Op het online nieuwjaarsevenement vanuit de Oude Sterrewacht zijn dinsdag 12 januari 2021 de jaarlijkse Meijersprijzen en de scriptieprijzen uitgereikt.

Bij mannen verschilt de grootte van het brein onderling sterker dan bij vrouwen. Dat kan helpen verklaren waarom sommige psychiatrische stoornissen zoals ADHD en autisme vaker voorkomen bij jongens. Lara Wierenga publiceert erover in het internationale vaktijdschrift Cerebral Cortex.

Iedereen is gebaat bij een soepele samenwerking, maar toch zitten mensen elkaar vaak dwars. Waarom gebeurt dat? Hoogleraar sociale psychologie Carsten de Dreu onderzoekt dat op allerlei manieren: van hersenscans tot de rol van religie. Oratie op 7 oktober.

Biologen vonden een mutatie in meelkevers die ervoor zorgt dat ze zich sneller ontwikkelen. Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Ecology and Evolution.

Zwangerschap veroorzaakt sterke veranderingen in hersenfuncties en die veranderingen beïnvloeden de band tussen moeder en kind. Dat ontdekten onderzoekers van Amsterdam UMC en de Universiteit Leiden. Met hun onderzoek, gepubliceerd in Nature Communications, schijnen ze licht op dit lang onontgonnen…

Op vrijdag 13 mei is de oratie van Marcellus Ubbink over zijn leeropdracht 'Protein Chemistry'.

Promovenda Esmee Koedoot onderzocht de onderliggende processen die verantwoordelijk zijn voor uitzaaiingen bij een gevaarlijk type borstkanker. Ze hoopt nieuwe mogelijkheden te vinden om de ziekte te behandelen. In december 2019 promoveerde zij cum laude.

Kortstondige stress lijkt een verrassend positief effect te hebben op onze gezondheid. Onderzoekster Erin Faught kreeg een Veni-financiering om uit te zoeken hoe stress op de korte termijn ons immuunsysteem juist kan versterken. In het laboratorium krijgt ze daardoor de hulp van een opmerkelijk klein…

Nog nooit was een kristalstructuur van een menselijk eiwitmolecuul in een celwand zo kristalhelder. De Leidse onderzoekers Ad IJzerman en Laura Heitman maakten samen met Amerikaanse collega’s de meest gedetailleerde kristalstructuur ooit van een doeleiwit voor geneesmiddelen. De onderzoekers publiceerden…

Een stevig debat is het resultaat van de Annie Romein-Verschoorlezing in Leiden op 7 maart 2013, ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag. In de lezing belicht de Leidse puberbreinprofessor Eveline Crone het verschil tussen mannen- en vrouwenhersenen. Daarna is sociologe Christien Brinkgreve aan…

Wat is de relatie tussen ADHD en overgewicht bij kinderen? En is het terecht dat veel kinderen met overgewicht astmamedicijnen gebruiken? Op 22 mei promoveerde Yvette Lentferink op onderzoek naar de relatie tussen kinderobesitas en andere aandoeningen.

Bij borstkanker overlijden patiënten vaak niet aan de oorspronkelijke tumor, maar aan uitzaaiingen. Een gebrek aan zuurstof in de tumorcellen stimuleert deze uitzaaiing, en verandert ook de stofwisseling van de tumorcellen. Promovendus Qiuyu Liu onderzocht de rol van zuurstofgebrek in de groei en uitzaaiing…

Jos Brosschot is benoemd tot bijzonder hoogleraar ‘psychofysiologische mechanismen van stress in het dagelijkse leven’. De leerstoel is ingesteld namens de Stichting Onderzoek naar Psychosociale Stress (SOPS).

Zet een plant in de vensterbank en hij zal binnen enkele uren naar het licht gegroeid zijn. Voor het eerst is dit mechanisme in planten op moleculair niveau in kaart gebracht door Leidse biologen en onderzoekers uit Gent en Lausanne. Ze publiceerden hierover in het prestigieuze Nature Cell Biology.

Proefkonijnen, plaagt presentator Filemon Wesselink de 300 jonge deelnemers aan het vijfjarige Braintime onderzoek van team Eveline Crone. Helden, noemt NRC de hoofdrolspelers van de korte film 'Braintime: Hersenen in de groei'. Tijd voor een feestje op het Braintime festival 29 januari jl.

