Honours College Law trapt 2024 af met interactieve lezing: ‘Het recht op privacy kalft af’
Woensdag 17 januari vond de nieuwjaarslezing van het Honours College Law plaats. Professor Bart Schermer, hoogleraar in Privacy & Cybercrime, informeerde de studenten een uur lang over het recht op privacy in dit digitaal tijdperk. En dat gaf stof tot nadenken: ‘De vraag is of een strikte scheiding tussen privé en publiek nog realistisch is.’
Het Honours College Law (HC Law) is een extracurriculair traject dat studenten van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid de mogelijkheid biedt om extra uitdagingen aan te gaan naast hun studie. Na een voorlichtingsseminar voor eerstejaars met interesse in het HC Law, volgde een gastcollege dat hen liet proeven van wat het HC Law hen te bieden heeft. Professor Maartje van der Woude, de honoursvertegenwoordiger van het HC Law, opende de lezing met een reflectie op de uitdagingen in de wereld. ‘De multidisciplinaire visie die het HC Law biedt is cruciaal om de vele uitdagingen die er vandaag zijn aan te pakken.’
Van coronadrones tot X-ray-brillen
Tijdens de lezing behandelt Bart Schermer enkele fundamentele vragen over privacy in de 21e eeuw, waar camera’s, mobiele telefoons en AI almaar prominenter worden. Hij doet dit aan de hand van actuele casussen, en peilt daarbij regelmatig naar de meningen van studenten.
Dit creëert een interactieve sfeer met veel debat over wanneer schendingen van de privacy gerechtvaardigd zijn. Dat X-ray-brillen en Deep Fakes een gevaar vormen, daar is iedereen het over eens. Maar drones die de coronamaatregelen afdwingen of de politie die meeleest met privé-berichten van criminelen? Dat ligt al moeilijker.
Vervolgens zoomt Schermer in op de wetgeving rond privacy. Een studente legt onmiddellijk de vinger op de wonde en vraagt: ‘Hoe kan de wetgever privacy blijven beschermen als hij voortdurend achter de nieuwste technologieën aanholt?’ ‘Dat is inderdaad een fundamenteel probleem’, stelt Schermer. ‘Wetgeving maken vergt veel tijd en moeite. Wanneer een legaal kader rond een bepaalde technologie klaar is, is die technologie vaak al veel ingebed in de samenleving. Dat maakt regulering een stuk moeilijker. Momenteel zien we hetzelfde gebeuren met AI.’
Nieuwe interpretatie van privacy
Het recht op privacy zoals we het ooit kenden lijkt verdwenen. Toch is dat niet noodzakelijk reden tot wanhopen: ‘We moeten naar een nieuwe conceptualisering van privacy. De vraag is of een strikte scheiding tussen privé en publiek zoals we vroeger hadden nog haalbaar is. Vandaag moeten we eerder denken aan hoe we gegevens kunnen behoeden voor misbruik.’
Daarvoor is een multidisciplinaire aanpak nodig. ‘Met enkel juristen ga je er niet komen. Filosofen, mensen met een IT-achtergrond, hebben evengoed zinnige dingen te zeggen over hoe je met deze uitdagingen omgaat.’ ‘En laat net die multidisciplinaire aanpak zijn waar het HC Law voor staat!’, eindigt hij met een knipoog.
Voer voor discussie
Na de lezing volgt een borrel, waar Schermer ook aanwezig is en verschillende studenten hem benaderen met vragen. ‘De bedoeling is om studenten dieper te laten nadenken over privacy’, zei programmacoördinator Claudia Bouteligier vooraf. Dat lijkt alvast helemaal gelukt, zowel tijdens als na de lezing wordt er druk gediscussieerd onder de studenten.
Felix en Noah, twee eerstejaars, woonden vandaag het voorlichtingsseminar en de Nieuwjaarslezing bij. Ze zijn alvast overtuigd dat het HC Law hen veel te bieden heeft. ‘Het college was gewoon super interessant. Het is fijn om in een iets kleinere groep te werken, dat maakt het direct veel interactiever waardoor je onmiddellijk interessante gesprekken krijgt. Zo krijg je meer diepgang. Daarbovenop is de multidisciplinaire aanpak volgens mij belangrijk voor elke jurist’, zegt Noah.
Deelname aan het HC Law is niet vanzelfsprekend: in eerste instantie kan dit alleen op uitnodiging. Felix en Noah hopen toegelaten te worden - zeker na vandaag. Felix: ‘Ik had uiteraard al veel interesse, maar dit nieuwjaarscollege heeft voor mij geïllustreerd wat de meerwaarde van het HC Law kan zijn voor mijn studie. Ik kijk er erg naar uit.’
Tekst: Stan de Feyter
Foto's: Eric van den Bandt