‘Grassroots-projecten kunnen democratie helpen’
Democratie staat overal ter wereld onder druk. Met het project #DemocracyinAction willen universitair docenten Sara Brandellero en Kamila Krakowska Rodrigues onderzoeken hoe grassroots-kunstprojecten er wel in slagen om de democratie overeind te houden.
‘We associëren democratie vaak met stemmen’, vertelt Brandellero. ‘Eén stem per persoon in een heel land. Veel mensen voelen zich op dat niveau niet meer vertegenwoordigd door politieke instellingen, zeker als ze bijvoorbeeld een bepaalde raciale, etnische of migratieachtergrond hebben.’
Op gemeenschapsniveau daarentegen voelen mensen zich meestal wel gehoord en gezien. ‘Als we de politieke instanties willen versterken, is het van belang om te achterhalen waardoor mensen zich in kleinere groepen wel erkend voelen’, vertelt Brandellero. ‘Wij denken dat kunst hierin een belangrijke rol speelt.’
Democratie bevorderen via cultuur
Rodrigues vult aan: ‘In dit nieuwe onderzoeksproject waarvoor we wereldwijd samenwerken met verschillende universiteiten, beleidsdenktanks, onderwijslaboratoria en onderzoeksNGO’s, gaan we daarom onderzoeken hoe je politieke participatie, politieke expressie en maatschappelijke betrokkenheid op een positieve manier kunt bevorderen via cultuur.’
‘Onze Poolse partners verdiepen zich bijvoorbeeld in de manier waarop gender een rol speelt bij het gevoel van vertegenwoordiging, terwijl wij in Leiden onder meer gaan kijken naar virtuele nachtclubs. Mensen kunnen daar dansen als avatar. In deze digitale en anonieme omgeving, kun je experimenteren met je identiteitskenmerken. Wij zijn heel benieuwd wat voor effect dat heeft op het gevoel van mensen dat ze worden gezien.’
Van toneelstuk tot beleidsadvies
In dat kader verwachten ze ook zelf mee te werken aan de productie van culturele uitingen. ‘We willen niet alleen wetenschappelijke artikelen publiceren, maar ook documentaires en toneelstukken voor het grote publiek’, vertelt Rodrigues. ‘Vervolgens willen we bijvoorbeeld kijken wat voor debatten dit oplevert.’
Uiteindelijk moeten alle verschillende poten van het onderzoek én de culturele uitingen die dit heeft samengebracht, leiden tot concrete politieke adviezen. De onderzoekers gaan hun resultaten omzetten in beleidsvoorstellen die worden gepresenteerd aan de betreffende directeur-generaals van de Europese Commissie.
Echt beginnen
Rodrigues: ‘Daar kijk ik erg naar uit. Hiervoor heb ik vooral fundamenteel onderzoek gedaan. Dat was fantastisch, maar het lijkt me ook heel mooi om nu concreter te werk te gaan.’ Brandellero: ‘Ik heb ook heel veel zin om nu echt te gaan beginnen. In februari hadden we een aftrap van een paar dagen in Lissabon met alle partners. We hebben dat bewust snel na het begin van het project gepland, omdat er veel te coördineren valt. We willen er echt een samenwerking van maken, zowel binnen het consortium als met onze partners in de kunstwereld en culturele organisaties, ook omdat we geloven dat dit de beste manier is om verandering te bewerkstelligen.’
#Democracy in Action wordt mogelijk gemaakt door een beurs van het Horizon Europe Work Programme on Culture, Creativity and Inclusive Society.