Op een bergtop, middenin een kurkdroge woestijn in een uithoek van Chili, is nu nog niks te zien. “Gebruik je verbeelding”, zegt sterrenkundige Ewine van Dishoeck tegen haar onderzoeksgroep uit Leiden en Garching die met haar meereisde naar deze afgelegen plek. “Want in mei dit jaar wordt hier de eerste…

Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een succesvolle…

De Leidse promovenda Karin Öberg is een van de 17 winnaars van de NASA Hubble Fellowship. Na haar promotie dit najaar verhuist ze naar de Verenigde Staten voor een driejarig postdoctoraal onderzoek naar de rol van ijs bij de geboorte van sterren.

Het universum dijt uit en de snelheid waarmee dit gebeurt hangt nauw samen met de leeftijd van het heelal. Maar tussen twee recente metingen van de precieze uitdijingssnelheid zit een gat van 10%. Kosmologen uit Leiden en Heidelberg hebben dit gat nu voor de helft gedicht.

Astronomen hebben met behulp van ALMA een gebied rond een jonge ster in beeld gebracht waar stofdeeltjes kunnen groeien. Het is voor het eerst dat zo’n ‘stofval’ duidelijk is geïdentificeerd. In een stofval kunnen minuscule stofdeeltjes in schijven rond sterren zo groot worden dat ze uiteindelijk kometen,…

Twee ‘dozen’ op de Canarische eilanden en Chili speuren sinds enkele jaren de hemel af naar exoplaneten rondom heldere sterren. Promovendus Geert Jan Talens heeft deze zogeheten MASCARA-telescopen mee ontwikkeld en er de eerste ontdekkingen mee gedaan. Samen met hem beantwoorden we de belangrijkste…

In het vroege heelal worden sterrenstelsels omhuld door een soort mist: een wolk van waterstof. Bij stelsels in het latere heelal is die mist verdwenen. Sterrenkundige Jorryt Matthee slaagde er voor het eerst in het optrekken van die mist in beeld te brengen. Promotie op 19 september.

Scherpe nieuwe opnamen laten opvallende structuren zien in de planeetvormende schijven rond jonge sterren. Daarover publiceren verschillende teams astronomen, onder wie Leidse sterrenkundigen Jos de Boer en Christian Ginski.

Astronomen van de Sterrewacht Leiden hebben een nieuwe methode ontwikkeld om verre quasars te vinden en beter te onderscheiden van andere objecten die erop lijken, met behulp van technieken voor machinaal leren. Het onderzoeksresultaat is geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy & Astrophysics.…

Een tweetal opnamen van een jonge, zware ster met een tussenpoos van 18 jaar heeft gedetailleerde, realtime informatie opgeleverd over de vorming en ontwikkeling van dit type sterren. De compacte bolvormige schil van heet gas rond de ster bleek in 18 jaar tijd te zijn geëvolueerd tot een langgerekte…

Met beide benen op de grond, maar toch met je hoofd in de wolken. Het nieuwe boek ‘Wandelen tussen de sterren’ van emeritus-hoogleraar Jos van den Broek vertelt over de Leidse link met natuur- en sterrenkunde. Met de wandelgids in de hand ontdekt de lezer gebouwen, voorwerpen én personen die iets met…

Sterrenstelsels bevinden zich vaak in een cluster. In zo'n cluster zijn ook veel slapende stelsels die al lang geen sterren meer vormen. Een internationaal team onder leiding van Andra Stroe (Universiteit Leiden) en David Sobral (Leiden en Lissabon) heeft nu ontdekt dat deze comateuze sterrenstelsels…

De 'Nacht van Eindhoven' is een jaarlijkse wedstrijd met besliskundige opgaven. Het team bestond uit Michiel Kosters, Thijs Feenstra en HokSan Yip. Ze hebben elk 250 euro gewonnen. Ook De Leidsche Flesch heeft door hun tweede plaats 250 euro gekregen.

Waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope (VLT) onder leiding van Ignas Snellen hebben, voor het eerst, de rotatiesnelheid van een exoplaneet opgeleverd. Gebleken is dat een dag op Bèta Pictoris b slechts acht uur duurt – veel korter dan de dagen op de planeten van ons zonnestelsel. Het onderzoek…

De Nobelprijs voor de Natuurkunde van 2017 is uitgereikt aan Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne voor hun ontdekking van zwaartekrachtgolven. Thorne was in 2009 in Leiden Lorentzprofessor. De Leidse hoogleraar Jan Willem van Holten legt uit waarom dit zo’n belangrijke ontdekking is. ‘Er is een…

'Yamila Miguel brengt een enorm enthousiasme met zich mee dat ons aansteekt tijdens haar colleges’, zeggen haar studenten. ‘Ze inspireert ons als wetenschappers in spe.’ De astronome geeft masterstudenten sterrenkunde met veel passie en interactie les over exoplaneten. Ze is genomineerd voor de facultaire…

Zoeken naar atmosferen rondom planeten buiten ons zonnestelsel is zoeken naar buitenaards leven. Sterrenkundige Sebastian Zieba gebruikte data van de James Webb Space Telescope om kleine rotsachtige exoplaneten te bestuderen, maar vond nog geen buitenaardse wezens. Toch zijn zijn bevindingen erg interessant…

Een team met jonge Leidse sterrenkundigen testte gisteren geavanceerde nieuwe technologie door deze met een ballon 37 kilometer de lucht in te sturen. Deze zogeheten coronagraaf moet in de toekomst exoplaneten direct in beeld kunnen brengen.

In drie jaar tijd liet wetenschapseducatieproject Space Awareness 230.000 mensen in 68 landen kennismaken met alle spannende en uitdagende kanten van ruimtewetenschap en -technologie. De Leidse Sterrewacht coördineerde het project, dat eind maart afliep. Het project is nu geëvolueerd.

Astronoom Ignas Snellen onderzoekt exoplaneten met waarnemingen van telescopen. Maar hoe gaat dat nu de grote telescopen niet of nauwelijks nog werken? Gelukkig heeft hij vanuit huis en tuin contact met een robot-telescoop in Mexico en werkt zijn wifi eindelijk goed.

Na maanden voorbereiding werd het heel spannend: zou de lucht boven Leiden op tijd opklaren voor de beloofde voorstelling van flonkerende sterren en planeten? Honderden Leidenaren gingen op 25 september op sterrenjacht. Ze werden zich meer dan ooit bewust van de effecten van lichtvervuiling.

In de planeetvormende schijf rond de ster V883 Orionis komt naast methanol onder andere ook een stof voor die bekend is uit rijp fruit. Dat ontdekte een onderzoeksteam onder leiding van de Leidse promovendus Merel van ‘t Hoff. Het resultaat is bevestigd in een onafhankelijke studie en geaccepteerd voor…

In de AD-rubriek de 'Zomeruniversiteit' vertellen de knapste koppen van Nederland over de ontwikkelingen in hun vakgebied. Deze week was de beurt aan hoogleraar Moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck.

Van het ontstaan van het heelal tot de moleculen in de atmosfeer van een planeet. De eerste vijf foto’s van de James Webb Space Telescoop (JWST) laten de enorme verscheidenheid zien waarbinnen de ruimtetelescoop kan werken. Ewine van Dishoeck, hoogleraar moleculaire astrofysica, wierp dinsdag in Rijksmuseum…

Het EU-UNAWE project van de Universiteit Leiden inspireert kansarme jonge kinderen met het heelal en presenteert met trots deze lichte, opgeblazen versie van onze planeet. De Earth Ball is een eenvoudig hulpmiddel voor in de klas en wordt geleverd met een activiteitenboek vol ideeën over hoe dit lesmateriaal…

