Het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen is een moeilijk proces. Farmaceutisch wetenschapper Xuhan Liu heeft met behulp van kunstmatige intelligentie methoden ontwikkeld die kunnen helpen bij het sneller en goedkoper ontwerpen van medicijnen. Promotie op 15 februari.

Paramagnetisme. Een nieuwe occulte praktijk? Nee. Een van de nieuwste wetenschappelijke methoden om het gedrag van eiwitten haarscherp in kaart te brengen. Marcellus Ubbink van de Universiteit Leiden krijgt ruim 3 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en de Universiteit…

Een belangrijke puzzel in de astrochemie is opgelost: theoretisch chemici en astronomen zijn erin geslaagd te bepalen hoe ze met methanol magneetvelden in de ruimte kunnen meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers, onder wie Leids hoogleraar…

Het is een stormachtige zondagmiddag, met windstoten van wel 110 kilometer per uur. Op zijn stadsfiets trotseert chemicus Teun Sweere de gigantische wind tegen en wint hij na 22,5 minuut het NK Tegenwindfietsen. Een halfjaar later volgt een nieuw hoogtepunt: zijn promotie (14 juni).

Chemicus Roxanne Kieltyka heeft een ERC Starting Grant van 2 miljoen euro ontvangen. In haar lab maakt ze gels die het materiaal nabootsen dat cellen in ons lichaam ondersteunt. Met de subsidie wil ze deze gels stijf en taai maken – net zoals in het lichaam – en een bio-geprinte miniatuurhartkamer p…

Elektrongolven kunnen elkaar versterken maar ook tegenwerken. Dit heet destructieve interferentie. Uit metingen aan kleine structuren bij lage temperaturen was al bekend dat dit kan leiden tot een lagere geleiding. Een team van wetenschappers van o.a. de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen…

Hoe ontstaan sterrenstelsel? Daar gaat astronoom Mariska Kriek de komende jaren onderzoek naar doen. Ze krijgt een NWO Vici-subsidie van 1.5 miljoen euro om sterrenstelsels in het vroege heelal te bestuderen. ‘Dit onderzoek gebruikt nieuwe en ongekende waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop…

Het gebruik van vuur kan veel vertellen over de evolutie van de mens. Archeoloog Femke Reidsma ontwikkelde een techniek waarmee nauwkeuriger kan worden achterhaald hoe onze voorouders vuur gebruikten. Bestaande archeologische studies moeten hierdoor worden herzien. De studie van Reidsma is 2 november…

Hij heeft wel een antwoord op de vraag wat het kleinste deeltje is. Carlo Beenakker, hoogleraar Theoretische natuurkunde aan de Universiteit Leiden: ‘Dat is een puntdeeltje. Zo’n deeltje is altijd nul. Elektronen zijn puntdeeltjes; ze zijn zo klein dat je ze niet kapot kunt slaan.’ Maar: Beenakker geeft…

Snelle en goedkope chips die extreem kleine hoeveelheden vloeistof (microfluïden) analyseren vormen de kern van gepersonaliseerde gezondheidszorg. Maar het ‘laboratorium op een chip’ is nog niet effectief genoeg. Dr. Paul Vulto en zijn onderzoeksteam ontwikkelden een techniek die het gebruik van microfluïdische…

De vakconferentie ICT.OPEN had maar liefst vijf Leidse hoogtepunten. Zo won promovenda Anna Louise Latour de pitchprijs van 500 euro en won promovenda Can Wang de tweede prijs in de Commit2Data postercompetitie. Daarnaast gaf Hoogleraar Holger Hoos de keynote lezing op de eerste dag en pitchte Suzan…

De duurzame productie van waterstof kan mogelijk efficiënter door slim gekozen zout aan het proces toe te voegen. Onderzoekers van het Leids Instituut voor Chemisch onderzoek hebben in samenwerking met natuurkundigen van de Universiteit Twente ontdekt dat het type zout dat aanwezig is bij de productie…

Om het onderzoek van de Universiteit Leiden inzichtelijker te maken is er een nieuwe webpagina gelanceerd waarop alle Leidse instituten met hun wetenschappelijke gebieden bij elkaar staan. Maar ze werken ook intensief samen.

Dankzij bepaalde vet-suikermoleculen kunnen onder meer leprabacteriën zich verstoppen voor ons immuunsysteem. Hoe precies, is niet helemaal duidelijk. Hessel van Dijk, die op 13 oktober promoveerde, maakte de moleculen na en hielp daarmee een stukje van de puzzel op te lossen. Van Dijks proefschrift…

Onderzoekers van het Laboratorium voor Astrofysica van de Sterrewacht Leiden zijn erin geslaagd om water te maken onder omstandigheden zoals die in de ruimte heersen.

