Hoe een lokale sjamaan kan helpen in de strijd tegen klimaatverandering
Wie heeft er meer kennis in huis over milieubeheer: een hoogleraar Natural Resource Governance of een lokale sjamaan in de afgelegen hooglanden van Myanmar? ‘Om het klimaatvraagstuk te tackelen, moeten we pluralistische opvattingen hebben over wat we als kennis beschouwen', zegt de hoogleraar in kwestie, Diana Suhardiman.
Diana Suhardiman richt haar aandacht op het snijpunt van water-, land-, klimaat- en milieubestuur in Zuidoost Azië. Dat doet ze zowel in haar werk als directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, als in haar hoogleraarschap Natural Resource Governance, Climate and Equity bij Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie. In haar oratie pleit Suhardiman voor een brede kijk op kennisproductie en staatstransformatieprocessen. 'Als we het hebben over natuurlijke hulpbronnen, klimaat en rechtvaardigheid, moeten we rekening houden met meerdere overlappende - maar niet altijd verbonden - kennisstelsels en grassroots-realiteiten.'
Ongedocumenteerde kennis
Begin dit jaar ontmoette Suhardiman aan de grens van Thailand en Myanmar de verpersoonlijking van haar onderzoek in Pati Melo. Hij is een sjamaan, of ziener, bij het Karenvolk dat in delen van Myanmar en Thailand leeft. Suhardiman vertelt: ‘Pati Melo is de belichaming van een place-based knowledge system; hij draagt een schat aan ongedocumenteerde kennis bij zich over het land en het leven van de Karen, de tradities en de cultuur. Pati Melo weet alles over milieubeheer en de traditionele landbouwmethodes waarbij de Karen te bewerken stuk land roteren.’
Pati Melo staat symbool voor de kennis die grassroots-personen en -gemeenschappen in huis hebben. Suhardiman: ‘Mensen ontwikkelen allerlei strategieën om hun voorouderlijke grond te verdedigen tegen externe bedreigingen zoals grootschalige landconcessies, de ontwikkeling van dammen en het langzaam opkomende geweld van klimaatverandering.’ Maar, waarschuwt ze, juist deze strategieën krijgen weinig tot geen erkenning in de mondiale onderzoeksagenda's voor klimaatbeheer en -aanpassing, laat staan in beleidsdiscussies en besluitvormingsprocessen.
'Als mensen elkaar kunnen vinden en ondersteunen, maakt dat een groot verschil.’
Ontmoeten en ondersteunen
‘Natuurlijk hebben we ook mondiaal beleid en wetenschappelijke kennis nodig,’ zegt Suhardiman. ‘Maar om het klimaatvraagstuk te tackelen, moeten we pluralistische opvattingen hebben over wat we als kennis beschouwen. Dat doen we door grassroots-actoren en hun place-based knowledge systems, culturele waarden en politieke stem centraal te stellen.’ Suhardiman hoopt en verwacht dat grassroots-actoren en gemeenschappen elkaar steeds beter weten te vinden: ‘Overal in Zuidoost Azië, en zeker in afgelegen hooglandgebieden, strijdt de lokale bevolking tegen dezelfde bedreigingen. Als mensen elkaar kunnen vinden en ondersteunen, maakt dat een groot verschil.’
Open blik
‘Ik ben geboren in Indonesië, studeerde in Nederland en later werkte ik in verschillende landen in het vasteland van Zuidoost Azië, die combinatie maakt het misschien makkelijker voor mij om met verschillende standpunten en perspectieven om te gaan,’ vertelt Suhardiman. ‘Als je op nieuwe plekken woont en leeft, vervagen de grenzen tussen jezelf en anderen. Je leert dat er niet één interpretatie van de waarheid is en om dingen te zien in relatie tot elkaar.’
Overal waar ze komt, probeert Suhardiman verbindingen te leggen tussen mensen en hun omgeving. ‘Ik wil als onderzoeker bruggen slaan en dat vereist een zekere mate van openheid. Als je het veld ingaat en Pati Melo tegenkomt, moet je in staat zijn de verbinding te leggen en de aanwezige kennis te herkennen als gelijk aan de jouwe.’
Op vrijdag 19 april spreekt Diana Suhardiman haar oratie Grassroots alliances in natural resource governance: Shaping territories of life uit. Suhardiman is hoogleraar Natural Resource Governance, Climate and Equity bij Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie.
Tekst: Julie de Graaf
Bannerfoto: Pati Melo. Bron: Karen Environmental and Social Action Network, 2024