Een team van Europese astronomen heeft met behulp van ESO’s Very Large Telescope en tal van andere telescopen de tot nu toe verste quasar ontdekt en onderzocht. Dit heldere baken, dat van energie wordt voorzien door een zwart gat dat twee miljard keer zo zwaar is als de zon, is verreweg het helderste…

In november schorste Instagram de pagina van Kick Out Zwarte Piet (KOZP). Volgens de actiegroep hebben tegenstanders het profiel gerapporteerd om hen dwars te zitten.

Met behulp van software die de hersenen nabootst, heeft ESA’s Gaia satelliet zes sterren gespot die met hoge snelheid vanuit het centrum van ons sterrenstelsel naar de rand vliegen. Dit kan essentiële informatie geven over de meest obscure gebieden in ons Melkwegstelsel.

Na bijna twintig jaar is het record van het verst verwijderde radiostelsel verbroken. Een team astronomen onder leiding van Leidse promovendus Aayush Saxena heeft een radiostelsel gevonden uit de tijd dat het heelal nog maar 1 miljard jaar oud was. Het staat op een afstand van 12 miljard lichtjaar.

How can we broaden youth participation in STEM Learning

De bacheloropleiding Sterrenkunde aan de Universiteit Leiden is één van de weinige bacheloropleidingen in Nederland die gericht is op het vakgebied sterrenkunde in zijn volledige breedte. Het onderwijs wordt verzorgd door de Sterrewacht Leiden, een van de meest toonaangevende onderzoeksinstituten ter…

Astronomen willen het heelal begrijpen, van de Oerknal tot nu, en hoe dit verder zal gaan. In Leiden concentreren ze zich daarbij op twee vragen: 'Hoe ontstaan sterren en planeten? en 'Hoe ontstonden in het jonge heelal sterrenstelsels en zwarte gaten?' Een nieuwe generatie telescopen – net klaar of…

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

Antropoloog Rodrigo Ochigame bestudeert hoe wetenschapsbeoefening verandert door AI. Van sterrenkunde tot wiskunde tot klimaatmodellen: het gebruik van AI roept de vraag op wat precies telt als wetenschappelijk bewijs, vindt de onderzoeker.

Deze Master of Science (MSc) in de Economie start in september 2025 bij de Universiteit Leiden en vult het gat tussen het aanbod van kennis en vaardigheden van huidige afgestudeerden in de economie en de vraag vanuit werkgevers in de (semi-)publieke sector, zoals ministeries en planbureaus.

Planeetvormingsgebieden, meervoudige sterren en de stofrijke schijven die superzware zwarte gaten voeden. En misschien zelfs vulkanen op de Jupitermaan Io. Al die objecten hopen wetenschappers te gaan waarnemen met de nieuwe supertelescoop MATISSE. De Leidse astronoom Walter Jaffe is onderzoeksleider…

De Oude Sterrewacht Leiden is een van de partners van het lokale leerecosysteem Verwonder om de Hoek, een Leids onderwijsplatform dat schoolkinderen en families laat verwonderen over de wereld van Natuur, Wetenschap, Technologie en Duurzaamheid. Op deze pagina vindt u welke educatieve programma's de…

Simulaties van sterrenstelsels helpen om astronomische waarnemingen beter te begrijpen. De EAGLE simulatie, een groot project waarin Leidse astronomen een hoofdrol hebben, laat de evolutie van het heelal zien, van vlak na de Oerknal tot nu.