Op 30 September 2022 is onze gewaardeerde oud-collega Gerrit Lodder overleden aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson. Hij laat zijn echtgenote Adry, zijn zonen Gert-Jan en Michiel, zijn schoondochters Annerieke en Manyana en kleinkinderen Annelot en Gijs in verslagenheid, maar ook in de wetenschap…

Vaccins toedienen met micronaalden kunnen een pijnloos alternatief worden voor conventionele dikke injectienaalden. Koen van der Maaden bedacht hiervoor nieuwe strategieën. Promotie 10 december.

Boekhistoricus Erik Kwakkel en de Delftste ingenieur Joris Dik zijn erin geslaagd om met behulp van röntgen door vroegmoderne boekbanden heen te kijken. Deze banden werden versterkt met restanten van soms zeer interessante middeleeuwse manuscripten.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Nanomaterialen kunnen veel verder doordringen in onze voedselketen dan tot nu toe werd gedacht. Dat komt doordat de deeltjes in elk organisme in de keten van vorm en grootte blijken te veranderen. Onderzoekers van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden ontdekten dit bij toeval, toen zij een door…

Electrochemicus Marc Koper heeft een speciale onderscheiding gewonnen: de Allen J. Bard Award in Electrochemical Science. ‘Allen Bard is altijd een groot voorbeeld voor me geweest, dus het is extra speciaal deze prijs te winnen.’ De onderscheiding wordt uitgereikt door de Electrochemical Society, op…

Vanaf volgende week rekken de Fijn-Mechanische Dienst van de Universiteit Leiden en de Leidse Instrumentmakersschool de grens van mogelijke weer wat op. Dan wordt de nieuwe ultrasoon freesmachine in gebruik genomen. Hiermee kunnen harde materialen als keramiek worden bewerkt tot op 1/1000 mm nauwkeu…

In een volle collegezaal C1 trapte de faculteit W&N op dinsdag 5 september het nieuwe academische jaar af. Het thema, evenals bij de universitaire opening een dag ervoor: duurzaamheid.

Op 2 november jongstleden overleed, na een kort ziekbed, op 72-jarige leeftijd onze collega en goede vriend Jan Cornelisse.

Ondanks de snelle vooruitgang in zonne- en windenergie blijft een volledig schone energievoorziening een enorme uitdaging. Sectoren als de zware industrie en de transportsector kunnen nog niet zonder koolstofhoudende brandstoffen. Willen we toch de klimaatdoelen behalen, dan moet ook in deze sectoren…

In hoeverre hopen nanodeeltjes zich op in planten en dieren, en welke eigenschappen van de deeltjes spelen hierbij een rol? Willie Peijnenburg, hoogleraar Milieutoxicologie en biodiversiteit kreeg een Marie-Curie beurs toegekend om onderzoek te doen naar de milieueffecten van nanodeeltjes.

Zes wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen een ERC Starting Grant. Met deze subsidie van gemiddeld 1,5 miljoen euro kunnen onderzoekers hun eigen project lanceren, een eigen onderzoeksteam vormen en hun beste ideeën uitvoeren.

Energie winnen uit zonlicht en water: dát zou een oplossing zijn voor ons grootste milieuprobleem. Elektrochemicus Marc Koper onderzoekt de basis voor een CO2-neutrale toekomst. Over zijn werk staat nu een dossier online.

In de AD-rubriek de 'Zomeruniversiteit' vertellen de knapste koppen van Nederland over de ontwikkelingen in hun vakgebied. Deze week was de beurt aan hoogleraar Moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck.

De cel is een zakje met water, en daarin opgelost spelen zich de levensprocessen af. Dat weet iedere bioloog, maar het klopt niet, vermoedt prof.dr. Rob Verpoorte: naast water lijken voorheen onbekende natuurlijke oplosmiddelen ook een rol te spelen. Dat zou de droogte- en koudebestendigheid van planten…

Eencellige organismen hebben stijver DNA dan meercellige organismen, zoals de mens. Dat blijkt uit natuurkundige computermodellen van Marco Tompitak. Hij promoveert op 11 oktober op zijn proefschrift The Mechanical Genome.

De vorming van sterrenstelsels Datum: maandag 17 september Tijdstip: 16.00 uur Locatie: Academiegebouw Bij oraties wordt het togaprotocol gehanteerd.

Deze week in Nature Chemistry & Biology: onderzoekers van de Universiteit Leiden en het AMC hebben een methode ontwikkeld om het enzym GBA1 zichtbaar te maken in levende cellen. Patiënten met de ziekte van Gaucher hebben een tekort aan dit enzym.

