Minecraft in Marokko: zo brengen virtuele bouwblokken het verleden tot leven
Jongeren enthousiast maken over geschiedenis, dat kan best zonder boeken. Leidse wetenschappers reisden af naar Marokko om samen met scholieren cultureel erfgoed na te bouwen in het populaire videospel Minecraft. Het resultaat: één virtuele veertiende-eeuwse stadspoort – en twintig tieners met meer waardering voor het verleden.
In de wetenschap kan veel moois ontstaan wanneer verschillende disciplines de handen ineenslaan. Dit jaar kende de universiteit daarom 33 zogeheten Kiem-beurzen toe om onderzoekers te helpen bij het opstarten van samenwerkingsprojecten met collega’s van andere faculteiten. Een van die beurzen ging naar een team van Leidse archeologen, erfgoeddeskundigen en digitale cultuurexperts. Hun idee bracht niet alleen meerdere disciplines, maar ook heden en verleden samen: een virtuele duik in de geschiedenis om Marokkaans cultureel erfgoed tot leven te brengen in het immens populaire online bouwspel Minecraft.
Samen met expertisecentrum NIMAR legden de wetenschappers contact met een middelbare school in de noordwestelijke havenstad Salé. Daar vroegen ze twintig scholieren om in één middag de historische Bab el-Mrissa stadspoort na te maken zoals deze er in de veertiende eeuw had uitgezien. Niet met knutselmateriaal, maar met bouwblokken in een digitale wereld.
Lego voor de nieuwe generatie
Eerst even een stapje terug, want wat hebben online videospellen en cultureel erfgoed eigenlijk met elkaar te maken? Heel veel, zegt universitair docent en archeoloog Aris Politopoulos. ‘Neem bijvoorbeeld een spel als Assassin’s Creed, dat zich afspeelt in een fictieve geschiedenis en waarvan miljoenen exemplaren zijn verkocht. Je kunt games op allerlei manieren gebruiken om kennis te delen over het verleden, archeologie en erfgoed – en dus ook bestuderen wat voor impact dit heeft. Op het eerste gezicht heeft Minecraft misschien weinig met het verleden te maken, maar het is een spel vol creatief potentieel. Een soort Lego voor de nieuwe generatie.’
In Marokko was het doel echter niet zozeer om elk virtueel bouwblokje op de juiste plek te zetten. Sybille Lammes, hoogleraar nieuwe media en digitale cultuur, legt uit dat het team vooral wilde onderzoeken wat een spel als Minecraft kan betekenen voor de waardering van erfgoed. ‘Het gaat om samenwerking en om het stellen van “wat als”-vragen over het verleden. We vroegen de jongeren om met elkaar op een creatieve manier te bedenken hoe het verleden er uit zou kunnen hebben gezien.’
‘Erfgoed wordt samen gemaakt: de kern schuilt echt in het met elkaar praten en het delen van verhalen.’
Die combinatie van geschiedenis en spel leverde nieuwsgierigheid én verbinding op. De meeste leerlingen wisten aanvankelijk niet dat de (van oorsprong maritieme) poort in hun eigen stad stond, maar na het virtuele nabouwen wilden ze er meer over weten. Ze gingen met elkaar in discussie over de schepen die ooit door het bouwwerk voeren en deelden piratenverhalen die ze van hun ouders hadden gehoord. Een van de tieners zei zelfs dat hij er vanaf nu op ging letten dat mensen geen afval meer zouden achterlaten bij de poort. ‘Je zag niet alleen meer waardering, maar ook een groeiend besef dat erfgoed samen wordt gemaakt’, zegt universitair hoofddocent Angus Mol. ‘De kern schuilt echt in het met elkaar praten en het delen van verhalen.’
Speelplaats voor iedereen
Het team denkt nog na over een vervolgproject, maar vast staat dat er weer met Minecraft zal worden gewerkt. ‘En we staan ook zeker open voor nieuwe samenwerkingen met mensen die net als wij geïnteresseerd zijn in erfgoed en games’, roept Mol op. ‘De speelplaats is voor iedereen.’
Hun Kiem-project zien de onderzoekers als een letterlijk zaadje dat verder zal groeien. ‘Deze beurs is echt een goede stimulans om die interfacultaire samenwerking vaker op te zoeken’, zegt Lammes. ‘We zijn dankbaar dat we ons project hebben kunnen uitvoeren, dat was anders simpelweg niet gelukt. Nu ligt er een kader waar we mee verder kunnen en hebben we contact met andere mogelijke samenwerkingspartners in Marokko. Er is echt een sneeuwbaleffect ontstaan.’
-
Twee scholieren hard aan het werk in Minecraft. -
De groep voor Bab el-Mrissa. -
Er werd gebouwd aan de hand van historische afbeeldingen van Bab el-Mrissa. -
De leerlingen, docenten en KIEM-projectleden voor de stadsmuur van Salé. -
De groep voor Bab el-Mrissa terwijl dr. Mohammed Krombi archeologische en historische informatie deelt.
Tekst: Evelien Flink
Foto's: Crafting Heritage Experiences