In het programma ‘De Nacht van NTR’ op NPO Radio 1 vertelt hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van Dishoeck over de James Webb-ruimtetelescoop waar ze zelf aan heeft meegewerkt. Daarnaast geeft ze een persoonlijke inkijk in haar leven en loopbaan.

Moleculen zijn de bouwstenen van het leven. Ze ontstaan door chemische reacties die plaatsvinden als atomen met elkaar botsen. In het ijle heelal zijn deze botsingen zeldzaam en de omstandigheden extreem. Toch zijn ook hier complexe moleculen te vinden en gebeuren er dus chemische reacties. Hoogleraar…

In Duitsland, Amerika en zelfs in Vietnam: overal ter wereld werd de Leidse ontdekking gedeeld van de geboorte van twee planeten. Astronoom Sebastiaan Haffert wist met zijn team voor het eerst meerdere planeten in wording vast te leggen en publiceerde zijn bevindingen in Nature Astronomy. Een unieke…

Erfgoed Gezocht is een citizen science- of burgerwetenschapsproject waarin iedereen op zoek kan naar onontdekt archeologisch erfgoed zoals grafheuvels, vanuit huis en in het veld.

Onderzoekers vanuit verschillende vakgebieden werken samen om oplossingen te bedenken voor maatschappelijke problemen.

Van Wezel verricht baanbrekend onderzoek naar bacteriën die antibiotica produceren: een belangrijk onderwerp gezien de toenemende antibioticaresistentie. MedZine sprak met Van Wezel over de succesvolle methode die hij gebruikt in de zoektocht naar nieuwe antibiotica.

In de schijven van stof en gas rondom jonge sterren, komen mysterieuze structuren voor. Samen met hoogleraar Ewine van Dishoeck onderzocht promovendus Paolo Cazzoletti hoe we deze vormen, zoals ringen, spiralen en gaten, kunnen verklaren. Op 12 december verdedigt hij zijn proefschrift.

Het Nederlands Zwarte Gaten Consortium ontvangt 4,9 miljoen euro van NWO voor het ontrafelen van de raadselen van zwarte gaten en andere mysteries van het heelal. De The Astronomy & Society groep van de Leidse Sterrewacht is aangesloten om het vooraanstaande onderzoek in te zetten om mensen van alle…

Een signaal dat zowel in het centrum van ons Melkwegstelsel voorkomt, als op afgelegen plekken in het heelal, laat mogelijk de oorsprong van donkere materie zien. Dat concludeert de Leidse natuurkundige Alexey Boyarsky in een artikel in Physical Review Letters.

Lezing

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

Met beide benen op de grond, maar toch met je hoofd in de wolken. Het nieuwe boek ‘Wandelen tussen de sterren’ van emeritus-hoogleraar Jos van den Broek vertelt over de Leidse link met natuur- en sterrenkunde. Met de wandelgids in de hand ontdekt de lezer gebouwen, voorwerpen én personen die iets met…

De Leidse hoogleraar astronomie Mike Garrett zoekt naar tekenen van buitenaardse intelligentie. In zijn Kaiser Lentelezing op 23 april zet hij uiteen hoe ver de wetenschap op dit punt is.

Donkere materie vormt ongeveer tachtig procent van de totale massa in het heelal. Toch weten we nog steeds niet precies waarvan het gemaakt is. Astronoom Pavel Mancera Piña gaat op zoek naar antwoorden. Met een Veni-subsidie van NWO en de meest geavanceerde telescopen, waaronder de James Webb Space…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft de allereerste opname gemaakt van een jonge, zonachtige ster met twee reuzenplaneten. Tot nu toe hadden astronomen bij een ster die vergelijkbaar is met de zon nooit meer dan één planeet rechtstreeks waargenomen. De sterrenkundigen…

Bij diepe waarnemingen met de MUSE-spectrograaf van de Very Large Telescope van ESO zijn rond verre sterrenstelsels gigantische kosmische reservoirs van atomair waterstof ontdekt. De extreme gevoeligheid van MUSE stelde de onderzoekers in staat om deze vage waterstofwolken in het vroege heelal rechtstreeks…

Oratie

Lezing, NGL-lezing

Dankzij een Vici-beurs kan dr. Ignas Snellen onderzoek doen naar exoplaneten, planeten rond andere sterren dan onze zon. Daarmee hoopt hij uiteindelijk een stap dichterbij het antwoord te komen op de vraag: is er ander leven in het heelal?

Dwerg satellietsterrenstelsels in de Melkweg voeren een andere dans uit dan onderzoekers aanvankelijk verwachtten. Marius Cautun van Durham University ontving een Marie Curie beurs om de geheimen van deze orbitale dans te ontrafelen. 1 oktober 2018 start hij zijn onderzoek bij de Sterrewacht Leiden…

De Leidse Sterrewacht gaat een nieuwe techniek gebruiken om te rekenen aan zwaartekrachtlenzen. Zij doen dit in het kader van onderzoek naar de vorming van melkwegstelsels. Alessandro Sonnenfeld van de Universiteit Tokyo haalde een Marie-Curie beurs binnen en komt het onderzoeksteam versterken.

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

In De vereeuwigde stad staan literaire beschrijvingen van twintig bekende Romeinse locaties centraal.

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Een vaccin op basis van suikerjasjes heeft wel degelijk potentie om een multiresistente stafylokok te bestrijden. Dat betogen de Leidse Jeroen Codée en Sara Ali samen met Utrechtse collega’s in Nature. Ze bestrijden hiermee eerdere conclusies van Duitse collega’s.

