Na vier jaar hard zwoegen is het eindelijk zover: je proefschrift is af. Maar wie van je familie en vrienden gaat dat ooit lezen? Bioloog Lizah van der Aart besloot om een magazine te maken, waarin ze haar onderzoek zo toegankelijk mogelijk beschrijft. ‘Juist het uitleggen van de lastige, fundamentele…

Universiteitsorganist Jan Verschuren en beheerder Bert Crama vertellen over de orgelgeschiedenis, improviseren bij cortèges en hun liefde voor het orgel.

Een tekort aan vitamine D wordt vaak geassocieerd met bedompte Engelse fabriekssteden ten tijde van de Industriële Revolutie. Uit skeletonderzoek blijkt nu echter dat de ‘Engelse ziekte’ ook gewoon op het Nederlandse platteland voorkwam. Promotie op 29 januari.

Twee beelden van gorilla’s die een vrouw ontvoeren: voor promovendus Dick van Broekhuizen waren ze aanleiding om een nieuw soort geschiedenis van negentiende-eeuwse beeldhouwkunst te schrijven. ‘Als je met een minder nauwe blik naar de negentiende-eeuwse kunstgeschiedenis kijkt, krijg je een heel ander…

De Egyptische tempelcultuur zou in de Ptolemeïsche periode, na de dood van Alexander de Grote in 323 v. Chr., op zijn retour zijn. Niets is minder waar, stelt egyptoloog Carina van den Hoven. Die cultuur bleef springlevend. Promotie op 16 februari.

In de loop van honderdduizenden jaren was het in onze contreien een komen en gaan van diverse soorten mensachtigen, afhankelijk van de temperatuur: ijstijden en warmere tijden wisselden elkaar af. In ‘De eerste mensen in de Lage Landen’ beschrijven de Leidse archeologen Yannick Raczynski-Henk en Gerrit…

‘Of we nog een beetje kunnen aanschuiven, dan passen we er allemaal in.’ Uit het hele land komen mensen voor een interactieve dag over het sociale brein. Zes breinwetenschappers weten wat er leeft, blijkt op 6 november j.l. tijdens het publiekssymposium van het Leiden Institute for Brain and Cognition…

Op 22 mei opende ruimtevaarder André Kuipers de nieuwe Mediterrane tuin van de Hortus. Met dit waterzuinige tuindeel wil de Hortus inspiratie bieden voor toekomst- en klimaatbestendige tuinbeplanting. Ook tekenden prefect Paul Keßler en wetenschappelijk directeur van het instituut Sterrewacht Leiden…

Hoe ontwikkelde Fustat zich tussen 640 en 750 tot hoofdstad van Egypte? Egypte was toen een provincie van het islamitische rijk, het kalifaat, dat de profeet Mohammed begonnen was. Arabist Jelle Bruning gebruikte bronnen die tot een nieuwe kijk op de stad leiden. Promotie op 2 april.

Leidse wetenschappers zagen hongerige dorpelingen in het noorden van Kameroen vlees stelen van de prooi van leeuwen. De onderzoekers van het Instituut voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden (CML) berichtten over dit kleptoparasitisme in de online publicatie van het African Journal of Ecology…

Na een uiterst pijnlijk slot hebben de westerse bondgenoten Afghanistan verlaten en zijn de Taliban weer oppermachtig. Hoe gaat Afghanistan verder en wat betekent het vertrek voor de wereldwijde verhoudingen? Rob de Wijk, hoogleraar Internationale betrekkingen en veiligheid, analyseert het falen van…

Voordat hij minister van Financiën werd, investeerde CDA-leider Wopke Hoekstra jarenlang geld in een brievenbusfirma op de Britse Maagdeneilanden. Dat blijkt uit gelekte documenten, de zogeheten Pandora Papers. Hoe werkt belastingontwijking precies? En kan het ook anders? Belastingjuristen Jan Vleggeert…

In 1935 schonk de Engelse verzamelaar E.P. Warren 21 Griekse papyri aan de Leidse universiteit. Dat was de aanleiding voor het oprichten van de ‘Stichting het Leids Papyrologisch Instituut’. Precies 75 jaar later vieren we dat met een tentoonstelling in het RMO.

Er worden veel goede afstudeerscripties geschreven door de studenten die hun Leidse geschiedenisopleiding ermee afronden. Alleen de allerbeste scripties worden voorgedragen voor de Fruinprijs: de jaarlijkse prijs voor de beste onderzoeksmaster-, master- of Europaeumscriptie van de Opleiding Geschied…

Hoe is het om een bepaalde studie te volgen aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden? Deze studiekiezers ervaarden het tijdens Proefstuderen op vrijdag 6 april. Ze proefden de sfeer op de faculteit en ontdekten waar een opleiding nu écht over gaat.