Grote telescopen kijken zo ver het heelal in, dat ze ook miljarden jaren terug in de tijd kijken. De opvolger van de Hubble ruimtetelescoop, de James Webb telescoop, zal vanaf 2018 zicht krijgen op de periode vlak na de Oerknal waarin de eerste sterren en sterrenstelsels ontstonden. Leidse astronomen…

Sterrenkundigen houden zich bezig met fundamentele vraagstukken. Zo onderzoeken zij hoe alles in het heelal is ontstaan, inclusief de sterren, zoals de zon. Ook speuren ze naar bewijs voor buitenaards leven en proberen ze de oorsprong van de Aarde en de planeten te begrijpen. Dit maakt sterrenkunde…

Als er drie of meer objecten om elkaar heen bewegen, is de geschiedenis al niet meer terug te draaien. Dat concludeert een internationaal team van onderzoekers met onder meer Leids sterrenkundige Simon Portegies Zwart uit onderzoek naar drie om elkaar heen draaiende zwarte gaten. Ze publiceren hun bevindingen…

Presentator Jort Kelder is op tournee langs de meest toonaangevende universiteiten van Nederland. Zaterdag 14 mei deed hij de Universiteit Leiden aan voor zijn NPO Radio 1-programma Dr Kelder en Co en zijn podcast De Jortcast.

Leidse wetenschappers gaan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een camera voor de in aanbouw zijnde European Extremely Large Telescope. Op 28 september tekende de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie een samenwerkingsovereenkomst met de European Southern Observatory.

Op 21 november geeft theoretisch natuurkundige Juan Maldacena het Ehrenfest Colloquium. Maldacena is wereldwijd bekend als uitvinder van de AdS/CFT-correspondentie, die een mogelijke sleutel vormt tot een theorie van quantumzwaartekracht. Maldacena is winnaar van de prestigieuze Diracprijs en de Breakthrough…

Lezing, Studium Generale

Op 14 maart stierf theoretisch natuurkundige Stephen Hawking in zijn woonplaats Cambridge. In kranten en op radio en tv blikken Leidse wetenschappers - van wie sommige nog met Hawking werkten - en studenten terug op leven en wetenschappelijke loopbaan van 'de Einstein van deze tijd'.

Slimme algoritmes en krachtige processoren zijn voor de sterrenkunde net zo essentieel als grote telescopen. Leidse astronomen bewegen zich daarom voortdurend op het raakvlak van sterrenkunde en data science.

Namens de Nederlandse sterrenkundige gemeenschap veroordelen wij ondubbelzinnig de brute racistische moorden op Ahmaud Arbery, George Floyd en Breonna Taylor en vele anderen, alsook andere gevallen van racisme.

De titel van de lezing is ‘On the Emergence of Space and Gravity’, de lezing is openbaar, Engelstalig en duurt speciaal voor deze gelegenheid een half uur, i.p.v. van het gebruikelijke kwartier voor de This Week’s Discoveries lezingen.

Zoutkristallen, een golfstick van nanoformaat en gesmolten glas. De LION Image Award-wedstrijd van 2023 leverde weer een heleboel prachtige beelden op. Maar uiteindelijk kan er maar één de winnaar zijn.

Adrian Hamers, die op 21 juni 2016 in Leiden promoveerde bij Simon Portegies Zwart, ontvangt een prestigieuze proefschriftprijs van de International Astronomical Union. Hamers is volgens de jury een van de talentvolste, jonge, theoretisch astrofysici.

Van de ontdekking van exoplaneten tot de vondst van buitenaards leven. Op het Gala van de Sterrenkunde op 17 december in de Leidse Stadsgehoorzaal blikten sterrenkundigen terug en vooral vooruit. Met koning Willem-Alexander als eregast.

In Rijksmuseum Boerhaave opent op 29 mei 2019 de pop-up tentoonstelling 'Alle Einsteins'. Voor de allereerste keer presenteert het museum de gehele verzameling handgeschreven brieven en documenten van Einstein. De tentoonstelling verschijnt onder meer naar aanleiding van de publicatie van de foto van…

Voor het eerst hebben wetenschappers het spoor van een hoogenergetisch neutrino uit de ruimte herleid tot zijn bron. Het is geproduceerd door een zogeheten blazar, een superzwaar zwart gat. Dat melden onderzoekers van neutrinodetector IceCube in Science. ‘Dit is een mijlpaal voor de neutrinoastronomie,’…

