Barbara Zwirs inspireert studenten tijdens Nieuwjaarslezing Honours College Law
Op vrijdag 17 januari vond de jaarlijkse Nieuwjaarslezing van Honours College Law plaats. Dit jaar was Barbara Zwirs, auteur en voormalig universitair docent Criminologie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, spreker. Het resultaat was een inspirerende start van het jaar.
De Nieuwjaarslezing is een kans voor studenten om met elkaar te verbinden en nieuwe kennis op te doen. Vanity van Bergenhenegouwen, derdejaars rechtenstudent, was een van de aanwezigen: ‘De nieuwjaarslezing is het ideale moment om na de tentamens gezellig met elkaar bijeen te komen en weer vol goede moed vooruit te blikken op het komende jaar. Ik kijk er dan ook altijd erg naar uit, en dit jaar des te meer vanwege de bijzondere lezing die werd gegeven door Barbara Zwirs.’
Laatste openingslezing Maartje van der Woude
Het evenement werd geopend door hoogleraar Maartje van der Woude. Dit was een bijzonder moment, omdat zij vanaf 1 februari gestopt is als profileringshoogleraar van Honours College Law. Van der Woude is lang betrokken geweest bij het honoursonderwijs. Als student nam ze zelf deel aan honoursonderwijs, en als docent verzorgde ze regelmatig internationale en interdisciplinaire Honours Classes. Sinds 2017 heeft ze als profileringshoogleraar een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Honours College Law, waaronder het herzien van het programma. Van der Woude zegt hier zelf over: ‘Het programma zoals het nu staat biedt inhoudelijke verbreding en verdieping terwijl studenten daarnaast allerhande vaardigheden kunnen ontwikkelen die ze als professional in een steeds complexere wereld goed kunnen gebruiken.’
Lezing Barbara Zwirs: persoonlijke ervaringen van contraterrorisme
Barbara Zwirs deelde in haar lezing haar persoonlijke ervaringen als verdachte en getuige in een terrorismezaak. Hiermee belichtte ze de menselijke kant van contraterrorisme-wetgeving. Onze strijd tegen terrorisme lijkt soms geen grenzen te kennen, waardoor zelfs essentiële rechtsbeginselen zoals de onschuldpresumptie onder druk komen te staan. Zwirs werd eerst gedwongen om te getuigen tegen haar ex-man die afreisde naar Irak. Daarna werd zij verdacht van terrorismefinanciering en belandde zelfs in de gevangenis. Haar boek 'De werkelijkheid als verweer', dat in november 2024 verscheen, vormde de basis voor een kritische reflectie op contraterrorisme-wetgeving.
Maartje van der Woude vertelt dat de lezing van Barbara een belangrijke aanvulling was op wat studenten in hun colleges leren: ‘Het is zo belangrijk dat studenten ook de schaduwkant van het recht zien. De lived experience van Barbara en haar gezin laten zien dat het zijn van een rechtsstaat niet automatisch betekent dat wet- en regelgeving eerlijk worden toegepast door de overheid. De rechtsstaat rust altijd op twee pijlers: bescherming door de overheid maar ook bescherming tegen de overheid. Het verhaal van Barbara laat zien dat die tweede pijler niet altijd even vanzelfsprekend is en dat dit vergaande gevolgen kan hebben voor individuen en gezinnen.’ De studenten hingen aan de lippen van Zwirs: ‘Ik heb nog nooit studenten een uur lang zo aandachtig zien luisteren – ze waren overduidelijk gegrepen door het verhaal.’
Impactvol verhaal
Bij de studenten maakte het verhaal van Zwirs veel los. Jens la Roi, student-assistent bij Honours College Law, vertelt: ‘Wat ik goed vond aan de lezing is dat het een bredere academische context gaf: hoe ziet de Nederlandse contra-terrorismewetgeving eruit, en hoe heeft dit zijn weerslag op individuele burgers?’
Laura Haan, derdejaars rechtenstudent en voorzitter van de studievereniging van Honours College Law (J.H.V. Themis), deelt haar ervaring: ‘Barbara Zwirs wist op krachtige en meeslepende wijze haar persoonlijke ervaringen te delen. Haar openheid en oprechtheid maakten de lezing buitengewoon indrukwekkend.’
Na de lezing was er ruimte voor vragen, en gingen de studenten in gesprek met Zwirs over haar kijk op terrorismebestrijding en het recht. Veel studenten zijn snel naar de boekenhandel gegaan om het boek van Zwirs te bemachtigen. Vanity van Bergenhenegouwen was erg onder de indruk van de veerkracht en het doorzettingsvermogen van Zwirs: ‘Ik heb het boek ondertussen in één klap uitgelezen en raak er nog steeds niet over uitgepraat.’
Ruimte voor gezelligheid
De borrel na de lezing bood studenten de kans om in een informele setting verder in gesprek te gaan met Barbara Zwirs en medestudenten. Laura vervolgt: ‘De impact van Barbara’s verhaal was direct merkbaar. Veel studenten, waaronder ikzelf, wilden direct haar boek gaan lezen. De gesprekken op de borrel maakten de lezing voor mij nog persoonlijker en lieten zien hoezeer iedereen geraakt was door haar verhaal.’
De Nieuwjaarslezing biedt honoursstudenten een extra kans om met elkaar te netwerken en kennis op te doen buiten hun studie om. Laura Haan: ‘Honours College Law biedt een inspirerende leeromgeving, waarin je omgeven wordt door mede gemotiveerde en leergierige studenten en docenten met een vurige passie voor hun vak. Ook buiten de collegezalen speelt Honours een grote rol in mijn studententijd. Door deelname aan de studievereniging van Honours College Law, J.H.V. Themis, heb ik niet alleen mijn netwerk vergroot, maar heb ik ook vriendschappen voor het leven kunnen sluiten.’
De Nieuwjaarslezing van Honours College Law was wederom een inspirerende start van het jaar. Volgend jaar volgt weer een nieuwe editie, ongetwijfeld met een andere indrukwekkende spreker!