Niet in mijn naam: ex-ambtenaren over hun vertrek om beleid Israël-Palestina
Westerse ambtenaren worstelen soms openlijk met het eigen regeringsbeleid ten aanzien van de oorlog in Gaza. In verschillende landen organiseren zij uit protest petities en demonstraties. Sommige ambtenaren nemen zelfs ontslag. Tijdens een bijeenkomst op de Campus Den Haag deden drie oud-ambtenaren hun verhaal.
De sessie op 26 februari was georganiseerd door medewerkers van het Leiden Institute for Area Studies om meer inzicht te krijgen in de ervaringen en visies van deze voormalige ambtenaren. Berber van der Woude was als diplomaat werkzaam in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever en diende twee jaar geleden haar ontslag in bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Haar oud-collega Angélique Eijpe deed afgelopen november hetzelfde. Ook Josh Paul, directeur veiligheidsbeleid bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, diende rond die tijd zijn ontslag in. Ze lichtten hun voornaamste reden van vertrek toe: westerse landen meten met twee maten als het gaat om het beschermen van mensenrechten en doen te weinig om dit conflict te stoppen, aldus de drie sprekers.
Breuk ambtenaren en bewindslieden
Gespreksleider Christian Henderson refereerde aan de recente internationale brief die zij mede initieerden en ondertekenden. In deze Transatlantic Civil Servants Statement on Gaza uiten (ex-)ambtenaren uit Europa en de Verenigde Staten hun zorgen en roepen op tot een direct staakt-het-vuren. ‘Dit internationaal gezamenlijk optrekken van ambtenaren is ongekend’, aldus Josh Paul. ‘Het vormt een breuk tussen ambtenaren en beleidsmakers.’ Het conflict tussen Israël en Palestina is chefsache, merkte Van der Woude op. ‘De expertise van ambtenaren wordt terzijde geschoven.’
'De internationale instituten die mensenrechten moeten beschermen worden nu minder geloofwaardig'
Decreet ministerie
Angelique Eijpe kaartte haar twijfels aan bij demissionair minister Bruins Slot, zo vertelde ze, maar kreeg nul op het rekest. Kort daarop nam ze ontslag. Veel ambtenaren zijn bang om zich openlijk uit te spreken, vertelden ze. Volgens Paul vroeg het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken kort na 7 oktober ambtenaren geen vragen te stellen en in te stemmen met het beleid. Ook Van der Woude vond dat ambtenaren te weinig mochten zeggen over de ongelijke behandeling van burgers, en stapte mede daarom op.
Klokkenluiders
‘Jullie zijn allemaal klokkenluiders, hoe beïnvloedt dat jullie leven?’, vroeg Henderson. De drie gaven aan opgelucht te zijn. Eijpe noemde het ironisch dat ze nu buiten het ministerie beter kan bijdragen aan opinievorming dan destijds binnen het ministerie. Paul vertelde dat hij soms gebeld wordt door ambtenaren die ook overwegen op te stappen. ‘Ik had wat gespaard en kon het me daarom veroorloven. Het is dus niet zozeer moed, maar een privilege om ontslag te kunnen nemen.’
Geloofwaardigheid
De manier waarop westerse landen omgaan met de strijd van Israël in Gaza als reactie op de aanval van Hamas – waarbij 1.200 Israëliërs werden gedood en 250 mensen ontvoerd - ondermijnt de geloofwaardigheid van de internationale instituties die mensenrechten moeten beschermen, aldus Van der Woude. Inmiddels zijn er volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid al meer dan 30.000 Palestijnen om het leven gekomen. Deze oorlog zal de regio verder destabiliseren, waarschuwden de drie. Paul: ‘We zijn in feite geen goede bondgenoot van Israël, want we laten de geweldsspiraal voortduren. Een echte bondgenoot helpt duurzame vrede te installeren.’
Complexe factoren
Wat drijft westerse landen dan in hun opstelling naar Israël en Palestina?, wilde Henderson weten. We zitten in een tunnelvisie, stelden Van der Woude en Eijpe. Paul zag een oorzaak in het gebrek aan oog voor de vele complexe factoren die een rol spelen, zoals de geschiedenis van de Holocaust en de invloed van bepaalde groeperingen waaronder de evangelische beweging in de VS. Na afloop van de gespreksronde was er ruimte voor vragen uit de zaal. Eén vragensteller merkte op dat westerse politici zich wel kritischer zijn gaan opstellen. Eijpe reageerde: ‘Helaas hebben die stevige gesprekken van onze politici achter gesloten deuren nog geen echt effect gehad.‘
Huisregels evenementen en discussies
Medewerkers en studenten van onze gemeenschap organiseren verschillende activiteiten en bijeenkomsten op en rond de universiteit om kennis en uitwisseling te bevorderen over het conflict tussen Israël en Gaza. Dit artikel is een verslag van een van deze bijeenkomsten. Als onderwijsinstelling is het ons doel om ruimte te bieden aan verschillende perspectieven in het kader van academische vrijheid, om hier als gemeenschap van te leren. Lees meer over de huisregels en het organiseren van een bijeenkomst of evenement.