Het is niet gemakkelijk om een nanodeeltje van 5 nanometer te betrappen. Leidse natuurkundigen lukte het door van een 120 nanometer lang goudstaafje een detector te maken.

Schimmels die zich in vanilleplanten nestelen, spelen een rol bij het ontstaan van de smaak en geur van vanille. Dat blijkt uit onderzoek van Shahnoo Khoyratty van het Instituut Biologie Leiden. Promotie op 27 oktober.

Sterrenkundigen hebben met de Herschel-ruimtetelescoop voor het eerst koude waterdamp gevonden in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. Dit duidt erop dat deze schijf grote hoeveelheden water bevat. In het heelal zijn wellicht veel meer planeten met water. Het onderzoeksteam van de Leidse…

Het Natuurwetenschappelijk Gezelschap Leiden (NGL) vierde op vrijdag 24 april 2015 haar 145 jarig bestaan met een lustrumexcursie naar het Instituut voor Biologie Leiden (IBL), Universiteit Leiden. Hier kregen de leden en gasten, waaronder veel alumni, een kijkje achter de schermen van het instituut…

Promovendus Dennis Wander is op zoek naar het beste van twee werelden. Dat wil zeggen: een kankermedicijn dat zowel effectief is, als weinig bijwerkingen heeft. Hij maakt daarvoor nieuwe moleculen geïnspireerd op twee bestaande medicijnen. En niet zonder resultaat: ‘We hebben een nieuwe variant gemaakt…

Grootschalige productie van batterijen voor elektrische auto’s zwakt de emissiereductie die door elektrisch rijden wordt behaald af.

Antibioticaresistente bacteriën vormen wereldwijd een groot probleem. Moleculair bioloog Changsheng Wu verkende in zijn proefschrift innovatieve methoden om eenvoudiger en sneller nieuwe antibiotica te ontwikkelen en ontdekte bovendien een nieuw type antibiotica.

Vier wetenschappers van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen ontvangen een subsidie van maximaal 50.000 euro in de Open Competitie ENW – XS van wetenschapsfinancier NWO. Het gaat hierbij om nieuwsgierigheidsgedreven, avontuurlijk onderzoek en het snel kunnen exploreren van een veelbelovend…

Tijdens de Dutch Medicine Days viel het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) maar liefst drie keer in de prijzen. Bas Goulouze won de PhD Prize voor beste promovendus, Natalia Ortiz Zacarías en Huub Sijben mochten beiden een posterprijs in ontvangst nemen. 'Wetenschappers moeten in staat…

Het Levend Lab van de Universiteit Leiden verhuist naar het hart van het Leiden Bio Science Park. Op de nieuwe plek tussen de Hogeschool, Mentor en Naturalis, zijn de eerste slootjes inmiddels gegraven. Deze nieuwe locatie is beter toegankelijk voor zowel wetenschappers als publiek. Hier kunnen onderzoek…

Leidse natuurkundigen helpen Wageningse plantenonderzoekers bij het onderzoeken van onvoorspelbare plantenembryo's. Ze brengen een twee-fotonen-fluorescentiemicroscoop in stelling, met hulp van een onderzoekssubsidie van ZonMW.

Door kinderen op jonge leeftijd enthousiast te maken voor scheikunde, kan het imago van het vak in de maatschappij verbeteren, denkt Lies Bouwman, hoogleraar Anorganische Chemie. Het is één van de speerpunten in haar oratie op 20 mei.

Informatica, Biofarmaceutische Wetenschappen, Politieke Amerikaanse Geschiedenis – het is een greep uit de Pre-University Classes die zo’n driehonderd vwo’ers de afgelopen maanden aan de Universiteit Leiden hebben gevolgd. Eind april demonstreerden zij in de Leidse Pieterskerk hun vers opgedane kenn…

Van de 87 Vidi-onderzoekssubsidies die NWO heeft toegekend, gaan er vijf naar Leiden. Dat is bijna 6 procent van de gehonoreerde aanvragen.

Het rapport dat het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden onlangs afrondde, kreeg veel media-aandacht. Toch was al veel langer bekend dat Nederlands oppervlaktewater te veel giftige bestrijdingsmiddelen bevat. ‘We zullen met veel sectoren in Nederland gewoon ons leven moeten beteren’,…

Micro-organismen die tijdelijk ‘in slaap vallen’ spelen een belangrijke rol bij de evolutie en het voortbestaan van de populatie waar ze deel van uitmaken. Wiskundige Shubhamoy Nandan deed onderzoek naar die ‘sluimerstand’ bij micro-organismen op basis van een vernieuwend wiskundig model.

