Politicoloog geeft gastles aan VWO-leerlingen: ‘sommigen wisten meer dan ik op die leeftijd’
Het is een vol klaslokaal: meer dan dertig leerlingen uit 5 en 6 VWO zijn aanwezig om te luisteren naar de lezing van politicoloog Leila Demarest. Ze geeft een korte introductie over het onderwerp dat ze gaat bespreken: democratie in het globale Noorden en Zuiden. Eerst lijkt de groep nog wat stil en onwennig, maar wanneer ze vragen aan de klas stelt, komen er al snel scherpe antwoorden.
Democratie meten
Dit is de eerste keer dat Demarest een gastles verzorgt voor een VWO-klas. Demarest is als Universitair Hoofddocent verbonden aan het instituut Politieke Wetenschap. Hoewel zij al jaren lesgeeft, was dit toch nog wel even spannend. ‘De leerlingen leken wel een beetje moe, maar uiteindelijk was er een goede respons op de vragen.’ De begeleidende docent van de middelbare school gaf achteraf aan dat het onderwerp goed aansloot op de stof die ook tijdens de aardrijkskundelessen was behandeld, dus de leerlingen kwamen beslagen ten ijs.
Op de vraag hoe democratisch Nederland is, werd al vlot geantwoord: ‘waarschijnlijk een 9 of zoiets, want 10 kan bijna niet.’ Dat beaamde Demarest. Bijna geen enkel land heeft een score van 100%. Om dit te concretiseren, vertelt ze over het instituut Freedom House, dat democratie wereldwijd in kaart brengt. Nederland blijkt een score van 97 te hebben, dus het antwoord zat er niet ver naast. Bovendien vertelt Demarest hoe Freedom House democratie meet. Zo bekijken ze bijvoorbeeld hoe transparant het bestuur van een land is. Hier wordt met veel interesse naar geluisterd. Demarest geeft aan dat Nederland hier momenteel 3 van de 4 punten scoort; dat laatste puntje zijn we de afgelopen jaren kwijtgeraakt. Waarom? Even is het stil, maar al gauw komt een leerling met het goede antwoord: de toeslagenaffaire.
Gastlessen voor middelbare scholieren
Deze gastlessen worden vanuit het ICLON georganiseerd, in samenwerking met wetenschappers van verschillende instituten. Het biedt leerlingen een unieke kans om les te krijgen van wetenschappers aan de universiteit, die een aspect van hun onderzoek of vakgebied belichten. Docenten van de Universiteit Leiden kunnen zichzelf voor opgeven via het ICLON. Meestal worden de gastlessen op locatie gegeven, maar vandaag kwamen de leerlingen naar het Pieter de la Courtgebouw. De lezingen worden altijd in overleg gepland: een middelbare school kan een aanvraag doen voor zo’n gastles, en dan wordt hier een wetenschapper aan gekoppeld die dan tijd heeft.
Het ICLON geeft aan dat het eigenlijk heel vrij is: wanneer je je opgeeft als wetenschapper, bepaal je zelf hoe vaak en wanneer je zo’n lezing geeft. Ook bepaal je zelf het onderwerp van de lezing. Hier kunnen de scholen zich dan voor aanmelden. Momenteel worden er enkele onderwerpen vanuit Psychologie aangeboden, en eveneens biedt Culturele Antropologie een onderwerp aan. Sinds dit jaar wordt het Instituut Politieke Wetenschappen dankzij Demarest ook vertegenwoordigd.
Je vakgebied in de kijker zetten
Demarest: 'Natuurlijk is het leuk om je instituut en je vakgebied in de kijker te zetten (ik had toch ook maar even de peilingwijzer van collega Tom Louwerse in de presentatie gestoken) en misschien zijn er politiek wetenschappers in spe die zich laten inspireren door de vragen waar wij ons op richten.' De belangrijkste motivatie voor haar was echter om een complexe benadering van politieke problemen in het Globale Zuiden aan te moedigen, en stereotypen tegen te gaan onder jonge burgers in het algemeen. 'Ten slotte moet je, als je onderzoek doet naar burgerschapslessen en jongeren in het Globale Zuiden, soms ook even zelf de praktijk instappen, toch. Ik vond het best een goede ervaring en scholieren hadden inderdaad goede antwoorden: ze kennen hun partijen, de thema’s waar deze partijen hun programma’s rond maken en sommigen hadden zelf ook kennis van etnisch conflict in Afrika. Dat is meer dan ik wist op die leeftijd!’