Studenten werken aan cold case: ‘Wij kijken met andere blik dan de politie’
Zestien masterstudenten van verschillende studies helpen de Politie Den Haag nieuwe aanknopingspunten te vinden bij een cold case. ‘De foto’s lijken op wat je op televisie ziet, maar als je dan beseft dat je naar een echt lichaam kijkt, is het een ander verhaal.’
In een lokaal van de faculteit der Rechtsgeleerdheid (KOG) zitten zeven studenten, sommigen aan een tafel, anderen erbovenop. Enthousiast vertellen ze over het vak ‘Verdieping Cold Cases’ waarmee ze al drie maanden druk bezig zijn. Regelmatig moeten ze even goed nadenken over hun woorden, want ze mogen niet alles delen over de cold case. Noa: ‘Met niemand buiten deze kamer mogen we over de zaak praten. Ik merk dat vrienden en familie heel nieuwsgierig zijn en soms is het wel frustrerend dat je dan niet mag praten over iets waar je zo enthousiast aan werkt.’
De reden voor die geheimzinnigheid is dat sommige bewijsstukken bewust uit de publiciteit zijn gehouden door de politie, zodat ze iemand die bepaalde details weet later alsnog aan de zaak kunnen verbinden. Daarnaast is de geheimhouding er ook om mensen te beschermen die een verklaring hebben gegeven of in de bewijsstukken worden genoemd.
Foto’s van de plaats delict
Hoewel de studenten inhoudelijk niks mogen vertellen over de cold case, kunnen ze genoeg zeggen over hoe ze hun onderzoek hebben aangepakt. ‘Het is een unieke situatie’, zegt Angelina. ‘We hebben toegang tot alles wat bekend is over de zaak: verklaringen, foto’s en onderzoek dat is gedaan. In het begin is het heel veel informatie en denk je: wat moet ik hier allemaal mee? Maar langzaam krijg je steeds een beter beeld van de zaak.’
'In het begin is het heel veel informatie en denk je: wat moet ik hier allemaal mee?'
Op advies van de politie bekeken de studenten eerst de foto’s van de cold case. Zo konden zij die met een frisse blik bestuderen, zonder dat ze waren beïnvloed door wat in het dossier staat. Noa: ‘De foto’s lijken op wat je in series op televisie ziet, maar als je dan beseft dat je naar een echt lichaam kijkt, is het een ander verhaal.’ Een van de studenten geeft aan: ‘Toen ik in bed lag, dacht ik: dit was niet zo fijn om te zien.’
Door eerst de foto’s te bekijken, konden de studenten scenario’s bedenken over wat er gebeurd zou zijn. ‘Wij kijken met een andere blik dan de politie en zien misschien iets wat zij niet hebben gezien.’
Studenten van verschillende opleidingen
Daarna begonnen ze met het lezen van de honderden pagina’s in het dossier. Om tot een mogelijke oplossing van de zaak te komen, is een blik en kennis vanuit verschillende disciplines nodig. Daarom mochten studenten van alle studierichtingen zich aanmelden voor het extracurriculaire masterkeuzevak. Uit alle aanmeldingen zijn uiteindelijk zestien studenten gekozen van onder andere de opleiding forensische criminologie, rechten, psychologie en journalistiek.
‘Dan lees je en denk je: waarom is dit niet gevraagd?’
Frustratie
Het hele onderzoek leidde af en toe tot frustratie. ‘Dan lees je en denk je: waarom is dit niet gevraagd?’ En soms miste er iets, bijvoorbeeld een ooggetuige die niet gehoord (lijkt) te zijn. Bij de politie worden dossierstukken van bepaalde cold cases ook nog wel eens in lades van bureaus van rechercheurs van toen teruggevonden, in plaats van in de dossierkasten. ‘We zijn beperkt in wat we wel en niet kunnen’, vertellen de studenten. Ze mogen namelijk zelf geen actief onderzoek doen, wat betekent dat ze mensen niet kunnen verhoren. Die ene vraag die in het dossier mist toch nog even stellen, gaat dus niet.
Na het lezen van het hele dossier maakten de studenten een inventarisatie. Dat ziet er volgens hen helaas niet zo spannend uit als in misdaadfilms. Geen rode draden die kriskras over een bord gaan, maar een Excelbestand met daarin onder andere de sporen die zijn gevonden, verklaringen en relaties tussen mensen.
De politie hield zich tijdens het hele proces afzijdig om de groep niet te beïnvloeden. Maar de studenten konden wel, als ze daar toestemming voor kregen, de hulp inschakelen van experts. Zo spraken ze met een wapenexpert en iemand van de digitale recherche.
Statistiek van misdrijven
Uiteindelijk focusten de studenten zich op het niet-forensische deel van het onderzoek. Zonder te zeggen wat ze dan precies hebben gedaan, legt universitair docent Linda Geven uit wat we ons daarbij voor moeten stellen. ‘Het gaat om statistieken van misdaden en in hoeverre onze zaak daarin past. Bijvoorbeeld: hoe vaak wordt iemand doodgeschoten en gebeurt dat dan door een vreemde of een bekende?’
De universitair docent geeft het vak al vier jaar en ziet dat het heel verschillend is waar de studenten zich op richten. ‘Zo hebben ze vorig jaar een crime scene nagebouwd en zijn ze van alles gaan testen. De studenten onderzochten bijvoorbeeld hoe lang bloed van een voorwerp drupt voordat het stolt en wat de afstand is tussen de druppels als iemand loopt of rent. Dit jaar is het onderzoek wat meer theoretisch.’
Aan het eind van het vak geven de studenten de politie een aantal aanbevelingen die mogelijk helpen om de cold case op te lossen. Of en wat de politie daar uiteindelijk mee doet, horen de studenten niet. Ook dat is geheim.
Tekst: Dagmar Aarts