Vanaf september 2024 is Amanda Henry begonnen in een nieuwe rol als bijzonder hoogleraar over de evolutie van het menselijke dieet bij Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Ze zal deze positie gebruiken om nauwere banden te smeden tussen de Faculteit der Archeologie en Naturalis, en manieren te verkennen…

Planten kunnen zichzelf niet beschermen door van zich af te slaan met scherpe klauwen. Maar toch kan de plant voor hem levensgevaarlijke herbivoren afschrikken. Dat is mogelijk met geuren. Klaas Vrieling van het Instituut Biologie Leiden kwam tot de ontdekking dat evolutie een grote rol speelt om de…

Hoe ontstaan moleculen in de ruimte, en hoe evolueren ze? En hoe bepaalt dat uiteindelijk de chemische samenstelling van planeten en hun atmosferen? Het Dutch Astrochemistry Network (DANIII) krijgt 1,6 miljoen euro van NWO om dat uit te zoeken. Een grote groep Leidse astronomen en chemici neemt draagt…

Zelfs embryo’s kunnen verzeild raken in een evolutionaire wapenwedloop met een andere soort. Dat laten Leidse biologen zien bij larven van de roze bittervoorn die als koekoeksjongen parasiteren op de kieuwen van zoetwatermosselen. Ze publiceerden hun onderzoek 19 februari in PNAS.

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat zulke vroege sterrenstelsels…

Kunnen we de grootste structuren in het universum onderzoeken door te kijken naar de kleinste deeltjes? Daarover gaat het onderzoek van Lydia Stofanova, promovendus aan de Leidse Sterrewacht en SRON — het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek. Ze bestudeert hoe elementen zoals zuurstof de grootschalige…

Is onze muzikaliteit uniek? Dat wil het Bird Singalong-project uitzoeken. En daar hebben ze gevleugelde hulp bij nodig van over de hele wereld. ‘Door onderzoek naar hoe papegaaien liedjes leren, leren we ook meer over de oorsprong van onze eigen muzikaliteit.’ Heb jij een papegaai die kan meezingen…

In Indonesië worden steeds oudere rotstekeningen gevonden. Wil Roebroeks duidt de meest recente vondst in het NRC. 'Het lijkt wel een wedstrijd! Dit gebied met al die duizenden eilanden is een waar laboratorium van de menselijke evolutie.'

Archeoloog Femke Reidsma (33) doet onderzoek naar de rol van vuurgebruik in de evolutie van de mens. Leids Universiteits Weekblad Mare schreef over haar onderzoek. ‘Je wordt beter in een kampvuur aan de gang houden als je het chemische proces begrijpt.’

Neanderthalers kookten en bewerkten hun eten al veel uitgebreider dan gedacht. Britse wetenschappers hebben dit ontdekt toen ze 12 tot 70 duizend jaar oude kookresten analyseerden die zijn gevonden in Griekenland en Irak. Archeoloog Femke Reidsma is promovendus bij de menselijke evolutie-groep aan de…

Als onderdeel van het onderzoeksteam onderzocht Dr. Amanda Henry de evolutie van bacteriën die in onze mond leven en die daar helpen met de spijsvertering. Op basis van prehistorisch tandplak van de vroege mens en neanderthalers hebben ze hier uitspraken over kunnen doen. De meest opmerkelijke vinding…

We doen het allemaal op dagelijkse basis en staan er nauwelijks bij stil: kauwen op ons voedsel. Toch heeft dat 'simpele' proces van het vermalen van eten waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de evolutie van onze kaak, de spieren in ons gezicht en onze tanden en kiezen.

Gaat een slang dood wanneer hij op zijn lip bijt? Waarom overleeft een mangoest een cobrabeet, maar wij mensen niet? Die vragen doolden door de hoofden van gif-enthousiastelingen en masterstudenten Biologie Jory van Thiel en Roel Wouters. Ze verzamelden informatie uit vele bronnen en publiceerden hun…

Sommige bacteriën blijken net als wij eiwitten te hebben die het DNA in hun cellen organiseren. Die doen dat alleen net even anders. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van bio-chemici van het Leiden Institute of Chemistry en het Max Planck Institute for Biology. De ontdekking helpt ons beter begrijpen hoe…

Mensen en bonobo’s tonen opvallende overeenkomsten én verschillen als ze foto’s van soortgenoten zien. Beiden zijn meer geïnteresseerd in foto’s van soortgenoten die emoties vertonen. Maar mensen letten vooral op foto’s van bekenden en bonobo’s op die van onbekende soortgenoten. Dat blijkt uit onderzoek…

Simulaties van de vorming van sterrenstelsels leveren veel meer informatie over sterrenstelsels dan een telescoop. Simulaties worden de laatste jaren steeds beter. Sterrenkundige Evgenii Chaikin leverde daaraan zo’n belangrijke bijdrage, dat hij 27 februari cum laude, met lof, promoveerde.

