December jl. overleed na een kort ziekbed op 89-jarige leeftijd dr. Mireille Madou, van 1976-1992 wetenschappelijk medewerker middeleeuwse kunst aan het Kunsthistorisch Instituut. Hoewel Mireille al vele jaren uit Leiden weg was, bleef zij nog immer actief en publiceerde zij ‘aan de lopende band’.

De Universiteit Leiden heeft sinds een half jaar een Integriteitscode die alle regelingen op het gebied van integriteit omvat. Zeger van der Wal, bijzonder hoogleraar op het gebied van de overheid als arbeidsorganisatie, wierp er een blik op. Een gesprek.

‘De Integriteitscode van de Universiteit Leiden is een omvangrijke, complete code’, zegt Zeger van der Wal, sinds een jaar bijzonder hoogleraar Bestuurskunde bij de Faculteit Governance and Global Affairs. Hij bekleedt daar de Ien Dalesleerstoel, ondersteund door het CAOP. Van der Wals vakgebied is…

Wat als ernstig zieke patiënten hun diagnose niet willen horen? Moet een arts een patiënt altijd alle beschikbare informatie geven? Communicatieonderzoeker Liesbeth van Vliet, medisch antropoloog Annemarie Samuels en onderzoeksstagiaire Fiona Brosig stelle deze vragen over open informatievoorziening…

Elektronen in grafeen gedragen zich als lichtdeeltjes; ze hebben geen massa en gaan overal doorheen. Heel handig als je droomt over nano-elektronica. Maar je moet ze wel in goede banen leiden. Carlo Beenakker gaat onderzoeken hoe. Hij kreeg er een ERC Advanced Grant voor van 1,5 miljoen euro.

Casper de Jonge, hoogleraar Griekse Taal- en Letterkunde, betoogt dat Griekse teksten uit de Romeinse Keizertijd interessanter zijn dan eerst werd gedacht. Ze bieden een spannende blik op de meerstemmige en multiculturele wereld van het Romeinse Rijk. Oratie op 7 oktober.

Wat doe je als student in de Faculteitsraad? Hoe is het om lid te zijn van dit medezeggenschapsorgaan en wat heb je er eigenlijk aan? Studenten Rassoul Coelen (FR 2020-2021 en nu lid van de Universiteitsraad) en Max Garcia Hoogland (FR 2021-2022) vertellen over hun ervaringen. Garcia Hoogland: ‘Je krijgt…

Een internationaal team onder leiding van Leidse astronomen heeft diverse moleculen gevonden in ruimte-ijs op de donkerste en koudste plekken van een grote stervormende wolk. Ze deden dit met behulp van de Webb-telescoop. De ontdekking laat zien dat de chemische ingrediënten voor grotere en complexe…

In dierentuinen, op festivals en in een rijdend lab op de markt: overal probeert Mariska Kret met haar onderscheidende gedragsonderzoek de emoties van mens en dier te doorgronden. Nu heeft ze daarvoor de Mercator Sapiens Stimulus van 1 miljoen euro ontvangen.

De uitdagingen om tot een duurzame samenleving te komen zijn groot en nieuw. Maar aan de inzet van de gemeenten ligt het niet. Die zijn allemaal voortvarend aan de slag, concluderen professor Eefje Cuppen en Lian Merkx, programmamanager Energie voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Om…

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

‘Nederlandse literatuur is in Duitsland vrij populair’, zegt Olf Praamstra, ‘maar niet onze grote schrijvers Hermans en Reve. Op een Duitstalige Nederlandse literatuurgeschiedenis staat een foto van Nooteboom, dat is hier ondenkbaar. Bij ons is hij niet zó groot.’ Vrijdag houdt hij zijn oratie.

Marlien van Mever verdiepte zich in de analyse van piepkleine monsters, bijvoorbeeld hersenvocht van transgene muizenmodellen. Ze valideerde methoden die daardoor nu bruikbaar zijn in het onderzoek naar hersenziekten als migraine en epilepsie. Van Mever promoveert 14 juni.

Tijdens de opening van het academisch jaar wordt traditiegetrouw de LUS Onderwijsprijs uitgereikt aan de beste docent op de universiteit. Maak kennis met de genomineerden. Deze week: Florian Schneider.

Met een nieuw soort detector is de resolutie van de elektronenmicroscoop sterk verbeterd. De ‘lage-energie-elektronenmicroscoop’ (LEEM) kan hiermee worden ingezet voor onderzoek aan de dunst mogelijke materialen. De tests met de detector vormen het eerste resultaat van het project ESCHER.

Sinds begin januari kunnen alle Nederlanders zich via een gratis online cursus verdiepen in artificiële intelligentie (AI) en de verregaande invloed daarvan op ons leven. De Leidse wetenschappers Marlies van Eck en Valerie Frissen, verbonden aan de afdeling Metajurida van de rechtenfaculteit, werkten…

Tijdens de zwangerschap verandert de structuur van de hersenen, vooral in gebieden met sociale functies, stelt hersenwetenschapper Elseline Hoekzema. Die veranderingen blijven bestaan tot ten minste twee jaar na de geboorte. Publicatie in Nature Neuroscience op 19 december.