De banen van 27 sterren die ronddraaien op kleine afstand van het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg, zijn erg chaotisch. Daardoor kunnen onderzoekers niet betrouwbaar voorspellen waar ze over zo'n 462 jaar zijn. ‘Dat is werkelijk verbazingwekkend kort’ , aldus sterrenkundige Simon Portegies…

De Dick Stufkens Prijs 2011 is toegekend aan Dr. Sergio Ioppolo voor zijn proefschrift “Surface Formation Routes of Interstellar Molecules”. Hierin beschrijft hij de constructie en toepassing van een instrument waarin op laboratoriumschaal de interstellaire condities en de chemische reacties, die daaronder…

Op 26 oktober hield de Universiteit Leiden haar eerste online ondertekeningsceremonie, waarbij ze een overeenkomst ondertekende met de Chinese topuniversiteit Tsinghua. Doel is om een ​​gezamenlijk PhD-programma op te zetten om jonge onderzoekers op het gebied van astronomie en astrofysica te begele…

Een internationaal team van astronomen heeft de meest gevoelige beelden van het heelal gepubliceerd die ooit op lage radiofrequenties zijn verkregen. Ze zijn gemaakt met de international Low Frequency Array (LOFAR). ‘LOFAR heeft het unieke vermogen om hemelopnamen van hoge kwaliteit te maken op metergolflengten’,…

Een permanente expositie over de plaats van de mens in de kosmos. Ook daarvoor wil Franx zijn Spinozapremie gebruiken. ‘De vooruitgang is zo groot, dat we nog steeds bezig zijn om de vragen te definiëren. Bij het vinden van de antwoorden vallen we van de ene verbazing in de andere.’

Van simulaties van sterrenstelsels tot analyses van MRI-scans: wetenschappelijk onderzoek vraagt steeds meer rekenkracht. Daarom gaat de Universiteit Leiden een geheel nieuwe faciliteit voor high performance computing opzetten. Op 20 juni werd het officiële startsein gegeven.

Eigenlijk onderzocht een groep astronomen de stofschijf rond de jonge dubbelster CS Cha, toen ze een kleine stip aan de rand van hun waarnemingen zagen. Het bleek een kleine planeet van slechts enkele miljoenen jaren jong, die meebeweegt met de dubbelster. Of het een super-Jupiter in wording is of…

Zes vrouwelijke onderzoekers van de Sterrewacht Leiden hebben voor het eerst dimethylether gedetecteerd in een planeetvormende schijf. Met negen atomen is dit het grootste molecuul dat tot nu toe in een schijf is geïdentificeerd. Dimethylether is ook een voorloper van grotere organische moleculen die…

Astronoom Xander Tielens krijgt een Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke prijs van Nederland. Tielens is hoogleraar in de fysica en chemie van de ruimte tussen de sterren. In deze ruimte bestudeert hij grote en complexe, vaak organische, moleculen. De Spinozapremie bedraagt 2,5 miljoen euro.

Beginnen met een heel korte stilte. Een rond verhaal vertellen. De jonge bèta-onderzoekers die 17 februari meededen aan de Leidse voorronde van FameLab kregen er complimenten voor van de jury. Je onderzoek presenteren in drie minuten, daar ging het om. De vier winnaars gaan door.

Dr. Claartje Levelt, werkzaam binnen LUCL en LIBC, is een internationaal erkend expert op het gebied van de eerste taalverwerving. Ze onderzoekt hoe het taalsysteem van de grond komt bij baby’s en jonge kinderen, wat daarbij de interactie is tussen taalwaarneming en taalproductie en wat voor leermechanismen…

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

De voorlichtingscampagne ‘Jouw vooruitzicht op werk’ streeft ernaar studenten en scholieren te informeren over hun toekomst op de arbeidsmarkt. (Aanstaande) studenten zijn zich vaker bewust van de gevolgen van hun studiekeuzes als ze weten welke voorbereidingen werken. Prof.dr. Ingrid Tieken-Boon van…

Patiënten met ongeneeslijke kanker willen heldere maar ook empathische gesprekken met hun oncoloog. Hard en vaag taalgebruik ervaren ze als schadelijk. Dat blijkt uit een studie van Leidse psychologen die gepubliceerd is in het Amerikaanse tijdschrift Cancer.