Het is Nederlandse astronomen als eersten ter wereld gelukt om isotopen te ontwaren in de dampkring van een exoplaneet. Het gaat hierbij om verschillende vormen van koolstof in gasreusplaneet TYC 8998-760-1 b. Het onderzoek wordt donderdag gepubliceerd in het vakblad Nature.

Ze verliet Leiden na haar PhD en keert nu, 14 jaar later, terug als hoogleraar Extragalactische sterrenkunde. Mariska Kriek onderzoekt hoe sterrenstelsels ontstaan en evolueren. Én ze wacht met smart op de lancering van de nieuwe James Webb-telescoop: ‘Het coolste wat we gaan vinden, zijn dingen waar…

Nienke van der Marel krijgt de New Horizonsprijs in de natuurkunde toegekend voor haar baanbrekende onderzoek naar planeetvorming. Deze prijs gaat naar jonge, veelbelovende onderzoekers in de natuurkunde of wiskunde. De astronome en haar collega’s vonden het eerste observationele bewijs voor stofvallen…

Het is tegenwoordig essentieel dat een bioloog om kan gaan met big data. Daarom moeten data-analysevaardigheden vanaf het begin van de studie, of liever zelfs vanaf de middelbare school, worden aangeleerd. Dat stelt Vera van Noort, de nieuwe hoogleraar Computationele Biologie. Oratie op 22 januari.

Een feestelijk en eervol bezoek aan onze zuiderburen voor hoogleraar Marc Koper. Op donderdag 28 maart ontving hij een eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen. Koper ontvangt de titel als erkenning voor zijn expertise op het gebied van elektrochemie. ‘Een belangrijke erkenning voor ons onderzoek…

Als het aan promovendus Guangsheng Du ligt, hoeven patiënten niet meer bang te zijn voor dokters met grote naalden. De onderzoeker van het Leiden Academic Centre for Drug Research onderzocht het gebruik van micronaaldjes en nanodeeltjes als nieuw systeem voor vaccinatie. ‘Ik wil een methode ontwikkelen…

Het onzichtbare zichtbaar maken, dat doet hoogleraar Moleculaire Immunologie Sander van Kasteren. In zijn oratie vertelt hij er meer over.

Nanodeeltjes die medicijnen op een specifieke plek in het lichaam moeten brengen, worden meestal te vroeg afgebroken in de lever. Jeroen Bussmann van de Universiteit Leiden ontdekte een nieuwe manier om dat te voorkomen. Publicatie in ACS Nano.

Hoewel Ebola nog altijd veel dodelijke slachtoffers maakt, is er geen effectieve manier om het virus te bestrijden. Om hier verandering in te brengen, ontwikkelden Alireza Mashaghi en zijn collega’s van het Leiden Academic Centre for Drug Research een model dat de gevaarlijkste symptomen van Ebola nabootst…

Professor dr. J. (Jasper) Knoester wordt met ingang van 1 januari 2022 decaan van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Knoester is momenteel decaan van de Faculty of Science & Engineering aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij volgt Paul Wouters (decaan Faculteit…

Endocannabinoïden - lichaamseigen marihuana – zijn veelbelovende startpunten voor geneesmiddelenonderzoek. Hoogleraar Moleculaire Fysiologie Mario van der Stelt onderzoekt of remming van hun productie ingezet kan worden tegen ontstekingen in de hersenen en de bestrijding van obesitas. Oratie op 19 o…

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

Een maand geleden was het Marc Baggelaar, dit keer promoveert Hans Kistemaker cum laude bij het Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek (LIC). ‘Hij heeft baanbrekende bijdragen geleverd aan de wereld der eiwitmodificatie', aldus promotor Gijs van der Marel. Hij promoveerde op 11 mei 2017.

Leids natuurkundige Sense Jan van der Molen heeft met zijn groep de eerste schakelbare moleculaire diode ontwikkeld. Deze is aan en uit te schakelen via luchtvochtigheid. Omgekeerd is dit een luchtvochtigheidssensor die werkt op de nanoschaal. Publicatie op 4 december in Nature Nanotechnology.

Fotosynthese werkt alleen optimaal als een plant zich kan aanpassen aan verandering in de lichtinval. Natuurkundige Martina Huber ontdekte dat een flexibele staart van een bepaald eiwit het middel kan zijn waarmee de plant die aanpassing op het licht teweeg kan brengen. Haar ontdekking wordt op 5 maart…

Twee Leidse astronomen mogen de prestigieuze IAU PhD Prize in ontvangst nemen. Zowel Jorryt Matthee als Niels Ligterink vielen in de prijzen. Wetenschappelijk directeur Huub Röttgering: ‘Dat dit jaar twee van onze promovendi een IAU prijs krijgen voor het beste proefschrift in hun onderzoeksgebied vervult…

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.