De dialecten van Italië sterven uit. Maar ze zijn van onschatbare waarde voor het onderzoek naar Romaanse talen, zegt prof.dr. Roberta D’Alessandro vandaag in haar oratie. Ze kennen namelijk grammaticale verschijnselen die meer lijken op Baskisch, Georgisch, Hindi en inheemse Australische talen dan…

Twee hoogleraren die op dezelfde dag hun oratie uitspreken, dat is een zeldzaamheid aan de Universiteit Leiden. Berna Güroğlu en Ellen de Bruijn zijn gespecialiseerd in aanverwante vakgebieden: beiden onderzoeken de invloed van sociale context op hersenprocessen. Güroğlu doet dat bij adolescenten, De…

“Dat moeders beter voor hun kinderen kunnen zorgen dan vaders, staat voor mij niet vast. Feit is wel dat moeders nog altijd veel meer doen in de opvoeding dan vaders. Voor mij is dit de voornaamste verklaring voor het vermeende verschil tussen ‘moederen’ en ‘vaderen’; het wordt tijd dat ook samenleving…

Donororganen zijn er nooit genoeg. De organen die wel beschikbaar zijn, moeten vliegensvlug getransplanteerd worden. De geneeskunde zet daarom volop in op het langer goedhouden van organen. Marlon de Haan (24) onderzoekt hoe je nieren buiten het lichaam in leven kunt houden.

Als kinderen stoppen met heftige medicatie, krijgen ze net als volwassenen vaak last van ontwenningsverschijnselen. De ernst hiervan is vooraf vaak lastig te voorspellen. Medicijnwetenschapper Bas Goulooze ontwikkelde een computermodel om de beste afbouwstrategie voor elk kind te kunnen bepalen. Zijn…

Het wemelde zaterdag 17 oktober van scholieren en ouders met plattegrondjes en opleidingsbrochures. Een recordaantal bezoekers - ruim 11.000 - kwam naar de Open Dag om kennis te maken met de bacheloropleidingen van de Universiteit Leiden.

Natuurkundige Remko Fermin van de Universiteit Leiden heeft een Rubiconbeurs van NWO gewonnen. Daarmee gaat hij onderzoek doen naar supergeleidende diodes die zouden kunnen bijdragen aan het verminderen van de CO2 uitstoot van datacenters.

Brownse beweging is het voortdurend bewegen van microscopisch kleine objecten door een bombardement van de omringende deeltjes. Maar hoe verandert deze beweging als het object flexibel is in plaats van rigide? Ruben Verweij, Pepijn Moerman en collega's publiceren nu de eerste metingen.

Planten kunnen zichzelf niet beschermen door van zich af te slaan met scherpe klauwen. Maar toch kan de plant voor hem levensgevaarlijke herbivoren afschrikken. Dat is mogelijk met geuren. Klaas Vrieling van het Instituut Biologie Leiden kwam tot de ontdekking dat evolutie een grote rol speelt om de…

Van wie is de universiteit? Professor Stefan Collini stelt deze vraag centraal tijdens de opening van het academisch jaar in Leiden op 31 augustus. De gastspreker is hoogleraar Intellectual History and English Literature aan de University of Cambridge. De dag na de opening gaat hij in debat met Leidse…

Psycholoog Ellen de Bruijn onderzoekt de effecten van hormonale schommelingen op gedrag en hersenen tijdens de levensloop van vrouwen. Met een ERC Consolidator grant versterkt zij met drie PhD’s en een postdoc haar EEG-onderzoek naar de fases waarin meisjes en vrouwen te maken krijgen met sterke hor…

De veranderingen die de mens aanbrengt aan het landschap blijken gunstig voor muggen die ziektes als Zika, chikungunya en knokkelkoorts verspreiden. Dat schrijven bioloog Maarten Schrama en zijn collega’s in vakblad Nature Scientific Reports. ‘Als we weten in welke leefomgevingen muggen het best gedijen,…

In de afgelopen weken heeft de wereld een ongekende verstoring, wanorde en verandering doorgemaakt. Ook op de Universiteit Leiden zijn de gevolgen voelbaar. Niet alleen werd al het fysieke onderwijs geannuleerd en vervangen door online lessen, ook open dagen, informatiesessies, proefstuderen en andere…

Wim Voermans, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, is als lid van een delegatie van de Universiteit Leiden, van 14 tot en met 18 maart afgereisd naar São Paolo, Brasilia en Rio de Janeiro om de banden met Brazilië te versterken. Tijdens het bezoek zijn afspraken gemaakt over verdere wetenschappelijke…

