Osse Museumdirecteur Herman Tibosch over 50 jaar samenwerking met Leidse archeologen: ‘Het wordt gekoesterd in onze gemeente’
De gemeente Oss is een begrip in de wereld van de Nederlandse archeologie. Al vijftig jaar lang leggen Leidse archeologen, in samenwerking met inwoners van Oss, de geschiedenis van de gemeente bloot. 2024 is het archeologische jaar van Oss! In een reeks interviews blikken we terug op vijftig jaar samenwerking en kijken we naar de toekomst. Dit keer interviewen we Herman Tibosch, directeur van Museum Jan Cunen.
Positief ontvangen
In 2023 presenteerde het Osse Museum Jan Cunen de allereerste overzichtstentoonstelling van de rijkste graven uit de vroege ijzertijd (800-500 v.Chr.), inclusief de iconische Vorst van Oss. Voor deze tentoonstelling was Leidse archeoloog Richard Jansen gastcurator; een sprekend voorbeeld van de samenwerking tussen Leiden en Oss. ‘Wij wisselen af tussen tentoonstellingen over kunst en tentoonstellingen over erfgoed of archeologie,’ legt Herman Tibosch uit. ‘De expositie over de graven uit de ijzertijd is heel positief ontvangen. We kregen er uiteindelijk ook nog de nominatie voor de VriendenLoterij Museumprijs overheen. Vanaf dat moment is de tentoonstelling echt goed gaan lopen. En toch zijn er nog steeds mensen uit Oss die het Vorstengraf niet kennen.’
Apart vakgebied
Voor een klein museum als Jan Cunen is samenwerking met andere partijen cruciaal. ‘We hebben een conservator gespecialiseerd in 19e eeuwse schilderkunst. Inlezen in een andere kunststroming kan nog, maar de stap naar archeologie is groot,’ meldt Tibosch. ‘Archeologie is echt een apart vakgebied. Hierbij is samenwerking met iemand die al veel inhoud meeneemt logisch. Onontbeerlijk om een mooie tentoonstelling neer te zetten.’
Casa Curiosa
In een nieuw project, bekostigd met het bedrag dat aan de Museumprijs vastzat, gaat het museum ook weer de samenwerking aan met archeologen. ‘We organiseren nu kleine archeologische tentoonstellingen op locatie.’ Deze zogenaamde Casa Curiossa tentoonstellingen brengen onder andere archeologie terug naar de vindplaats. ‘Zo hebben we nu in het Osse Zorghotel een vitrine met archeologische objecten die op die plek gevonden zijn. Hierin werken we nauw samen met Marie-France van Oorsouw.’
Identiteit van Oss
Naar Tibosch’ idee wijst het jubileumjaar uit dat de archeologische samenwerking tussen Leiden en Oss gekoesterd wordt binnen de gemeente. ‘Ten eerste dat Oss een plek is met zo’n rijk verleden. En ten tweede dat we een levenslijn hebben met de Leidse Faculteit der Archeologie die daar alles van weet. Het is een prachtige manier om de verhalen over het Osse verleden voor het voetlicht te brengen. Het is dan ook geen toevalligheid dat archeologie een vaste plek heeft in het museum. Het is een deel van de identiteit van Oss.’
Industrieel erfgoed
Het museum kijkt verder dan alleen het archeologisch erfgoed. ‘De volgende tentoonstelling gaat over industrieel erfgoed. Wij beheren zo’n 10.000 patroontekeningen van de tapijtfabriek Bergoss. Dit geeft ons weer een aanleiding om hier moderne kunst bij te betrekken. We halen een ander stukje van het Osse verleden naar nu.’
Sterke basis voor de toekomst
Tenslotte blikken we ook vooruit. Hoe ziet de Leids-Osse samenwerking van de toekomst eruit? ‘We bouwen op een heel sterke basis. Door de lange samenwerking kunnen wij een uniek verhaal vertellen over de geschiedenis. Dat combineren we met de jaarlijkse kennismaking van nieuwe archeologiestudenten met Oss, dat geeft het verhaal in onze stad iedere keer weer nieuwe voeding.’
Ook vanuit het museum ziet Tibosch ruimte voor samenwerking met Leiden. ‘Van de universiteit begrijp ik dat studenten steeds meer niet alleen worden opgeleid om zo goed mogelijk objecten op te graven en veilig te stellen, maar ook om het verhaal ervan te vertellen.’ Daar zit ruimte voor samenwerking. ‘Dat zie je ook terug in het themajaar. Archeologiestudenten kunnen ons helpen met het verhaal naar een breder publiek te brengen. Bijvoorbeeld in ons project rondom de Casa Curiossa vitrines. Daar zie ik kansen voor studenten om in mee te denken.’