Planet in Peril: de relatie tussen mens en planeet
Hoe steekt de relatie tussen mens en natuur in elkaar? En hoe kunnen we die gebruiken om klimaatproblemen aan te pakken? In de Master Honours Class ‘Planet in Peril’ benaderen studenten klimaatproblematiek vanuit de geesteswetenschappen. ‘Het is niet altijd zo eenzijdig als het lijkt.’
Het vak begon met lezingen door gastsprekers, gepaard met discussies en presentaties over vier thema’s: afval, biodiversiteit, klimaatverandering en de toekomst. Cursuscoördinator Dr. Jan Sleutels: “De sprekers zijn wel uitgekozen op wie uitgesproken ideeën heeft. De tweede lezing bijvoorbeeld verzorgd door Bas Haring, die het toch wat recalcitrante standpunt inneemt dat verlies van biodiversiteit niet zo’n ramp is. Bij de studenten schuurt dat, en dat is goed! Ga maar in gesprek, ga er maar tegenin.”
Verschillende perspectieven
Als eindopdracht maakten de studenten documentaires over de vier thema’s. In ‘The Country That Cried Wolf’, over biodiversiteit, wordt de terugkeer van de wolf in Nederland besproken vanuit een breed spectrum aan perspectieven. Hoewel bijvoorbeeld bioloog Krijn Trimbos (Universiteit Leiden) terughoudend is over de impact van de wolf op Nederlandse ecosystemen, blijkt boswachter Frank Theunissen (Natuurmonumenten Veluwe) dolblij: “Er is niets beter voor een ecosysteem dan de terugkeer van een toppredator.” Veelzeggend is dat ook een sterk negatieve mening over de wolf, zoals dat van Eerste Kamerlid Eric Kemperman (BBB), niet vermeden wordt.
Intergenerationele rechtvaardigheid
Sleutels: “Wat opvalt is dat alle vier de groepen heel verschillende documentaires en vooral narratieve stijlen hadden.” De film over de toekomst ging bijvoorbeeld sterk ironiserend om met het concept intergenerationele rechtvaardigheid, het idee van rechtvaardigheid voor iedereen, inclusief generaties die nog niet geboren zijn. “Moeten we ons wel bekommeren om generaties die nog niet bestaan? Het feit dat ze niet bestaan betekent toch dat ze geen rechten hebben? En als we ons wel om ze bekommeren, hoe ver vooruit denken we dan? Alleen de volgende generatie of ook over tienduizend jaar?”
'Hoe kunnen we maatregelen nemen die niet alleen impactvol zijn, maar ook impactvol voelen?'
Praktische focus
De documentaires over klimaatverandering en afval hadden een meer praktische focus. De ene ging over de Sustainable Development Goals, die volgens de studenten bijna geen enkele Nederlander blijkt te kennen.
De andere over plasticgebruik, waar consument, producent en overheid constant vingers naar elkaar wijzen. “Sommige mensen worden boos als gemeentes afval niet apart inzamelen, omdat het een oplossing is waarbij mensen zich echt betrokken voelen”, vertelt een hoogleraar in de documentaire. “Maar gemeentes doen dit niet, omdat het veel efficiënter is om afval naderhand te scheiden.” De vraag die de film aansnijdt: hoe kunnen we maatregelen nemen die niet alleen impactvol zijn, maar ook impactvol voelen?
-
De posters die studenten maakten over hun documentaires (klik op vergrootglas voor volledige weergave). -
De posters die studenten maakten over hun documentaires (klik op vergrootglas voor volledige weergave). -
De posters die studenten maakten over hun documentaires (klik op vergrootglas voor volledige weergave). -
De posters die studenten maakten over hun documentaires (klik op vergrootglas voor volledige weergave). -
De posters die studenten maakten over hun documentaires (klik op vergrootglas voor volledige weergave).
Niet zo eenzijdig als het lijkt
Studente Veronika Spiesová (24, Klinische Psychologie) was positief verrast door de Honours Class: “Omdat het een vak over duurzaamheid was, verwachtte ik een sterke focus op biologie, maar het perspectief lag echt bij de geesteswetenschappen. Hoewel ik in mijn carrière waarschijnlijk niet veel met duurzaamheid te maken krijg, heb ik veel geleerd op persoonlijk niveau. Ik kijk realistischer tegen dingen aan en ik begrijp dat het niet altijd zo eenzijdig is als het lijkt. We kunnen bijvoorbeeld niet ineens stoppen met fossiele brandstoffen. We hebben nog niet genoeg middelen om ze compleet te vervangen.”
Emmanuel Vrionakis (24) is na zijn studie van plan in de duurzame scheikunde te gaan werken. “Wat ik heel interessant vind is dat we met de documentaires echt de nadruk leggen op de menselijke relatie met verschillende problemen. In plaats van alleen naar droge wetenschappelijke oplossingen te kijken, richten we ons op hoe mensen zich over de problemen voelen, hoe ze zich gedragen en hoe dat met een daadwerkelijke oplossing in verhouding staat.”
Tekst: Merijn Mulder
Foto's: Eric van den Bandt