De Duitse historicus Katja Happe is de nieuwe Cleveringahoogleraar van de Universiteit Leiden. Ze houdt op 26 november 2019 de Cleveringa-oratie. Happe doet onderzoek naar de Jodenvervolging in Nederland en schreef daarover het alom geprezen boek ‘Veel valse hoop’.

Door elke afzonderlijke beslissing, hoe klein die ook is, maken mensen geschiedenis. Dat zei historicus Katja Happe toen zij op 26 november de Cleveringa-oratie uitsprak. Ze vertelde erover aan de hand van individuele reacties op de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Als universiteitshistoricus onderzoekt Pieter Slaman het verleden, maar hij houdt zich ook nadrukkelijk bezig met de universiteit van vandaag. ‘Het is nuttig om oude vraagstukken te kennen. Niet om behoudzuchtig te zijn, want sommige ontwikkelingen uit het verleden wil je helemaal niet nadoen.’

Holocaust-onderzoekers Barbara Engelking en Jan Grabowski houden op 26 november samen de Cleveringa-oratie. In Polen werden ze aangeklaagd vanwege hun kritische publicaties. Wat dat doet met hen? ‘Dit is een poging om ons uit te putten.'

Haar boek ‘Veel valse hoop’ over de Jodenvervolging in Nederland werd direct omarmd als een standaardwerk. De Duitse historicus Katja Happe hield op 26 november de Cleveringa-oratie. Ze is gefascineerd door de vraag: wanneer sta je op?

De in Leiden afgestudeerde jurist Corinne Dettmeijer-Vermeulen was lange tijd de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen. Kom op 26 november luisteren naar haar Cleveringa-oratie.

De Leidse universiteit lauwerde op 10 mei 1946 Sir Winston Churchill met een eredoctoraat in de Rechtsgeleerdheid. In zijn dankwoord toonde de voormalige oorlogspremier zijn Britse humor: ‘Ik voel me de meest geleerde man ter wereld.’

In 1933 organiseerde Leiden een grote internationale studentenconferentie. Het moest een feestje van verbroedering worden om de Fransen, Britten en Duitsers nader tot elkaar te brengen. Maar toen de nazi's hun ware gezicht lieten zien, besloot rector Johan Huizinga in te grijpen...

Na een lange sluiting in de Tweede Wereldoorlog konden studenten in september 1945 eindelijk weer studeren. Dat werd vier dagen gevierd. Met het cortège, herdenkingsdiensten en een feest in de Hortus. Ook koningin Wilhelmina was erbij. Bekijk de bijzondere foto’s van deze memorabele dagen.

Leids onderzoeker Ethan Mark heeft een missie, zo vertelt hij in alumnimagazine Leidraad. Hij wil dat we onze eurocentrische bril afzetten als we de Tweede Wereldoorlog bestuderen. Lang hebben we onszelf centraal gesteld. Na 75 jaar wordt het tijd om naar de verhalen van de rest van de wereld te lui…

Op Nationaal Ereveld Loenen liggen onder de vierduizend oorlogsslachtoffers ook Leidse studenten die zich verzetten tegen de nazi's. De Oorlogsgravenstichting zoekt vrijwilligers om de overledenen op een bijzondere manier te eren.

Tentoonstelling

De dodenherdenking op 4 mei was dit jaar intiemer dan ooit. Het was niet mogelijk om als vanouds samen te komen, maar via een online lezing van japanoloog Ethan Mark en een bijzonder herdenkingsmoment bij het Academiegebouw werd het toch een indrukwekkende herdenking. Bekijk de beelden.

Ieder jaar herdenkt de Universiteit Leiden op 26 november de protestrede van professor Cleveringa tegen de nazi’s. In de Tweede Wereldoorlog kwamen tenminste 663 studenten, medewerkers en alumni van de universiteit om. Over deze slachtoffers was weinig bekend. Promovendus Adriënne Baars achterhaalde…

Als symbool van het kwaad staat de Holocaust in het hart van de westerse herinneringscultuur. Maar die herdenking leidt tot heel uiteenlopende inzichten, stelt Cleveringa-hoogleraar Frank van Vree in zijn oratie. Is de geschiedenis een bron van identiteit of kritische reflectie?

Op 4 mei herdenkt de universitaire gemeenschap in Uur van Herinnering alle studenten en medewerkers die gedood werden in de Tweede Wereldoorlog. Ook is er aandacht voor onvrijheid en onderdrukking vandaag de dag. Drie vragen aan Amerikanist Sara Polak, voorzitter van het comité Uur van Herinnering.

De Surinamer Paul Christiaan Flu was een briljante tropenarts die in 1938 rector magnificus werd van de Universiteit Leiden. De oorlogsjaren maakten echter abrupt een einde aan zijn bliksemcarrière: zijn zoon werd vermoord en zelf zat hij gevangen in een concentratiekamp. Een trieste familiekroniek.

Cleveringa-oratie

Cleveringa-oratie

Jacques Waisvisz (98) is een van onze oudste, nog levende, alumni. Als Joodse student moest hij in de Tweede Wereldoorlog zijn studie voortijdig staken. Hoe blikt hij daar op terug en hoe verliep zijn leven daarna? ‘Men geloofde eerst niet dat de situatie hier ook zo ernstig zou worden.’

Een nieuwe gedenksteen op de gevel van een studentenhuis in de Hugo de Grootstraat herinnert aan de tientallen Indonesische studenten die voor de Tweede Wereldoorlog in Leiden studeerden. Een deel daarvan werd actief in het verzet en sommigen moesten dat met de dood bekopen.