Oratie

Digitaal studeren met een app en onderzoekend leren in grote groepen. Twee onderwijsinnovaties die mogelijk worden dankzij het Comeniusprogramma van NWO. Scheikundige Ludo Juurlink en vakdidacticus Fred Janssen (ICLON) krijgen beiden een grote subsidie voor hun project.

Congres/symposium, Posterpresentaties

Promotie

In de zoektocht naar nieuwe medicijnen tegen onder andere kanker heeft een Leids team een nieuwe werkwijze ontwikkeld. Dit stappenplan combineert kunstmatige intelligentie (AI) met moleculair modelleren en is geschikt om onbekende en vernieuwende medicijnstructuren te vinden, zo bewezen de onderzoek…

Nederlandse onderzoekers slaan de handen ineen om samen met een reeks maatschappelijke partners onderzoek te doen om de biologische klok gezond te houden in onze moderne 24-uurssamenleving. Het BioClock consortium ontvangt daarvoor een subsidie van maar liefst 9,7 miljoen euro. Het is een van de projecten…

Onderzoekers moeten in een gespecialiseerde omgeving werken zodra ze aan de slag gaan met gevaarlijke bacteriën en virussen. Alleen in laboratoria met een hoog bio-veiligheidsniveau mogen ze deze microben bestuderen. Helaas zijn dure microscopen nodig om de microben goed te bekijken, maar is dat soms…

Voor goed onderzoek is het nodig om buiten de grenzen van vakdisciplines te kijken, stelt hoogleraar moleculaire en cellulaire biochemie Remus Dame in zijn oratie op 10 mei. Zo zouden processen die plaatsvinden op DNA niet alleen moeten worden onderzocht in een reageerbuis maar ook in levende cellen…

Hoe kunnen we lever- en nierschade door medicijngebruik voorkomen? Promovendi Marije Niemeijer en Lukas Wijaya onderzochten wat er in onze cellen gebeurt als deze schade zich begint te ontwikkelen tijdens een zogeheten stressreactie. Beiden richtten zich op een ander deelonderwerp en deden interessante…

Dr. Annemarie H. Meijer van het Instituut Biologie Leiden gaat een nieuw Marie Curie trainingsnetwerk coördineren dat 3,7 miljoen subsidie ontvangt van de Europese Commissie. Het vierjarige project begint in januari 2012 en heet: “FishForPharma: Training Network on Zebrafish Infection Models for Pharmaceutical…

Nano-plastics verstoren de ontwikkeling. Meiru Wang, onderzoeker bij het Instituut Biologie Leiden, keek naar de extreme effecten die piepschuim nano-deeltjes kunnen hebben, met kippenembryo’s als model. Haar resultaten zijn alarmerend. Zeker omdat nano-plastics overal zijn. In de lucht, drijvend door…

Muziek, samenzijn en de impact van science stonden centraal tijdens de feestelijke opening van het academisch jaar en de start van facultaire lustrumjaar. De faculteit werd op 2 augustus 2015 tweehonderd jaar. De verjaardag van de faculteit werd groots gevierd en bijgewoond door ruim 500 medewerkers…

Het vinden van goede nieuwe geneesmiddelen is een langdurig, kostbaar en onzeker proces. Laura Heitman wil dat proces kansrijker maken door meer te weten te komen over de binding tussen geneesmiddelen en eiwitten die een rol spelen bij ziekte. Ze noemt het ‘geneesmiddelenonderzoek 3.0’. Oratie op 9…

Publieke investeringen in fundamenteel onderzoek zijn essentieel voor innovatie en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Dat tonen hoogleraar Science Based Business Simcha Jong en zijn collega Hsini Huang aan na bestudering van Amerikaanse federale financieringsbeperkingen voor stamcelonderzoek onder…

Eiwitten remmen die een rol spelen bij de groei van agressieve kankercellen, dat is het plan van professor Bob van de Water en zijn team. Zij ontvangen hiervoor ruim 700.000 euro van KWF Kankerbestrijding. Onderzoeker Maaike Vreeswijk en patholoog Danielle Cohen zijn aangesloten vanuit het LUMC.

Theoretisch natuurkundige Luca Giomi ontvangt een ERC Consolidator grant van 2 miljoen euro, waarmee hij vloeiende cellen gaat onderzoeken.

