MIVD-directeur Peter Reesink houdt eerste Arthur Docters van Leeuwen-lezing: ‘Samenwerking essentieel’
De Intelligence and Security Research Group van ISGA had op 10 december de eer viceadmiraal Peter Reesink, directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, te ontvangen voor de eerste Arthur Docters van Leeuwen-lezing. Reesink deelde zijn inzichten over het MIVD-leiderschap, zijn strategische visie en het groeiende belang van veerkracht, samenwerking en technologische innovatie voor het waarborgen van de veiligheid. Ook besprak hij zijn recente bezoek aan Oekraïne.
Viceadmiraal Reesink opende met een eerbetoon aan Arthur Docters van Leeuwen, algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke figuren in de moderne geschiedenis van de Nederlandse inlichtingen. Als hoofd van de Binnenlandse
Veiligheidsdienst (BVD) introduceerde Docters van Leeuwen een dreigingsgerichte en veerkrachtige aanpak die een keerpunt betekende voor de Nederlandse inlichtingendiensten. Zijn nadruk op economische en kennisveiligheid is vandaag de dag net zo relevant als tijdens zijn ambtsperiode
De Arthur Docters van Leeuwen-lezing is een nieuw initiatief dat de kloof wil overbruggen tussen inlichtingendiensten en de samenleving. De lezingenreeks reflecteert op vragen over leiderschap binnen de inlichtingendiensten, met een bijzondere nadruk op de rol van inlichtingen in een liberale democratie.
Oekraïense wake-upcall
De titel van Reesinks lezing - Aan het front: de MIVD versterken in een tijdperk van verandering – onderstreepte de terugkeer van conflicten op en rond het Europese continent. Tijdens een recent bezoek aan Oekraïne zag de directeur met eigen ogen de verwoestingen veroorzaakt door de Russische agressieoorlog. Ondanks onvoorstelbaar verlies blijven de Oekraïners hun dagelijks leven voortzetten. De steun van Nederland aan Oekraïne, zo benadrukte hij, is van cruciaal belang, niet alleen voor de uitkomst van de oorlog, maar ook voor de Europese veiligheid.
De oorlog van Rusland in Oekraïne heeft ook gevolgen voor Nederland. Een recente poging om Oekraïense televisienetwerken te saboteren leidde ertoe dat Russische propaganda werd uitgezonden op een Nederlandse kinderzender. Viceadmiraal Reesink legde uit dat Rusland zich al voorbereidt op een naoorlogs scenario waarin de NAVO de belangrijkste tegenstander is. Voor Nederland betekent dit zich voorbereiden op een langetermijnuitdaging: veerkrachtig, verenigd en toegewijd blijven aan de collectieve kracht van de NAVO.
Reesinks visie voor de MIVD
De ambitie van viceadmiraal Reesink voor de MIVD is vastgelegd in de visie 2024-2030, die eerder dit jaar werd gepubliceerd. Het document schetst de strategische prioriteiten van de dienst, met als kernpunt het behouden van een voorsprong op tegenstanders in een steeds dynamischer wordende veiligheidsomgeving. Het streeft naar het vergroten van de veiligheid en operationele effectiviteit van Nederlandse en geallieerde strijdkrachten, terwijl het de MIVD positioneert als een betrouwbare en impactvolle partner die stevig binnen de grenzen van de rechtsstaat opereert.
De strategie van de MIVD is gebaseerd op vier centrale doelstellingen:
- Snel inspelen op geopolitieke veranderingen door sterkere samenwerking met inlichtingenpartners en onderzoeksinstituten.
- Het ondersteunen van grondoperaties om de maatschappelijke veerkracht te vergroten en kracht te tonen aan tegenstanders, inclusief het publiceren van bevindingen waar mogelijk.
- Voorbereiden op grootschalige gewapende conflicten door te investeren in ruimtevaart, cybercapaciteiten en partnerschappen met NAVO-bondgenoten.
- Het benutten en beschermen van technologische vooruitgang door te focussen op opkomende en disruptieve technologieën, samenwerking met de private sector, academische wereld en de defensie-industrie, en het beschermen van militaire technologie tegen industriële spionage.
'Geheim als nodig, maar niet geheimzinnig’
Een sleutelpilaar van deze visie is het benadrukken van transparantie en het zoeken naar publiciteit waar mogelijk – een benadering die werd gepionierd door Arthur Docters van Leeuwen. Het leidende principe, ‘Geheim als nodig, maar niet geheimzinnig’, onderstreept het geloof dat transparantie essentieel is voor het opbouwen van vertrouwen met de samenleving.
De MIVD streeft er daarom naar bevindingen te delen wanneer dat mogelijk is, zoals onlangs werd aangetoond door de onthulling van Chinese malware (MIVD onthult werkwijze Chinese spionage in Nederland | Nieuwsbericht | Defensie.nl) op Nederlandse overheidsservers. Deze inzet strekt zich ook uit tot academische betrokkenheid en het bijdragen aan het publieke begrip, bijvoorbeeld door publicaties zoals het recente boek (Book Launch: Lifting the Fog: The Secret History of the Dutch Defense Intelligence and Security Service (1912-2022) - Leiden University) van Bob de Graaff over de geschiedenis van de MIVD.
Collectieve verantwoordelijkheid van de samenleving
Reesink benadrukte dat nationale veiligheid niet uitsluitend de verantwoordelijkheid is van inlichtingendiensten of het leger. Hij riep op tot een groter publiek bewustzijn en spoorde Nederlandse burgers aan zich voor te bereiden op de reële mogelijkheid van een groot conflict dichtbij huis.
Met een citaat van Arthur Docters van Leeuwen – ‘Leiderschap gaat over keuzes maken’ – benadrukte Reesink zijn inzet voor samenwerking tussen overheid, academische wereld en
private sector. Deze samenwerking, zo stelde hij, is essentieel voor het versterken van maatschappelijke veerkracht en het stimuleren van innovatie in defensie. Universiteiten hebben hierin een sleutelrol.