Op zoek naar veerkracht in tijden van klimaatcrisis
In het honoursvak Sustainability & Health onderzoeken studenten de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering – maar ook hoe ze zich daartoe kunnen verhouden. Want hoe vind je veerkracht in turbulente tijden? Een excursie vol stilte en compassie helpt de studenten op weg.
Twintig studenten zitten met hun ogen dicht in een zaal in de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag. ‘Kun je voelen waar je benen de stoel raken? Ga met je aandacht naar je lichaam. Wat voel je daar?’, vraagt Elise Seip, haptotherapeut en universitair docent psychologie. De studenten van de Honours College track Science, Society and Self zijn vandaag op pad gegaan om in contact te komen met zichzelf, elkaar en de natuur. Ook studenten van andere Honours Tracks en introducees waren welkom.
In het vak Sustainability & Health staat het verband centraal tussen persoonlijke gezondheid, maatschappelijke gezondheid en de gezondheid van de planeet. De studenten analyseren hierbij vraagstukken zoals: welke waarden en wereldbeelden liggen er ten grondslag aan de klimaatcrisis? Hoe verhoudt de klimaatproblematiek zich tot andere crises in de wereld, zoals toenemende ongelijkheid?
Menselijk perspectief
‘Als het om klimaatverandering gaat, zien we het vaak alleen als een natuurlijk fenomeen en focussen we alleen op data. Hoeveel is de zeespiegel gestegen? Welke acties onderneemt de overheid? We kijken veel minder naar wat klimaatverandering betekent voor mensen. Hoe beïnvloedt het hun mentale en publieke gezondheid? We verliezen hiermee het menselijk perspectief’, merkt student Jacob (21).
-
Docent Elise Seip helpt studenten in contact te komen met zichzelf. -
Studenten op excursie in de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag. -
Studenten op excursie in de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag. -
Studenten op excursie in de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag. -
Een 'stille lunch'.
Docent Jelle Buijs (27) opent de excursie en legt uit waarom dit menselijke perspectief zo belangrijk is: ‘Als we veranderingen tot stand willen brengen in het kader van duurzaamheid, dan is het cruciaal dat we onszelf en anderen gaan zien als onderdeel van de planeet die we momenteel aan het beschadigen zijn. We leven nu te veel losgekoppeld van de wereld om ons heen. We kunnen dit veranderen door mindfulness en compassie te beoefenen.’ Dit laatste is dan ook precies wat de studenten leren tijdens de excursie.
Conscious time-outs
Nadat de meditatieoefeningen van Seip iedereen bewuster hebben gemaakt van diens relatie met het eigen lichaam, staat er een stille lunch op het programma. De naam zegt het al: de studenten bereiden en eten hun lunch in volledige stilte. Geen telefoon of gesprekken, in de hoop om zo je eten – de smaak, geur, textuur – beter te kunnen ervaren.
‘Door dit advies voel ik me minder schuldig wanneer ik me op mijn eigen welzijn focus’
Tijdens de meditatieoefeningen en de lunch voelen de studenten in het begin wat ongemak. Ze schuiven onwennig heen en weer op hun stoel of weten niet goed waar ze moeten kijken. Maar daarna daalt de rust in en zie je dat de studenten bewust en kalm bezig zijn met de oefeningen.
Student Fenja (26) is enthousiast over de les van Seip: ‘Ik vond het heel interessant hoe ze vertelde dat het belangrijk is om eerst contact met jezelf te maken en dan pas met andere mensen. En over het belang van het nemen van bewuste time-outs en tijd nemen om bij jezelf in te checken. Door dit advies voel ik me minder schuldig wanneer ik me op mijn eigen welzijn focus, ook als er grote dingen in de wereld gebeuren, zoals klimaatverandering.’
-
Studenten op stap om de natuur door een andere lens te bekijken. -
Studenten op stap om de natuur door een andere lens te bekijken. -
Studenten op stap om de natuur door een andere lens te bekijken. -
Studenten op stap om de natuur door een andere lens te bekijken. -
Docent Jelle Buijs -
Door een vergrootglas
Tot slot gaan de studenten met een vergrootglas in de aanslag naar buiten om de natuur van dichtbij te bekijken en te tekenen, zoals boomschors of een lieveheersbeestje. Het doel hiervan is om op een andere schaal naar de wereld te kijken. ‘We kijken vaak naar de wereld vanuit een perspectief dat de mens centraal stelt. Als gevolg vergeten we dat we onderdeel zijn van een veel groter ecosysteem waar we onszelf mee in contact moeten brengen’, legt Buijs uit.
‘Ik vind het prettig dat dit vak anders is. Het is leuk om je creativiteit te kunnen gebruiken’
Het is precies dit soort oefeningen die de track Science, Society and Self ‘out-of-the-box’ maakt. Door studenten uit te dagen om te leren en ervaringen op te doen op afwijkende manieren.
Juist deze onorthodoxe oefeningen en lesvormen zijn iets wat Elise (23) waardeert aan de cursus. ‘Ik vind het prettig dat dit anders is dan het vaak harde, academische aspect van veel vakken. Dit vak is natuurlijk ook academisch, maar het gaat niet alleen om het leren of spuien van feiten. Het is leuk om je creativiteit te kunnen gebruiken en te zien hoe dat ook een impact kan hebben op duurzaamheid.’
Tekst: Iris Kole
Foto's: Buro JP