Levertransplantatie- en behandeling gepersonaliseerd voor een zo positief mogelijk effect
Minneke Coenraad is hoogleraar Maag-, Darm- en Leverziekten, in het bijzonder leverfalen en levertransplantatie. Met innovatief onderzoek en onderwijs wil zij een nóg hogere zorgkwaliteit bieden met goede uitkomsten voor de patiënt. Zowel in termen van overleving als kwaliteit van leven. In haar oratie pleit zij voor behandelingen op maat.
Wat is jouw leeropdracht?
‘Mijn leeropdracht bestaat uit verschillende focuspunten. We willen het LUMC levertransplantatieprogramma verder door laten groeien tot een toonaangevend centrum. Hiervoor is het noodzakelijk om vanuit innovatie van patiëntenzorg voor en na levertransplantatie een groei van het programma te realiseren. En kwalitatief hoogstaand wetenschappelijk onderzoek te doen.’
Hoe wil je de positie van het levertransplantatiecentrum verstevigen?
‘Onze patiënten waarderen de persoonlijke aandacht die wij geven. We zijn heel laagdrempelig, ook in ons contact naar verwijzers. Zo kunnen we de patiënten in gezamenlijkheid behandelen. Hierdoor krijgen patiënten zorg dicht bij huis waar dat kan. Daarnaast is het LUMC heel sterk in regeneratieve geneeskunde, daarbij wordt regeneratie (herstel) van cellen, weefsels of organen nagestreefd om ziekten te behandelen. Die unieke punten mogen we meer uitdragen door te laten zien wat we doen. Dit kan bijvoorbeeld door wetenschappelijke publicaties en voordrachten, door actief aanwezig te zijn op social media en in contact te zijn met patiëntverenigingen, beleidsmakers en subsidieverstrekkers. Dat is voor ons werk ontzettend belangrijk. Zo hebben we meer mogelijkheden om verder te groeien in kwaliteit. Tegelijkertijd werken we samen met andere levertransplantatiecentra op gebieden waar zij uniek in zijn om zo de patiënt het beste te kunnen helpen.’
Waar doen jullie nu onderzoek naar?
‘We zijn onder andere bezig met onderzoek naar de ontstekingsreactie die optreedt in het lichaam van patiënten met eindstadium levercirrose. Bij patiënten met levercirrose groeit er littekenweefsel dat de structuur aantast. We onderzoeken de rol van het microbioom, dat zijn de bacteriën, virussen, schimmels en gisten die in het menselijk lichaam leven. Ook doen we onderzoek naar gekweekte bloedvatcellen (endotheelcellen) en andere levercellen, en het effect van blootstelling van deze cellen aan bloedplasma. Dit heeft als doel aanknopingspunten te vinden voor nieuwe gerichte behandelingen. Waar we eerst onderzoek deden met materiaal van Leidse patiënten, is het onderzoek is nu uitgebreid in een Europees samenwerkingsverband. Hierdoor hebben we veel meer materiaal en kunnen we het ziektebeeld beter in verschillende fasen onderzoeken.’
‘Verder doen we onderzoek naar de haalbaarheid van hepatocyten (levercel)transplantatie als overbrugging naar een levertransplantatie. Er sterven in Nederland omstreeks 10% van de patiënten op de wachtlijst omdat er niet op tijd een lever beschikbaar is. Wij ontwikkelen een protocol om hepatocyten, de voornaamste levercellen, te isoleren uit donorlevers die niet bruikbaar zijn voor klinische toepassing bij een levertransplantatie. Wij willen onderzoeken of het mogelijk is om deze geïsoleerde cellen in te vriezen, te ontdooien en daarna de cellen toe te dienen via een bloedvaten aan zieke levers.’
Jouw oratie heet ‘Op maat’: Levertransplantatie- en behandeling van leverfalen gepersonaliseerd. Waarom is zorg op maat zo belangrijk?
‘Ik wil weg van het principe dat iedere patiënt op dezelfde manier wordt behandeld. Op basis van persoonlijke kenmerken en meetbare indicatoren kunnen we kijken of een gegeven behandeling of onderzoek het gewenste effect gaat hebben. En zo niet, dat je de behandeling dan ook niet toepast. Met behandelingen op maat kunnen patiënten behandeld worden met een grote kans op een positief effect en niet-effectieve behandelingen patiënten bespaard blijven. Dit is niet alleen een voordeel voor patiënten, maar helpt ook om ons zorgsysteem toegankelijk te houden, de zorgkosten nemen immers toe. Als we efficiënter omgaan met de zorg en zorginnovaties gerichter inzetten, dan kunnen we de benodigde zorg blijven faciliteren.’
Wat wil je bereiken, wat is je droombeeld?
‘Dat het LUMC een toonaangevend levertransplantatiecentrum is waarbinnen we gepersonaliseerde behandelingen bieden en jonge artsen en onderzoekers zich kunnen ontwikkelen. En met andere centra met wie we nauw samenwerken, zoals het Amsterdam UMC, ziekenhuizen in onze regio en de andere verwijzende ziekenhuizen, gezamenlijk de zorg organiseren rondom te patiënt. Ik wil bijdragen aan een nóg hogere kwaliteit van zorg met goede uitkomsten voor de patiënt, zowel in termen van overleving als kwaliteit van leven. Een deel van de patiënten met leverfalen heeft helaas nog steeds een slechte overlevingskans. Daar valt nog veel winst te behalen. Ik hoop daar op het gebied van onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg mijn bijdrage aan te leveren.’
De oratie van Minneke Coenraad is op 20 september ook te volgen via de livestream.