De cellen in ons lichaam worden vaak bedreigd door fouten in onze eigen eiwitten. Het FLOW-consortium met Leidse wetenschappers gaat voor het eerst precies in kaart brengen hoe de cel eiwitten controleert, en foute eiwitten herstelt of uit de weg ruimt. Dit kan bijdragen aan het begrijpen en voorkomen…

Meer dan 60 Europese wetenschappers en partners uit het bedrijfsleven ontvouwen in het tijdschrift Nanoscale hun stappenplan voor de toepassing van grafeen in producten voor de markt. Scheikundige Grégory Schneider gelooft dat grafeen en andere gelaagde materialen in de toekomst gebruikt kunnen worden…

De kwaliteit van vaccins wordt nu nog vaak getest met behulp van proefdieren. Dat moet anders, vonden onderzoekers van de Universiteit Leiden en vaccinologisch instituut Intravacc. Samen gingen ze op zoek naar een testmethode die dierproeven overbodig maakt. De eerste veelbelovende resultaten zijn gepubliceerd…

Het Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands Kanker Instituut, het Leids Instituut voor de Chemie en het Pivot Park Screening Centre gaan kennis en infrastructuur delen in het Cancer Drug Discovery Initiative. Vrijdag 11 oktober tekenden ze een letter of intent.

Voor het eerst hebben astronomen complexe organische moleculen gedetecteerd in de protoplanetaire schijf rond een jonge ster. De ontdekking, gedaan met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili, bevestigt opnieuw dat de omstandigheden waaruit aarde en zon zijn voortgekomen niet…

Een fragment van een menselijke schedel uit de collectie van het Rijkmuseum van Oudheden en een versierd bot van een bizon blijken uiterst zeldzame vondsten uit het einde van de laatste IJstijd. Ze zijn 13.000 jaar oud en zijn daarmee de vroegste moderne mens van Nederland én de oudste kunst. Beide…

Leidse chemici ontdekten dat koolmonoxide een chemische reactie met goud als katalysator kan versterken. Verrassend, want koolmonoxide is een gif en verhindert katalysereacties, normaal gesproken. De onderzoekers publiceerden hun opvallende conclusie in de online-editie van het prestigieuze tijdschrift…

Astronomen hebben met waarnemingen van de Hubble-ruimtetelescoop van de afgelopen 16 jaar een nieuwe foto samengesteld van het verre heelal. Het zogeheten Hubble Legacy Field bevat zo’n 265.000 sterrenstelsels tot aan de periode van 500 miljoen jaar na de oerknal. De Leidse astronomen Rychard Bouwens…

Het lijkt mogelijk te zijn om nitraat uit grondwater te halen en tegelijk op een duurzame manier ammoniak te produceren, schrijven promovendus Phebe van Langevelde en hoogleraar Marc Koper van het Leids Instituut voor Chemie in Joule (26 januari). Samen met een Duitse collega deden ze een literatuuronderzoek…

Een nieuwe Leidse studie toont aan dat de koolstofuitstoot van bouwmaterialen zal toenemen als we niet snel ingrijpen. Zelfs met alle bestaande interventies zijn deze emissies veel groter dan het resterende budget voor bouwmaterialen, bij een maximale opwarming van de aarde van 1,5 graad. Dat stellen…

Op 17 september vindt het jaarlijkse evenement de Nacht van Kunst & Kennis plaats in de Leidse binnenstad. De faculteit W&N is ook dit jaar weer ruimschoots vertegenwoordigd met o.a. Ionica Smeets, Vincent Icke, Arnold Tukker en een project van iGEM.

Een logische volgende stap en een nieuwe uitdaging: Harold Linnartz is klaar voor zijn nieuwe functie als Opleidingsdirecteur (OD) van de Leidse Sterrewacht. Per 1 oktober volgt hij huidig OD Paul van der Werf op. ‘De opleiding is ontzettend gegroeid. Dat wordt een logistieke tour de force.’

Het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen is een moeilijk proces. Farmaceutisch wetenschapper Xuhan Liu heeft met behulp van kunstmatige intelligentie methoden ontwikkeld die kunnen helpen bij het sneller en goedkoper ontwerpen van medicijnen. Promotie op 15 februari.

Paramagnetisme. Een nieuwe occulte praktijk? Nee. Een van de nieuwste wetenschappelijke methoden om het gedrag van eiwitten haarscherp in kaart te brengen. Marcellus Ubbink van de Universiteit Leiden krijgt ruim 3 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en de Universiteit…

Een belangrijke puzzel in de astrochemie is opgelost: theoretisch chemici en astronomen zijn erin geslaagd te bepalen hoe ze met methanol magneetvelden in de ruimte kunnen meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers, onder wie Leids hoogleraar…

Het is een stormachtige zondagmiddag, met windstoten van wel 110 kilometer per uur. Op zijn stadsfiets trotseert chemicus Teun Sweere de gigantische wind tegen en wint hij na 22,5 minuut het NK Tegenwindfietsen. Een halfjaar later volgt een nieuw hoogtepunt: zijn promotie (14 juni).

