Een brug slaan tussen wetenschap, samenleving en jezelf: hoe honoursonderwijs eruit kan zien
Hoe kan ik samen met wetenschap en samenleving de grote uitdagingen van deze tijd aanpakken? Dat is wat studenten van de Honours College track 'Science, Society and Self' willen ontdekken. Hoe verschillt het honoursonderwijs van hun reguliere opleiding?
Zoals de naam van het Honours College track Science, Society and Self al aangeeft, onderzoeken de studenten de relatie tussen wetenschap, maatschappij en zichzelf - inclusief hoe ze zich verhouden tot zichzelf en anderen. Al met al leren ze wie ze zijn en hoe ze effectief kunnen samenwerken met andere academische disciplines om grote uitdagingen op te lossen, zoals klimaatverandering en polarisatie.
De deelnemers beginnen hun Honours College-avontuur met het Social Science Lab, waarin maatschappelijke thema's aan bod komen via workshops, dialogen en reflectieoefeningen. Hoe zien deze bijeenkomsten eruit en hoe verschillen ze van ander universitair onderwijs? We bezochten twee bijeenkomsten om daar achter te komen.
De studenten beginnen elke bijeenkomst met een stilteoefening
Kleurrijke schetsen
Eind april zijn we voor het eerst getuige van een sessie bij het Social Science Lab. Titel van de bijeenkomst: het oefenen van reflexiviteit. De studenten beginnen de bijeenkomst, net als alle andere, met een stilteoefening. Diep inademen en diep uitademen. Daarna delen de studenten hoe het met hen gaat in een check-in rondje.
Dan kan het reflecteren beginnen. Studenten worden verdeeld over verschillende zalen om na te denken over vooraf gelezen literatuur. Ze beginnen met het ontleden van de term reflexiviteit. Wat betekent het? Wat zijn de verschillende visies erop? Een gesprek voeren doet geen recht aan de originaliteit van de ideeën, dus maken ze posters. Studenten delen enthousiast hun perspectieven en zetten hun ideeën creatief om in kleurrijke schetsen.
Dialoog met decanen
Tijdens de tweede helft van deze bijeenkomst vragen studenten aan decaan Sarah de Rijcke en vice-decaan Kristiaan van der Heijden hoe zij omgaan met maatschappelijke uitdagingen aan de universiteit. Dit is bedoeld als een kans voor de studenten om te leren over de complexiteit van besluitvorming en als inspiratiebron voor hun eigen reflexiviteitsproces.
'Moeten universiteiten een neutrale houding aannemen of meer assertief zijn in hun morele overtuigingen?', vraagt een van de studenten. Het is geen kwestie van of-of, antwoordt De Rijcke. 'Ik denk dat de universiteit het gesprek over ethische dilemma's zou kunnen stimuleren. We zouden in contact kunnen komen met studenten en nadenken over waarom we bepaalde beslissingen hebben genomen.'
Hoe interdisciplinair moeten sociale wetenschappen zijn?
Discussiëren en debatteren
Eind mei komen de studenten weer bij elkaar, deze keer in PLNT Leiden, voor de laatste sessie van het vak. In plaats van een afsluitend college of een tentamen, testen studenten hun opgedane kennis in interactieve discussies. Wat zijn de kansen en uitdagingen van de sociale wetenschappen vandaag de dag? De studenten schreven elk een essay over deze vraag en verspreiden zich nu over het PLNT-gebouw om elkaar feedback te geven.
Na een korte pauze wordt de discussie naar een hoger niveau getild. In kleine groepjes debateren ze over dilemma's waar elke sociale wetenschapper mee te maken krijgt. Hoe objectief kun je echt zijn? Hoe interdisciplinair moeten sociale wetenschappen zijn? Sommige groepen stellen dat sociale wetenschappen te interdisciplinair zijn geworden, terwijl anderen dit juist als een kracht zien. Na elke ronde reflecteren de studenten op wat goed ging en wat beter kan.
Hoe ervaren studenten het vak?
Studente Jacqueline (International Relations and Organisations) waardeert de onconventionele oefeningen in het honoursvak, zoals de posters en debatten. 'Er is veel ruimte voor discussie. We discussiëren met onze medestudenten, maar ook met onze docenten en andere academische professionals.' Een medestudent voegt eraan toe dat de hoge mate van interactiviteit de cursus 'uniek' maakt.
'Ik heb geleerd hoe belangrijk het is om durf te tonen'
Een ander voordeel van het vak: het praktische karakter en de focus op het toepassen van wetenschap. Jacqueline: 'We werkten in denk- en doetanks om een beleidsprobleem van de universiteit aan te pakken. We kwamen met een haalbare oplossing en stuurden die ook echt naar hen toe om te implementeren.'
Onderwijsassistent en oud-deelnemer Alexia prijst de ondernemersgeest die het Honours College bij studenten opwekt. Ze vertelt hoe deze mentaliteit haar hielp om spreker te worden op TEDxLeidenUniversity - en haar zelfs haar huidige baan als oa opleverde. 'Ik had veel waardevolle interacties met academische professionals, waar ik veel van heb geleerd. En ik heb geleerd hoe belangrijk het is om durf te tonen. Wil je betrokken raken bij een organisatie? Vraag het gewoon! Wil je een baan? Solliciteer!'
Heb je interesse om je aan te sluiten bij deze interdisciplinaire gemeenschap van theorie en praktijk? Bekijk de aanmeldingsinformatie voor het Honours College FSW.
Tekst: Lin Kokshoorn, Stan De Feyter & Michiel Knoester
Foto's: Buro JP