economie, internationaal recht, muziek, cultureel erfgoed of archeologie.

Simulaties kunnen ons veel leren over het heden, verleden en de toekomst van het heelal. Sterrenkundigen gebruiken ze dus graag in hun onderzoek. Des te groter de simulatie, des te beter. Leids onderzoeker Evgenii Chaikin vertelt in KIJK Magazine waarom.

Een internationaal team onderzoekers onder Leidse leiding heeft negen gigantische botsingen in kaart gebracht van clusters van sterrenstelsels. De botsingen vonden zeven miljard jaar geleden plaats. De onderzoekers publiceren hun bevindingen op 2 november in het vakblad Nature Astronomy.

Een internationaal team sterrenkundigen onder leiding van Violeta Gámez Rosas (Universiteit Leiden) heeft een superzwaar zwart gat waargenomen dat verscholen is in een ring van stof. Deze ontdekking past bij het idee dat de zogeheten actieve centra van sterrenstelsels veel meer op elkaar lijken dan…

Een groep van 30 excellente studenten uit de hele wereld bracht vorige week een bezoek aan Estec, het ruimtevaartcentrum in Noordwijk. Een groot deel van die groep is door de Sterrewacht van de Universiteit Leiden geselecteerd voor deelname aan een drie maanden durend onderzoeksprogramma 'Leiden/ESA…

Beenderen bevatten informatie over het leven van een persoon, zoals zijn herkomst, leeftijd bij overlijden en aan welke ziektes hij leed. Wetenschappers kunnen hieruit veel herleiden over het leven van die persoon en de ontwikkeling van de mens. Dit biedt aanknopingspunten voor het oplossen van problemen…

Jaarlijks sluiten we de PRE-Classes af met een slotevenement, waar verschillende leerlingen hun resultaten presenteren. Kijk de presentaties van 2017 hieronder terug!

Bijna een eeuw na de bejubelde uitspraak van 1928 in de rechtszaak aangaande de ‘Fabriek van Chorzów’, waarin het Permanente Hof van Internationale Justitie het essentiële principe van schadeloosstelling in internationaal recht bevestigde, staat deze ter discussie. De uitspraak is de basis van de claim…

Om intelligentere en liefst ook sociale robots en computersystemen te bouwen, moet er eerst meer kennis komen over de manier waarop mensen informatie interpreteren. Max van Duijn en Tessa Verhoef doen onderzoek op het snijvlak tussen sociale wetenschap en AI.