Transgenderjongeren blijken wilsbekwaam om samen met hun ouders te beslissen over een omkeerbare interventie met puberteitsremmers. Dat blijkt uit een studie van LUMC Curium en Amsterdam UMC onder 74 jongeren in behandeling. Van de onderzochte jongeren bleek 90% in staat te zijn om een afgewogen beslissing…

Proactieve zebravissen blijken een veel sterker waak-slaapritme te hebben dan reactieve vissen. Bij de meest reactieve vissen blijkt een ritme zelfs compleet te ontbreken. Dat blijkt uit onderzoek van Leidse biologen, in december 2018 gepubliceerd in het blad BMC Biology.

Het aantal kinderen met overgewicht is de laatste 20 jaar extreem toegenomen. Momenteel blijft het ongeveer gelijk, maar alsnog zijn er te veel kinderen met overgewicht en obesitas. Komt dit door de manier van opvoeden? Roxanna Camfferman toont met haar promotieonderzoek aan dat er inderdaad een relatie…

Dichtslibbende bloedvaten zijn een belangrijke oorzaak voor hart- en vaatziekten. Een te hoog cholesterolgehalte speelt hierbij een rol. Biofarmaceut Illiana Meurs heeft nieuwe inzichten verkregen in mechanismen die cholesterol uit het lichaam kunnen verwijderen. Ze promoveert 7 juni.

Mensen die het meest bewegen in de middag en avond, zijn minder insulineresistent dan mensen die vooral ’s ochtends of verspreid over de hele dag bewegen. Dit betekent dat ze een lager risico op diabetes type 2 hebben. Deze resultaten publiceerden onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum…

Hoe komt het dat sommige coronapatiënten er veel slechter aan toe zijn dan anderen? En kunnen we van tevoren voorspellen wie van hen kritieke symptomen zullen ontwikkelen? Hoogleraar Thomas Hankemeier zoekt samen met een breed consortium van universiteiten, academische ziekenhuizen en industriële partners…

Van het tijdschrift Philosophical Transactions of the Royal Society - Biological Sciences is op 4 april het themanummer ‘conflict across taxa’ verschenen, met als editor hoogleraar Sociale- en Organisatiepsychologie Carsten de Dreu. Samen met wetenschappers uit andere disciplines geeft hij hierin meer…

De ontvangers van de NWO-Spinozapremie 2017, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding van Nederland, introduceren ieder een groot onderzoekstalent. Wie zijn de toponderzoekers van straks, en wat zijn hun dromen? Topper Eveline Crone tipt talent Lara Wierenga.

Ook planten maken groeihormonen aan, en kennen een proces van veroudering. Het bestuderen van de genen en de mechanismen hierachter is nuttig voor gewasveredeling en landbouw, maar ook voor medisch onderzoek. Dat stelt Remko Offringa, hoogleraar Ontwikkelingsgenetica van Planten. Oratie op 16 maart.

Lezing

Als docent op de Johan de Wittschool ben je dagelijks getuige van een microgemeenschap waarin grote verschillen voorkomen, en daaruit voortvloeiende conflicten. Dat stelt Matthias Schotanus, student van het Leiden University College en deelnemer aan het Community Project ‘Engage The Hague’. Op 2 juni…

De genomineerden voor de Prof. Dr. J.Th.J. van den Berg-prijs 2021 en de IRO Thesis Prize 2021. Wie schreven de beste politicologische bachelorscripties?

Zeven onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben een succesvolle aanvraag gedaan binnen de Open Competitie SGW (Sociale en Geesteswetenschappen) XS, een pilotprogramma van wetenschapsfinancier NWO.

Cursus, Workshop

Leidse en Oostenrijkse onderzoekers zijn erin geslaagd om verder te achterhalen hoe een plantencel het groeihormoon auxine gericht doorgeeft aan de volgende cel. Drie eiwitten die als een tros aan elkaar hangen blijken essentieel voor dit transportproces. ‘Deze ontdekking lost een belangrijk stuk van…

Mensen kunnen niet zonder eiwitten. Eiwitten versnellen chemische reacties of helpen bij de afbraak van medicijnen. Maar hun complexe werking is nog altijd moeilijk te vatten. Chemicus Marcellus Ubbink kreeg een Vici-subsidie om de dynamiek van eiwitten in ons lichaam in beeld te brengen.

Tijdens de zwangerschap verandert de structuur van de hersenen, vooral in gebieden met sociale functies, stelt hersenwetenschapper Elseline Hoekzema. Die veranderingen blijven bestaan tot ten minste twee jaar na de geboorte. Publicatie in Nature Neuroscience op 19 december.