Het onderzoek van Marloes van Moort richt zich op validatieprocessen in de context van begrijpend lezen. De resultaten laten zien dat lezers tijdens het lezen tekstuele informatie ‘toetsen’ aan informatie uit de tekst én uit hun eigen kennis. Het onderzoek levert een belangrijke bijdrage aan verdere…

Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…

Onderzoeksmasterstudent Linda Bomm ontdekte in haar scriptie dat mannen vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld minder vaak geloven dan vrouwen. Ook geven zij deze vrouwen vaker de schuld en beoordelen ze hen negatiever. Dit effect is het sterkst bij mannen die zich sterk identificeren met hun…

Elf Leidse wetenschappers ontvangen een Veni-subsidie van wetenschapsfinancier NWO. Met de subsidie kunnen de onderzoekers drie jaar lang hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

Hoe is het werkelijk onder professoren? Hoe verhoudt de tempel van de wetenschap zich tot de buitenwereld die snel nuttige resultaten wil zien? ‘Hokjesman’ Michael Schaap van de VPRO maakte een filmisch portret van Leidse professoren.

Leidse moleculair-celbiologen in de onderzoeksgroep van Annemarie Meijer hebben nieuwe genen ontdekt die specifiek tot expressie komen tijdens de vroege ontwikkeling van macrofagen in de zebravis, waaronder een signaaleiwit dat essentieel is voor de migratie van macrofagen tijdens de immuunreactie op…

Wanneer een internationaal kartel wordt ontmaskerd, worden de partijen vaak door meerdere autoriteiten beboet voor dezelfde gedraging. Daarbij vindt nauwelijks internationale coördinatie plaats. Dat moet en kan anders, stelt promovendus Pieter Huizing in zijn proefschrift dat hij verdedigt op 10 maart…

Van ransomware tot Citrixfile: de afgelopen maanden werden Nederlandse instellingen regelmatig lamgelegd door zware cyberaanvallen. We kunnen deze dreigingen alleen gezamenlijk het hoofd bieden, met universiteit en overheid samen in de hoofdrol. Dat zeggen de Leidse hoogleraren Bibi van den Berg en…

De 10e editie van het World Congress of African Linguists (WOCAL), georganiseerd door Universiteit Leiden, vindt online plaats van 7 t/m 12 juni. Onderzoekers van het Leiden University Centre for Linguistics (LUCL) geven ons inzicht in hoe belangrijk en bijzonder deze gebeurtenis eigenlijk is.

Voor goed onderzoek is het nodig om buiten de grenzen van vakdisciplines te kijken, stelt hoogleraar moleculaire en cellulaire biochemie Remus Dame in zijn oratie op 10 mei. Zo zouden processen die plaatsvinden op DNA niet alleen moeten worden onderzocht in een reageerbuis maar ook in levende cellen…

Online diensten zijn opgeslagen op servers in datacentra. Remko Fermin onderzocht technieken die geheugens in datacentra energiezuiniger kunnen maken.

Op gespecialiseerde internetfora delen patiënten van bepaalde ziektes ervaringen en steunbetuigingen met elkaar. Met de juiste data science-technieken kan zo’n forum belangrijke informatie voor onderzoekers naar boven halen. PhD-kandidaat Anne Dirkson verricht onderzoek naar die technieken.

Populistische partijen die zich afzetten tegen de gevestigde politiek zijn niet meer weg te denken uit het politieke landschap van veel Europese landen. Toch zijn sommige partijen succesvoller dan andere. Promovendus Tomáš Cirhan onderzocht de snelle opkomst en het succes van ANO, de partij van de Tsjechische…

Voor veel leerlingen zijn wiskundige formules abracadabra. Daar wil vakdidacticus en docent wiskunde Peter Kop verandering in brengen. Voor zijn promotieonderzoek bedacht hij een nieuwe lessenserie waarmee leerlingen aan de hand van tekenopdrachten meer betekenis aan formules geven. ‘Leerlingen hebben…

Zowel de Universiteit Leiden en TU Delft als de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn belangrijke spelers in de wereld van machines die zelf leren en kunnen samenwerken met mensen. De drie universiteiten zijn bovendien sterk vervlochten op AI-gebied en willen die krachtenbundeling in de toekomst gaan…

Wat ooit een saai en stoffig onderdeel van de chemie was, is tegenwoordig hip en booming: de elektrochemie. Met hulp van elektrochemie pakken chemici grote milieuvraagstukken aan. Marc Koper, hoogleraar Katalyse en oppervlaktechemie, is expert op dit gebied. Dit voorjaar ontving hij voor zijn werk de…

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Met gebruik van vuur hielden neanderthalers stukken landschap open en hadden daarmee…

Op de verjaardag van de universiteit gaven hoogleraren traditiegetrouw les aan groep 7 tijdens Meet the professor. De professoren kregen een stortvloed aan vragen om te beantwoorden.

Met het overlijden van Henk Jan de Jonge op 16 april 2022 is de Leidse universiteit een van haar meest markante, geleerde en betrokken hoogleraren verloren.