Heb je na een filosofische of natuurkundige discussie ook weleens het gevoel dat je niet meer weet wat echt en wat nep is? Of er überhaupt een werkelijkheid bestaat buiten jezelf? Hou je dan maar vast: het zou goed kunnen dat het universum één grote hologram is, aldus Nederlandse natuurkundige Gerard…

Een team onder leiding van de Leidse promovendus Martijn Oei heeft bij toeval een radiostelsel ontdekt van minstens 16 miljoen lichtjaar lang. Het sterrenstelsel, vergelijkbaar met honderd Melkwegen op een rij, vormt de grootste structuur die tot nu toe gevonden is. De vondst trekt gangbare ideeën over…

Het huidige bestuur van de Vereniging van Oud-Sterrewachters bestaat uit Niels van Weeren, Maaike Damen, Gerben Zwart en Anthony Brown (contactpersoon Sterrewacht).

Eeuwenlang was Nederland betrokken bij slavenhandel en slavernij, een geschiedenis van uitbuiting en onverholen racisme. Dat verleden speelde zich niet alleen ver weg af, in Afrika en de Cariben, ook dichtbij zijn er sporen van terug te vinden. Zo ook in Leiden zoals deze gids in een vierluik laat z…

Op dinsdag 3 november 2014 sprak prof.dr. Jelle Kaastra zijn oratie uit over zijn leeropdracht 'hoge-energieastrofysica'. De titel van zijn oratie luidt 'Röntgendiagnostiek in de ruimte – lijnen in het heelal'.

Lezing, Studium Generale

Veel wetenschappers hebben moeite om de financiering van hun onderzoeksproject rond krijgen. Ineke Sluiter, hoogleraar Griekse taal- en letterkunde en vicepresident van de Koninklijke Nederlandse Academie der Wetenschappen (KNAW), spreekt over dit probleem bij Spraakmakers op NPO Radio 1.

Majorana ontmoet een zeemeermin

Oratie

De European Space Agency (ESA) heeft het voorstel voor zwaartekrachtsgolfdetector LISA goedgekeurd. De lancering van de ruimtedetector staat gepland in 2034. ‘Een droom die werkelijkheid wordt’, zegt Leids astronoom Elena Maria Rossi.

Hoe kunnen we de mysteries van quantummaterie verklaren?

Dit jaar selecteert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de wetenschapsgebieden voor de komende twee grote ruimtemissies. Als een van de onderwerpen gravitatiestraling wordt, willen Nederlandse astronomen en fysici via een nieuw samenwerkingsverband lid worden van het Europese eLISA-consortium, en…

Een internationaal team van astronomen heeft de meest gevoelige beelden van het heelal gepubliceerd die ooit op lage radiofrequenties zijn verkregen. Ze zijn gemaakt met de international Low Frequency Array (LOFAR). ‘LOFAR heeft het unieke vermogen om hemelopnamen van hoge kwaliteit te maken op metergolflengten’,…

Slavenvluchtelingen in Noord-Amerika

Van zwarte gaten tot kunstmatige intelligentie en van medicijnonderzoek tot data science: welkom in de fascinerende wereld van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Geregeld geven onze onderzoekers, studenten en gasten publieke lezingen over hun werk. U bent van harte uitgenodigd.

Astronoom Alexander Mushtukov, momenteel werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, ontvangt een Veni grant van 250.000 euro die hij in Leiden gaat besteden. Onder supervisie van Simon Portegies Zwart zal Mushtukov geavanceerde stimulaties gebruiken om de onbekende fysica in extreem heldere neutronensterren…

Wat heb jij nou aan astronomie? De podcast Cosmic Perspectives onderzoekt de impact van Nederlandse astronomie op onze samenleving: van het opbouwen van positieve internationale relaties tot de ontwikkeling van baanbrekende technologie.

In samenwerking met De Ekklesia Leiden.