‘Of we nog een beetje kunnen aanschuiven, dan passen we er allemaal in.’ Uit het hele land komen mensen voor een interactieve dag over het sociale brein. Zes breinwetenschappers weten wat er leeft, blijkt op 6 november j.l. tijdens het publiekssymposium van het Leiden Institute for Brain and Cognition…

De ontdekking van het belang van microRNA’s in 2001 heeft de wereld van de moleculaire biologie op zijn kop gezet. De kleine stukjes RNA trokken ook de aandacht van universitair hoofddocent Erno Vreugdenhil. Vreugdenhil: ‘Binnen vijf tot tien jaar komen de eerste microRNA-gerichte medicijnen op de m…

Naomi Ellemers, hoogleraar Sociale psychologie van de organisatie, is een van de vier winnaars van de Spinozapremie 2010. ‘Dit is natuurlijk fantastisch – iets waar je als onderzoeker niet eens van durft te dromen!’

Kinderarts Martine de Vries behandelt transgenderkinderen en -jongeren. Op welke dilemma's stuit zij?' Medici op genderpoli's moeten evenwichtskunstenaars zijn.' Ze geeft een 'Pride Talk' op 18 september.

Hoe zorg je voor structurele veranderingen zodat de universiteit een meer inclusieve gemeenschap wordt? Welke uitdagingen komen vrouwelijke collega’s tegen in hun carrière en wat is er voor nodig om als vrouw een leidinggevende functie te bekleden? Ruim veertig vrouwelijke medewerkers van de universiteit…

HDL staat bekend als het ‘goede cholesterol’: het verlaagt de kans op hart- en vaatziekten. Sommige families hebben van nature veel HDL in het bloed. Onderzoek naar hun erfelijk materiaal kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen die HDL verhogen.

Politiemensen, soldaten, brandweerlieden, ambulancepersoneel en treinmachinisten maken de meest aangrijpende dingen mee. Dat gaat niemand in de koude kleren zitten, maar toch krijgt maar een minderheid van alle mensen die een traumatische gebeurtenis meemaken last van psychische aandoeningen zoals depressies,…

Structuur vinden in ongestructureerde eiwitten en medicijnen ontwikkelen voor ongeneesbare ziektes: het klinkt misschien als een onmogelijk missie, maar toch is het precies waar farmacoloog Alireza Mashaghi en zijn team mee bezig zijn. NWO honoreerde onlangs hun onderzoeksproject via de Open Competitie…

Op 9 juli openende het nieuwe Medical Delta Fieldlab Phenomix haar deuren. In het fieldlab werken wetenschappers, zorginstellingen en bedrijven samen praktische toepassingen van metabolomics-onderzoek: onderzoek naar stofwisselingsproducten. Medical Delta sprak met de Leidse hoogleraar Thomas Hankemeier.…

‘Daar kunnen we wel wat mee’, dachten de Leidse psychologen Eveline Crone en Bart Vogelaar bij de ingestuurde vragen door de Haanstraschool. Daarmee verdiende de basisschool een lezing over hersenen, executieve functies en intelligentie op 14 maart in de Brain Awareness Week.

Alireza Mashaghi van het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) zal met behulp van de modernste technologie verkeerd gevouwen eiwitten onderzoeken die een rol spelen bij spierdystrofie. Zijn doel: tot nieuwe inzichten komen die in de toekomst leiden tot nieuwe therapieën. Mashaghi ontvangt…

Een terugblik op de Lorentz Workshop

De zoektocht naar nieuwe antibiotica vergemakkelijken. Gilles van Wezel, hoogleraar moleculaire biotechnologie bij het Instituut Biologie Leiden (IBL), wil dit doen door te kijken naar overeenkomsten in het DNA van antibiotica-producerende bacteriën. Van Wezel heeft voor dit onderzoeksproject een ERC…

Over de zorg voor transgender jongeren bestaan uiteenlopende meningen. Lieke Vrouenraets onderzocht de ethische dilemma’s.

Alumna orthopedagogiek Gillian King combineert twee beroepen. Ze heeft samen met een partner ‘Het Leerhuis’, een hulpverleningsinstituut voor kinderen met leerproblemen én ze schrijft boeken, zogenoemde chicklit. Daarmee heeft ze in Nederland een naam opgebouwd.

Promotie

NWO heeft elf Leidse wetenschappers een Vidi-beurs toegekend.

Lezing