De Leidse wortels van negen Amerikaanse presidenten
Tussen Leiden en de VS lopen vele lijntjes. Het hoogste ambt werd er maar liefst negen keer bekleed door presidenten met Leidse roots. Dat leidde onder meer tot spraakmakende bezoeken aan de Universiteit Leiden.
Lustrumeditie alumnimagazine Leidraad
Vanwege de 450ste verjaardag van de universiteit dook alumnimagazine Leidraad in de geschiedenis van de universiteit. In 45 sleutelmomenten, mijlpalen en blikvangers is in het magazine te lezen hoe de universiteit zich in ruim vier eeuwen heeft ontwikkeld. Dit artikel is ook te lezen in de lustrumeditie die nu online staat.
Genealogisch onderzoek wijst uit dat Barack Obama via zijn moederskant afstamt van de Leidse pilgrimfamilie Blossom. En hij is niet de enige president. Maar liefst negen oud-presidenten zijn nazaten van de Leidse Pilgrims. De universiteit speelde een belangrijke rol in het leven van de uit Engeland gevluchte puriteinse protestanten. Sommigen volgden colleges aan de universiteit en introduceerden later nieuwe ideeën in Amerika, zoals het burgerlijk huwelijk. In de Verenigde Staten gelden de Leidse Pilgrims als de Founding Fathers van het moderne Amerika. Zonder Leiden geen Amerika, zou je kunnen stellen. En zonder 3 oktober-viering geen Thanksgiving, want dit feest is mede geïnspireerd op het Leidens Ontzet.
Schaatsen op het Rapenburg
Begin januari 1781 schrijft de tweede Amerikaanse president John Adams zijn twee zonen, onder wie de 13-jarige John Quincy Adams, in bij de Universiteit Leiden voor een studie Rechten. John Quincy komt te wonen op Langebrug 45. Wetenschappelijk gezien staat de universiteit aan de Europese top. Amerikakenner Hans Klis, die zelf ook in Leiden heeft gestudeerd, legt uit: ‘Belangrijk was ook dat er in Leiden geen lijfstraffen werden uitgedeeld. Aan de Latijnse school in Amsterdam werden de Adams-kinderen – waarvan verwacht wordt dat ze Nederlands spreken – streng behandeld en mishandeld. John haalt ze ervan af en plaatst ze in Leiden.’
Sinds het schrijven van zijn boek Help, de president is gek geworden heeft Klis een foto van de jonge Adams op zijn bureau staan. ‘Zijn leven lang leed hij onder depressies en prestatiedruk, maar in Leiden kon hij een beetje kind zijn. Hij leerde schaatsen op het Rapenburg en de Nieuwe Rijn. Plezier hebben – wat hij eigenlijk niet mocht van zijn ouders, want alles wat hij deed moest leiden tot het grotere doel: president worden. Dat werd hij, de zesde van Amerika.’
200 jaar later
Het is 17 juli 1989 als de limousine van president Bush stopt op het Rapenburg. Tot schrik van de beveiliging besluit hij uit te stappen en zich tussen het publiek te mengen. Hij schudt enkele handen en bezoekt het Academiegebouw. In het Zweetkamertje tekent hij een verklaring dat hij de Universiteit Leiden heeft bezocht, om na een paar minuten alweer buiten te staan. Tussen het uitzinnige publiek staat psychologiestudente Margreet van Lookeren, verkleed als kaasmeisje. Ze herinnert het zich nog goed. ‘Ik werkte destijds als student bij het Nederlandse Zuivelbureau en verscheen wel vaker als kaasmeisje op evenementen, maar dat ik door de president van Amerika gekust zou worden, had ik natuurlijk nooit verwacht.’ Na een korte stilte: ‘Dat zou nu ondenkbaar zijn!’
Het ging allemaal heel snel, weet ze nog. En Koningin Beatrix keek alsof ze not amused was. ‘Nederland is meer dan kaas en klompen, leek ze uit te stralen, maar dat kan ik ook verkeerd hebben geïnterpreteerd.’ Bush pakte in ieder geval gretig een blokje kaas en gaf Margreet een kus. ‘Ik weet nog wat ik dacht: “nu stopt de belangrijkste man ter wereld een bezweet kaasblokje in zijn mond”, want ik stond al een hele tijd met die kaas te wachten.’
Dat Bush naar Leiden kwam, was trouwens niet zonder reden. Ook zíjn familie stamt af van de Leidse Pilgrim Fathers, net als die van Franklin Delano Roosevelt, John Adams, Barack Obama en vijf andere Amerikaanse presidenten met Leidse voorvaderen.