Met de James Webb-ruimtetelescoop heeft een internationaal team van onderzoekers, waaronder Leidse hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van Dishoeck, een palet aan koolwaterstoffen ontdekt in een planeetvormende schijf rond een jonge, lichte ster. De resultaten bevestigen dat schijven rond heel…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Ardjan Sturm van de Sterrewacht heeft voor het eerst een tweedimensionale inventaris gemaakt van ijs in een planeetvormende schijf van stof en gas rond een jonge ster. Ze deden dat met de James Webb-ruimtetelescoop. De onderzoekers, onder…

De ontdekking van een planeet die veel te groot is voor zijn zon tart de modellen over de vorming van zonnestelsels en planeten. In een artikel in Science rapporteren onderzoekers, onder wie Yamila Miguel van de Sterrewacht, de ontdekking van een planeet die meer dan dertien keer zo zwaar is als de…

Nienke van der Marel krijgt de New Horizonsprijs in de natuurkunde toegekend voor haar baanbrekende onderzoek naar planeetvorming. Deze prijs gaat naar jonge, veelbelovende onderzoekers in de natuurkunde of wiskunde. De astronome en haar collega’s vonden het eerste observationele bewijs voor stofvallen…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft voor het eerst het gas benzeen (C6H6) waargenomen in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. De waarnemingen vertellen ons meer over het ontstaan van planeten in deze schijf, zoals ook onze aarde.…

Vier onderzoeksprojecten van jonge Leidse onderzoekers zijn door het NWO gehonoreerd met een Rubiconsubsidie. De wetenschappers mogen onderzoek doen aan prestigieuze onderzoeksinstellingen in het buitenland. Van onze faculteit sleepte dr. Jasper van der Steen een Rubiconsubsidie binnen. Met de subsidie…

Onderzoek naar oppervlaktes van vaste stoffen: het lijkt misschien niet relevant voor energieverbruik, maar toch is het zo. Marcel Rost bestudeert hoe platina-elektroden slijten. Die elektroden zijn een cruciaal onderdeel in brandstofcellen voor auto’s op waterstof. ‘We moeten de overstap maken van…

De Neanderthaler heeft lange tijd een slechte pers gehad, neergezet als minder intelligent en dommige bruut. Pas in de laatste tientallen jaren blijkt steeds meer uit onderzoek dat de Neanderthaler veel intelligenter was dan lang werd aangenomen. Andrew Sorensen wordt erover geïnterviewd: 'Ze wisten…

Kinderpodcast Stokstaartjes komt met een seizoen over het Oude Egypte. Als promovendus Egyptologie en educatiemedewerker bij het Rijsmuseum voor Oudheden is Petra Hogenboom het aanspreekpunt voor kinderen in de serie.

Promovendus Agnes van Steen onderzocht de geschiedenis van de Leidse vrouwenbeweging en ontdekte dat de universiteit veel feministen leverde.

Tijdens het bestuderen van zestien jaar aan meetgegevens van jonge sterren ontdekte de Leidse masterstudent Sam de Regt dat twee van die sterren nog gehuld waren in geboortewolken. Nog niet eerder bracht iemand deze twee sterren zo scherp in beeld. Hij publiceert zijn opschoonmethode en de nieuwe afbeeldingen…

Studievoorlichting, Webinar

Is er in een planeetvormende schijf al water aanwezig voordat rotsachtige planeten ontstaan? Daar heeft de James Webb Space Telescope misschien bewijs voor gevonden. De ruimtetelescoop heeft voor het eerst water waargenomen in de binnenste schijf rond een jonge ster waar op grotere afstand al reuzenplaneten…

Oratie

Kunst en cultuur, Stadsnatuur Safari

Met een reis door Nederland waren de voorbereidingen voor de graduation van de master Cyber Security al weken geleden gestart. De apotheose vond donderdag 11 februari plaats. Een verslag van een digitale diploma-uitreiking.

Facilitair

Hoe kregen de Egyptenaren het voor elkaar om 2,5 ton zware stenen omhoog te tillen bij de bouw van hun piramides? Op die vraag denken hoogleraar Olaf Kaper en twee collega’s het antwoord te hebben gevonden.

Hoe kom je van een immens grote gaswolk ergens in het heelal tot een ster met planeten? Onderzoek van promovendus Sterrenkunde Martijn van Gelder werpt meer licht op de vroegste fases van dit proces. Hij promoveert op 24 november.

Iedere week loopt Uwe Hensch vol bewondering langs de Oude Sterrewacht in Leiden. Tijdens de lockdown besloot hij om een LEGO-ontwerp te maken van het historische gebouw. Zijn ontwerp is inmiddels af en zou zomaar in productie kunnen gaan. Maar daarvoor heeft hij wel jouw hulp nodig!

Egyptenaren gebruikten ‘kantelliften’ om de loodzware stenen voor hun piramides te verplaatsen. Dat ontdekte hoogleraar Olaf Kaper samen met collega’s. In het televisieprogramma Khalid & Sophie vertelt hij er meer over.

In Israël is bij een opgraving van een synagoge bij Horvat Kur een prachtige ingelegde vloer blootgelegd. In de verweerde steentjes van het gevonden mozaïek staat nog duidelijk de naam ‘El’azar’ the lezen. Leidse onderzoeker Jürgen Zangenberg was samen met een groep studenten betrokken bij de opgraving.…

Zes jaar geleden is een stenen bijl uit de prehistorie opgevist door een Texelse visser. De bijl, gevonden in zijn vissersnet, komt vermoedelijk uit de middensteentijd en is waarschijnlijk zo'n 8000 jaar oud. Afgelopen week kwam Astrid van de Wetering, die de steen zag liggen bij de visser, met deze…

Stadswandeling

Festival, European City of Science Leiden 2022

Een stenen werktuigkit van 2,9 miljoen jaar oud wakkert de discussie aan van welke mensachtige nu eigenlijk de eerste gereedschapsmaker was. Gerrit Dusseldorp spreekt in verschillende media over deze bijzondere nieuwe ontdekking.

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Een team wetenschappers, waaronder de Leidse Astronoom Alice Booth, heeft siliciummonosulfide-moleculen ontdekt in de stofschijf rondom een jonge ster. Die moleculen duiden op planeetvorming. Het team deed de ontdekking met behulp van de ALMA-telescopen. Deze methode vormt een alternatief voor wanneer…

Het ontwerp voor het METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT) is definitief. De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft groen licht gegeven voor de productie van alle onderdelen van het instrument. Het is het eerste ELT-instrument, ontworpen en te bouwen onder Nederlandse leiding,…

Wanneer en hoe begonnen de eerste mensen vuur te maken? Bewapend met stenen, veenpluis en zwammen probeert archeoloog Andy Sorensen die vraag te beantwoorden. In de februari editie van National Geographic Magazine staat hij en zijn onderzoek centraal in de katern De Ontdekking.

Archeologisch onderzoek heeft soms wel wat weg van een murder mystery. Vrijwel de gehele prehistorie, op de laatste 40.000 jaar na, leefden er meerdere mensensoorten tegelijk. Ze leefden ook vaak in hetzelfde gebied. En de stenen werktuigen die we opgraven, zien er meestal vrij eender uit. Hoe weten…