Het gif van spugende cobra’s is geëvolueerd om zich mee te verdedigen, volgens een internationaal onderzoeksteam. Mogelijk is dit ontstaan als bescherming tegen primitieve mensachtigen. Studenten bij het Instituut Biologie Leiden leverden een belangrijke bijdrage aan de studie. Publicatie in Science…

In aflevering 5 van BOLDcast, de podcast van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities wordt de evolutie van bibliotheken van simpele uitleenpunten voor boeken tot plekken waar mensen samenkomen en hun digitale vaardigheden kunnen bijspijkeren besproken. De gasten in deze aflevering zijn Frank…

Dat de evolutie van rode kamhoenderen naar kippen tussen de 10.000 en 3000 jaar geleden in Thailand begon toen de lokale bevolking rijst ging verbouwen weten we, maar wat minder duidelijk is, is hoe de tam geworden hoenderen uiteindelijk door de mens werden gefokt voor hun eieren.

Tegenwoordig loopt er nog maar één menssoort rond op aarde: de homo sapiens. Ongeveer 40.000 jaar geleden stief de neanderthaler uit, nauw aan ons verwant. Deze soort staat vooral bekend als dom, barbaars en onderontwikkeld: dat hij is uitgestorven komt dan ook vast doordat hij dommer was dan wij. Of…

Een internationaal team van astronomen heeft een groot reservoir van heet gas ontdekt in de cluster-in-wording rond het Spinnenwebstelsel. De sterrenkundigen voorspellen, mede op basis van dat hete gas, dat de cluster-in-wording zal uitgroeien tot een van de grootste objecten in het heelal. Daardoor…

2023 was het jaar van de aardbeving in Turkije en Syrië, de opstand van de Wagnergroep en alle weerrecords, met vele bosbranden en overstromingen tot gevolg. Onze best gelezen verhalen gingen over de klimaatcrisis en de verkiezingen: een overzicht.

Bijzondere prestaties, beurzen en een top 10 ranking, een mooi kalenderjaar voor de Faculteit der Archeologie! Zie hieronder het overzicht in de eregalerij van 2023.

Jolien van Breen en Honorata Mazepus hebben een beurs van 50.000 euro gekregen ronde 3 van het NWO Open Competitie SGW-XS pilot programma.

Zes vrouwelijke onderzoekers van de Sterrewacht Leiden hebben voor het eerst dimethylether gedetecteerd in een planeetvormende schijf. Met negen atomen is dit het grootste molecuul dat tot nu toe in een schijf is geïdentificeerd. Dimethylether is ook een voorloper van grotere organische moleculen die…

Van geschreven taal tot analyse van dierengeluiden; ieder AI-gerelateerd onderwerp komt aan bod. Tijdens de Nacht van Ontdekkingen kun jij je in de UB laten meevoeren op een artistieke en wetenschappelijke reis door de volledige geschiedenis van informatie, kennisdeling en het woord.

Of hij een gokje durfde nemen met zijn promotieonderzoek? Daar hoefde Jeroen Methorst niet lang over na te denken. Het kon mislukken óf heel mooi worden. Dat laatste is het geval. Methorst ontwikkelde een computersysteem dat onderzoekers helpt het eiwit te vinden dat ze nodig hebben ‘Onze hele groep…

Lezing

Op dinsdag 26 juli 2022 is Prof.dr. Hans Claessen op 91-jarige leeftijd overleden. Prof. Claessen was vanaf begin jaren ’70 als docent en vanaf 1984 tot aan zijn emeritaat in 1994 als hoogleraar verbonden aan het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie. Ook was hij van 1989…

Het is het achtste jaar op rij dat de Faculteit Archeologie in de top tien van archeologische instituten wereldwijd staat. De QS World University Rankings by Subject kijkt naar criteria als academische reputatie en citatieratio's.

Leidse onderzoekers Remko Offringa, Salma Balazadeh en Frederic Lens hebben een NWO-XL beurs ontvangen (2,5 millioen euro). Samen met onderzoekers in Wageningen en Groningen zullen ze bekijken hoe de verhouting van planten ontstaat. De groep zal van plant tot molecuul onderzoeken welke genen betrokken…