Hoe bereid je studenten voor om te leren omgaan met wicked problems?
Klimaatverandering, sociale ongelijkheid en de coronacrisis zijn voorbeelden van wicked problems: problemen die samenwerking tussen disciplines vereisen. In samenwerking met het Afrika Studiecentrum onderzoeken David Ehrhardt en Caroline Archambault (LUC) met Afrikaanse partners de beste werkwijzen om studenten op deze complexe vraagstukken voor te bereiden.
Hoe is jullie project ontstaan en wat houdt het in?
Ehrhardt: ‘In ons Learning Mindset project voor onderwijsinnovatie merkten we dat veel mensen in het onderwijs – van docenten tot bestuurders van universiteiten – graag interdisciplinair onderwijs willen aanbieden en studenten willen voorbereiden op grote, complexe problemen. Toch blijft de aandacht beperkt tot losse ideeën, zoals projectmatige initiatieven, zonder systematische aanpak.
Middels een systematic review kijken we naar wat er momenteel bekend is over onderwijs dat gericht is op wicked problems. Als we over een paar weken de eerste bevindingen helder hebben, is ons plan om mensen samen te brengen en deze bevindingen te bespreken en te kijken hoe deze aansluiten bij hun onderwijspraktijken. Dat is een wederzijds gesprek: wat kunnen we leren van de manier waarop anderen wicked problems aanpakken, en hoe kunnen we die inzichten weer toepassen.
De kern van het project draait om het identificeren van de noodzakelijke vakinhoud en vaardigheden en het vinden van manieren om studenten deze effectief bij te brengen.’
Archambault voegt toe: ‘We werken met opzet met Afrikaanse partners, omdat we ons realiseren dat zij te maken hebben met andere wicked problems en die op een andere manier aanpakken. Denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering, waarbij droogte, overstromingen en voedselproblemen per locatie verschillende effecten hebben, of aan conflict en geweld. In landen zoals Kenia, Ghana en Nigeria komen mensen directer in aanraking met deze crises en moeten ze ermee leven. Dit heeft impact op de manier waarop zij deze problemen benaderen, bespreken en aanpakken. Juist daar kunnen wij veel van leren.’
Wat is de maatschappelijke impact van jullie project?
Ehrhardt: ‘Het is makkelijker gezegd dan gedaan om studenten te onderwijzen in wicked problems, de skills daarvoor zijn niet eenvoudig. Neem bijvoorbeeld interdisciplinair samenwerken: dat is echt moeilijk. Het gaat niet alleen om samenwerken aan een project waarbij iedereen zijn eigen stukje schrijft en alles aan het einde samenvoegt. Het gaat om echte samenwerking, waarin je gezamenlijk problemen analyseert, verschillende aanpakken integreert en oplossingen bedenkt. Dat vergt veel vaardigheden, bijvoorbeeld een open houding, team skills en omgaan met verschillende perspectieven. Hoe leer je studenten dat? En hoe zorg je dat ze niet alleen begrijpen wat een wicked problem is, maar er ook iets mee kunnen doen?
Onze hoop is dat ons project niet alleen leidt tot nuttige publicaties, maar ook tot nieuwe onderwijsprincipes en handvatten. Maar dat is afhankelijk van wat we tegenkomen.’
Ehrhardt: 'Het is makkelijker gezegd dan gedaan om studenten te onderwijzen in wicked problems, de skills daarvoor zijn niet eenvoudig.'
Ehrhardt: ‘De opzet van LUC sluit uitstekend aan bij interdisciplinair onderwijs, als liberal arts and sciences programma gericht op mondiale uitdagingen, oftewel global challenges. Studenten volgen hier een breed scala aan vakken en werken voortdurend samen in interdisciplinaire groepen. Dit vraagt van hen dat ze verschillende perspectieven en 'talen' van disciplines leren begrijpen en toepassen. Daarnaast hebben docenten bij LUC veel vrijheid in hun manier van lesgeven, wat ruimte biedt om nieuwe ideeën en methoden eenvoudig uit te proberen.
Maar er is natuurlijk niet één manier waarop je studenten leert om te gaan met wicked problems. Het is belangrijk om explicieter te zijn over welke vaardigheden en kennis studenten nodig hebben. Er is nog veel te winnen door systematischer te kijken naar wat we willen bereiken en hoe we dat aanpakken. Dit project beperkt zich niet tot LUC; het wordt uitgevoerd in samenwerking met Madi Ditmars, Marleen Dekker en Maaike Westra van het Afrika Studiecentrum en collega’s in Kenia, Nigeria en Ghana. Die samenwerking verrijkt het project, omdat we kunnen leren van diverse contexten en aanpakken. Door dit gesprek op een meer systematische manier te voeren, kunnen we samen vooruitgang boeken.’
Wat zijn de successen en uitdagingen van dit project?
Ehrhardt: ‘Het is nog te vroeg om dat te zeggen. Wat vooral opvalt, is de hoeveelheid creativiteit die in dit veld zit. Docenten ontwikkelen serious games om complexe problemen inzichtelijk te maken en experimenteren met nieuwe lesmethoden zoals theatermaken, scenarioanalyse, of dagboekschrijven. Dat laat zien hoeveel potentieel er is voor onderwijsverbetering.’
Leiden University College (LUC)
Leiden University College, opgericht door Universiteit Leiden in 2010, biedt een brede, kleinschalige Liberal Arts & Sciences-opleiding met ongeveer 600 ingeschreven studenten en een campus met studentenkamers in Den Haag. De klassen zijn kleinschalig, met gemiddeld slechts 18 studenten per klas.