Nieuwe resultaten van de Kilo-Degree Survey (KiDS) tonen aan dat het heelal bijna 10 procent homogener is dan gedacht. De nieuwe KiDS-kaart is gemaakt met de deels Nederlandse OmegaCAM op ESO’s VLT Survey Telescope op Cerro Paranal in Noord-Chili. Een internationaal team van astronomen van onder meer…

Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.

Naast het speuren door vrijwilligers loopt er ook onderzoek naar de inzet van kunstmatige intelligentie bij de zoektocht naar onontdekte archeologische structuren.

De zoektocht naar betrouwbare AI staat hoog op zowel de politieke als de onderzoeksagenda en vormt de eerste onderzoeksdoelstelling (H1) van TAILOR: het ontwikkelen van de fundamenten voor betrouwbare AI. Deze doelstelling richt zich op het ontwerpen en ontwikkelen van AI-systemen die de garanties inbouwen…

Gerrit Dijkstra, universitair docent bij het Instituut Bestuurskunde, schrijft in een opiniestuk in Trouw hoe het ‘inlichtenbureau’, dat sinds 2001 controleert op fraude bij burgers, zelf aan iedere controle onttrokken is.

We hebben drie beweegredenen om de wereld van de bacteriën en antibiotica met dit project toegankelijker te maken.

Met zijn slimme meetmethoden was Ignas Snellen de eerste die met zijn team onder andere koolmonoxide ontdekte bij exoplaneten. Voor zijn pionierswerk ontvangt de Leidse astrofysicus de Spinozapremie, de belangrijkste wetenschapsprijs van Nederland. Dankzij de premie van 2,5 miljoen euro kan zijn onderzoeksgroep…

Uit welke deeltjes is ons heelal opgebouwd? En hoe heeft het zich vanuit die deeltjes verder ontwikkeld? Die fundamentele vragen staan centraal binnen de NWA-route ‘Bouwstenen van materie en fundamenten van ruimte en tijd’. Ook Leidse onderzoekers werken hier aan mee, en hoogleraar Ionica Smeets is…

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…

Hoe ontstaan moleculen in de ruimte, en hoe evolueren ze? En hoe bepaalt dat uiteindelijk de chemische samenstelling van planeten en hun atmosferen? Het Dutch Astrochemistry Network (DANIII) krijgt 1,6 miljoen euro van NWO om dat uit te zoeken. Een grote groep Leidse astronomen en chemici neemt draagt…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft na jaren speuren en het tarten van de grenzen van een telescoop, voor het eerst direct gepolariseerd licht opgevangen van een exoplaneet. Ze kunnen uit het licht afleiden dat er een schijf van stof en gas rond de exoplaneet draait…

De kans om een nieuw, spannend onderwerp te onderzoeken. Dat is hoe Lennart Schada von Borzyskowski zijn succesvolle beursaanvraag voor de NWO XS-beurs noemt. Deze 50.000 euro zal de onderzoeker van het Instituut Biologie Leiden (IBL) spenderen aan het ontwikkelen van een nieuwe methode om op duurzame…

Voor dit project duiken wij in het digitale mediagebruik van kinderen tijdens de overgang van de kleuterklas naar groep 3 en onderzoeken wij de impact van het digitale mediagebruik op hun sociale ontwikkeling.

‘Hoi! Ik ben Sophie en ik help mensen stilstaan bij wat ze belangrijk vinden op een manier die bij hen past.’ Dat staat op de homepage van Sophie Looijestijns bedrijf ‘Moment van Betekenis’. Ze heeft lang gezocht naar haar bestemming en die uiteindelijk gevonden.

Oratie

Oratie

Een nieuwe manier om het licht van verre planeten te analyseren zou ons bewijs kunnen leveren van buitenaardse planten, schrijft astronomie-auteur Colin Stuart in de New Scientist. In zijn artikel beschrijft hij het werk van de groep van de Leidse astronoom Rob van Holstein. Dit team detecteerde afgelopen…

Het Event Horizon Telescope (EHT)-team, dat de allereerste foto van een zwart gat maakte, heeft vandaag een nieuwe afbeelding gepresenteerd. De afbeelding toont hetzelfde zwarte gat in gepolariseerd licht. Het is voor het eerst dat het astronomen is gelukt om polarisatie – een kenmerk van magnetische…

Om goede medicijnen te ontwikkelen tegen kanker, is nog veel nieuw inzicht nodig in hoe kwaadaardige tumorcellen zich ontwikkelen. Hoogleraar Ewa Snaar-Jagalska kijkt daarbij niet alleen naar het effect van medicijnen op geïsoleerde cellen, maar ook naar het gedrag van kankercellen in hun weefselomgeving.…

Hoogleraar Kansrekening Frank den Hollander ontvangt een NWO-TOP-subsidie van 470 duizend euro. Twee promovendi gaan hiermee een recent ontwikkelde wiskundige theorie, waarmee macroscopische eigenschappen van systemen van microscopisch kleine deeltjes te voorspellen zijn, verder uitbreiden.

Nieuwe stoffen identificeren om antibioticaresistente bacteriën te bestrijden. Onderzoekers van Leiden Universiteit en VU Amsterdam bundelen hun krachten om dit waar te maken, met een project gefinancierd door NWO’s Open Technologieprogramma (OTP). De samenwerking heeft bijna een miljoen euro toegekend…

Behandelmethoden voor chronische ziekten zijn beperkt. Artsen en onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de Universiteit Leiden werken aan nieuwe therapieën als alternatief voor orgaantransplantatie. Doel is om organen te herstellen in hun oorspronkelijke functie en op die…

-

In de samenleving van nu lijkt alles drukker en luidruchtiger geworden, maar is dat ook echt zo? En bestaat er een complete stilte? Hoogleraar Marcel Cobussen vertelt hoe we onze rust niet zozeer in stilte vinden, maar in ons eigen bewustzijn.