Chemicus Roxanne Kieltyka heeft een ERC Starting Grant van 2 miljoen euro ontvangen. In haar lab maakt ze gels die het materiaal nabootsen dat cellen in ons lichaam ondersteunt. Met de subsidie wil ze deze gels stijf en taai maken – net zoals in het lichaam – en een bio-geprinte miniatuurhartkamer p…

Elektrongolven kunnen elkaar versterken maar ook tegenwerken. Dit heet destructieve interferentie. Uit metingen aan kleine structuren bij lage temperaturen was al bekend dat dit kan leiden tot een lagere geleiding. Een team van wetenschappers van o.a. de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen…

Hoe ontstaan sterrenstelsel? Daar gaat astronoom Mariska Kriek de komende jaren onderzoek naar doen. Ze krijgt een NWO Vici-subsidie van 1.5 miljoen euro om sterrenstelsels in het vroege heelal te bestuderen. ‘Dit onderzoek gebruikt nieuwe en ongekende waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop…

Het gebruik van vuur kan veel vertellen over de evolutie van de mens. Archeoloog Femke Reidsma ontwikkelde een techniek waarmee nauwkeuriger kan worden achterhaald hoe onze voorouders vuur gebruikten. Bestaande archeologische studies moeten hierdoor worden herzien. De studie van Reidsma is 2 november…

Hij heeft wel een antwoord op de vraag wat het kleinste deeltje is. Carlo Beenakker, hoogleraar Theoretische natuurkunde aan de Universiteit Leiden: ‘Dat is een puntdeeltje. Zo’n deeltje is altijd nul. Elektronen zijn puntdeeltjes; ze zijn zo klein dat je ze niet kapot kunt slaan.’ Maar: Beenakker geeft…

Snelle en goedkope chips die extreem kleine hoeveelheden vloeistof (microfluïden) analyseren vormen de kern van gepersonaliseerde gezondheidszorg. Maar het ‘laboratorium op een chip’ is nog niet effectief genoeg. Dr. Paul Vulto en zijn onderzoeksteam ontwikkelden een techniek die het gebruik van microfluïdische…

De vakconferentie ICT.OPEN had maar liefst vijf Leidse hoogtepunten. Zo won promovenda Anna Louise Latour de pitchprijs van 500 euro en won promovenda Can Wang de tweede prijs in de Commit2Data postercompetitie. Daarnaast gaf Hoogleraar Holger Hoos de keynote lezing op de eerste dag en pitchte Suzan…

De duurzame productie van waterstof kan mogelijk efficiënter door slim gekozen zout aan het proces toe te voegen. Onderzoekers van het Leids Instituut voor Chemisch onderzoek hebben in samenwerking met natuurkundigen van de Universiteit Twente ontdekt dat het type zout dat aanwezig is bij de productie…

Om het onderzoek van de Universiteit Leiden inzichtelijker te maken is er een nieuwe webpagina gelanceerd waarop alle Leidse instituten met hun wetenschappelijke gebieden bij elkaar staan. Maar ze werken ook intensief samen.

Dankzij bepaalde vet-suikermoleculen kunnen onder meer leprabacteriën zich verstoppen voor ons immuunsysteem. Hoe precies, is niet helemaal duidelijk. Hessel van Dijk, die op 13 oktober promoveerde, maakte de moleculen na en hielp daarmee een stukje van de puzzel op te lossen. Van Dijks proefschrift…

Onderzoekers van het Laboratorium voor Astrofysica van de Sterrewacht Leiden zijn erin geslaagd om water te maken onder omstandigheden zoals die in de ruimte heersen.

Op 30 September 2022 is onze gewaardeerde oud-collega Gerrit Lodder overleden aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson. Hij laat zijn echtgenote Adry, zijn zonen Gert-Jan en Michiel, zijn schoondochters Annerieke en Manyana en kleinkinderen Annelot en Gijs in verslagenheid, maar ook in de wetenschap…

Vaccins toedienen met micronaalden kunnen een pijnloos alternatief worden voor conventionele dikke injectienaalden. Koen van der Maaden bedacht hiervoor nieuwe strategieën. Promotie 10 december.

Boekhistoricus Erik Kwakkel en de Delftste ingenieur Joris Dik zijn erin geslaagd om met behulp van röntgen door vroegmoderne boekbanden heen te kijken. Deze banden werden versterkt met restanten van soms zeer interessante middeleeuwse manuscripten.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Nanomaterialen kunnen veel verder doordringen in onze voedselketen dan tot nu toe werd gedacht. Dat komt doordat de deeltjes in elk organisme in de keten van vorm en grootte blijken te veranderen. Onderzoekers van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden ontdekten dit bij toeval, toen zij een door…

Electrochemicus Marc Koper heeft een speciale onderscheiding gewonnen: de Allen J. Bard Award in Electrochemical Science. ‘Allen Bard is altijd een groot voorbeeld voor me geweest, dus het is extra speciaal deze prijs te winnen.’ De onderscheiding wordt uitgereikt door de Electrochemical Society, op…

Vanaf volgende week rekken de Fijn-Mechanische Dienst van de Universiteit Leiden en de Leidse Instrumentmakersschool de grens van mogelijke weer wat op. Dan wordt de nieuwe ultrasoon freesmachine in gebruik genomen. Hiermee kunnen harde materialen als keramiek worden bewerkt tot op 1/1000 mm nauwkeu…