Zwangerschap veroorzaakt sterke veranderingen in hersenfuncties en die veranderingen beïnvloeden de band tussen moeder en kind. Dat ontdekten onderzoekers van Amsterdam UMC en de Universiteit Leiden. Met hun onderzoek, gepubliceerd in Nature Communications, schijnen ze licht op dit lang onontgonnen…

Instituten en onderzoeksgroepen bij elkaar brengen, hoe doe je dat? De faculteit W&N stelde een gezamenlijk onderzoeksthema in en financierde drie promotieplaatsen. Na vier jaar loopt het profileringsprogramma Endocannabinoïden af. ‘Het heeft ons echt bij elkaar gebracht, en de samenwerkingen blijven…

Meer dan een vak. Dat was het idee van het Leidse tutorprogramma. Door middel van wekelijkse tutorlessen verdienden studenten niet alleen vijf studiepunten, maar hielpen ze ook leerlingen uit groep 7 met een lagere sociaaleconomische status.

Natuurkundige Ana Achúcarro is programmaleider van onderzoeksproject 'Observing the big bang: the quantum universe and its imprint on the sky’, één van de zes projecten waarin Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) in totaal 12 miljoen euro investeert. De Nederlandse natuurkunde blinkt…

Elke zondag kun je meedoen met het opvissen van plastic en ander drijvend vuil uit de Leidse grachten. Met een eigen kano of eentje van Plastic Spotter sluit je je aan bij de vloot die erop uit gaat. Annetje Ottow, voorzitter van de Universiteit Leiden, was op zondag 4 juli van de partij.

Een taks op de CO2-uitstoot van producten die de EU binnenkomen, biedt ongeziene mogelijkheden in de strijd tegen klimaatopwarming. Dat blijkt uit onderzoek waar de Leidse milieuwetenschapper Hauke Ward aan meewerkte. ‘Een nieuwe wereld gaat open’, zegt Ward. ‘Maar het succes staat of valt met hoe we…

De inschrijving van de Leidse voorronde van FameLab is geopend. In deze internationale wetenschapscompetitie vertellen jonge bètaonderzoekers in drie minuten over een onderzoek. De drie Leidse finalisten van vorig jaar blikken terug. ‘Dankzij FameLab verschijnt mijn eerste boek.’

Wat betekent het precies als je arts zegt dat je een ‘grote kans’ hebt op overleving? Leidse onderzoekers ontdekten dat er een groot verschil zit in hoe mensen zulke kanswoorden inschatten. En dat kan een probleem zijn, waarschuwt hoofdonderzoeker Sanne Willems in haar blogpost.

Moeten we ons diepe zorgen maken over het Amerika van Donald Trump? Of zorgt hij voor een positieve wending? Daarover discussieerden wetenschappers en studenten tijdens het Grote Leidse Presidentsontbijt op 9 november.

Al tijdens hun bacheloropleiding krijgen studenten Biofarmaceutische wetenschappen uitdagende projecten voorgeschoteld. Een daarvan is de Bachelor Onderzoeksopdracht (BOO): voor veel studenten hun eerste echte ervaring met wetenschappelijk onderzoek. Dat betekent: veel verantwoordelijkheid, mislukkingen,…

Bladetende rupsen blijken hun darmflora sterk te verrijken door het eten van grond. Je ziet zo zelfs effecten van planten die eerder in die grond groeiden als ‘erfenis’ terug in de bacteriën en schimmels in rupsen. Dat schrijven onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en…