Insecteneieren zijn niet zo weerloos als werd gedacht. Ze hebben een beschermlaag die hen behoedt voor invloeden van buitenaf. Dit ontdekte bioloog Chris Jacobs. De antibacteriële stoffen die in deze laag worden geproduceerd, zijn mogelijk goede antibiotica. Promotie 4 december.

Confetti, steltenlopers en de nieuwe Einsteinfontein. Op maandag 2 september is het Gorlaeus Gebouw van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen feestelijk geopend. Samen met Constantijn van Oranje knipte een aantal studenten het lint door. Decaan Jasper Knoester: ‘Het gebouw staat, nu is het aan…

In museum Naturalis kun je sinds kort tot 500.000 keer inzoomen op de larve van een zebravisje. Het visje is een populair onderzoeksobject omdat het wijzer maakt over de processen van ziekte en gezondheid in de mens.

Op 5, 6 en 7 oktober 2015 wordt bekend wie de Nobelprijzen krijgen voor fysiologie/geneeskunde, natuurkunde en chemie. Wat betekenen de ontdekkingen van de winnaar voor toekomstig onderzoek en voor de maatschappij? Wat voor onderzoek wordt in Leiden gedaan op het betreffende gebied? Leidse wetenschappers…

Hoogleraar Ecotoxicologie Martina Vijver had een acht-weekse cursus met veldwerk ingepland. Het coronavirus gooide roet in het eten en Vijver moest de plannen halsoverkop omgooien. ‘Zonder mijn netwerk en dat van mijn collega’s was dit heel moeilijk geweest.’

Op initiatief van de provincie Zuid-Holland brachten Lambert van Nistelrooij, lid van het Europees Parlement voor het CDA en Govert Veldhuijzen, gedeputeerde Economische Zaken van de Provincie Zuid-Holland, op 13 januari jl. een werkbezoek aan de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen en het…

Het NGL nadert de 1000e lezing door 2015 met de 997e lezing en een diner af te sluiten. Met een inspirerende lezing van prof.dr. Annemarie Meijer leerde het gezelschap meer over de infectieziekte tuberculose. Het gezelschap stond ook stil bij het verlies van het bestuurslid Christiaan van Gorkum, die…

Herman Spaink kent veel stoffen die misschien wel de ziekte tuberculose kunnen helpen bestrijden. In Leiden is labruimte om ze veilig te onderzoeken heel schaars. Bij de Indonesische Universitas Gadjah Mada lukt het binnenkort wel, in een gloednieuw lab. En dat is hoog tijd, aldus Spaink: ‘de ziekte…

Op 28 september bezocht de beroemde scheikundige Carolyn Bertozzi de Universiteit Leiden om te spreken tijdens de LED3 seminar. Precies één week later werd bekend dat zij de Nobelprijs voor Scheikunde zou ontvangen. De Leidse chemici Sebastian Pomplun en Hermen Overkleeft zijn fan: ‘Het is een hele…

De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderwijs (NWO) kent ruim 17 miljoen subsidie toe aan het verder ontwikkelen van een Nederlands netwerk voor elektronenmicroscopie (NEMI). Het netwerk bestaat uit vijf UMC’s en acht universiteiten, met Utrecht als coördinator. Vanuit de Universiteit Leiden…

De zoektocht naar nieuwe antibiotica vergemakkelijken. Gilles van Wezel, hoogleraar moleculaire biotechnologie bij het Instituut Biologie Leiden (IBL), wil dit doen door te kijken naar overeenkomsten in het DNA van antibiotica-producerende bacteriën. Van Wezel heeft voor dit onderzoeksproject een ERC…

NWO heeft in het programma ‘Investeringen NWO-middelgroot’ subsidies toegekend voor de aanschaf van apparatuur, het opzetten van dataverzamelingen en het maken van software en bibliografieën. Van de 31 subsidies gaan er vijf naar voorstellen van de Universiteit Leiden.

Een team onder leiding van Erik Danen van het Leiden Academic Centre for Drug Research heeft een ENW-Groot-subsidie van 3 miljoen euro ontvangen om de eerste stappen van uitzaaiing te ontrafelen. Danen gaat samenwerken met biologen en theoretische en experimentele fysici van Nederlandse universiteiten.…

Het lukte David Versluis om een babydarm virtueel na te bootsen. Dat is belangrijk voor onderzoek naar verbeteringen in kunstmelk. Zulk onderzoek vindt nu vooral aan de hand van poepluiers plaats, en dat werkt niet optimaal. Versluis promoveert 23 april.