Chinees-Nederlandse kinderen krijgen onbewust mee dat wit zijn de norm is in Nederland
Chinees-Nederlandse kinderen krijgen via hun moeders en kinderboeken mee dat witte mensen de norm zijn en de voorkeur genieten. Maar door de coronapandemie werd de voorkeur voor de eigen Chinees-Nederlandse groep wel sterker, zo ontdekte promovendus Yiran Yang.
‘Mijn onderzoek is gebaseerd op de social learning theory’, legt Yang uit. ‘Deze theorie stelt dat sociale factoren onze ontwikkeling beïnvloeden. En uit de factoren die ik heb onderzocht – moeders, kinderboeken en de coronapandemie – blijkt dat Chinees-Nederlandse kinderen tussen de 7 en 11 jaar een sterke voorkeur hebben voor de witte meerderheidsgroep in de Nederlandse maatschappij.
Onbewust aangeleerde witte normativiteit
Die witte normativiteit wordt voornamelijk op onbewuste manier aangeleerd, zo blijkt uit de in het Chinees geschreven en Chinees vertaalde kinderboeken die Yang bestudeerd heeft en haar onderzoek naar de opvoeding van moeders van hun Chinees-Nederlandse kinderen. In de kinderboeken was die witte normativiteit zichtbaar in de overrepresentatie van witte personages en in de representatie van de Aziatische personages, die met typisch witte uiterlijke kenmerken zoals grote ronde ogen of rood haar werden afgebeeld. Yang: ‘Dergelijke personages kunnen een negatieve invloed hebben op kinderen, omdat ze een stempel drukken op wie mooi is in onze maatschappij.’
Bij het onderzoek in gezinnen zag Yang dat er een grote discrepantie was tussen de manier waarop moeders dachten hun kinderen op te voeden en de werkelijkheid. Waar de vragenlijsten die moeders moesten invullen bijvoorbeeld lieten zien dat moeders het belangrijk vinden om hun kinderen een multiculturele opvoeding te geven, lieten de video’s waarin de omgang van moeders met hun kinderen in een thuissituatie was gefilmd zien dat moeders juist wat meer ‘kleurenblind’ waren, vooral richting witte mensen.
Yang: ‘Ik liet de moeders bijvoorbeeld het spel ‘Wie is het’ spelen met hun kinderen, waarin je door middel van vragen moet achterhalen welke persoon de ander op zijn kaartje heeft. Het viel op dat zij eigenlijk nauwelijks vroegen of de persoon op het kaartje wit was. Wel werd gevraagd of deze zwart of Aziatisch was. Dit laat zien dat mensen van kleur expliciet gedefinieerd moeten worden en witte mensen niet, omdat zij de norm zijn.’
Veranderende voorkeur door corona
Dat Chinees-Nederlandse kinderen die witte normativiteit oppikken was te zien bij een ander onderdeel van het onderzoek van Yang, waarbij zij klassenfoto’s met kinderen van verschillende etniciteiten aan de deelnemende kinderen liet zien. ‘Ik vroeg dan aan het kind naast wie ze het liefste zouden zitten (of juist niet) en met wie ze het liefste zouden spelen (of juist niet). En welke kinderen ze op hun verjaardagsfeestje zouden uitnodigen. Wederom waren witte kinderen favoriet, met daarna Chinese-Nederlandse kinderen. Zwarte kinderen werden juist het meest afgewezen.’
Interessant genoeg zag Yang wel dat de coronapandemie de voorkeur van Chinees-Nederlandse kinderen veranderden. ‘Kinderen waren een stuk positiever tegenover hun eigen etnische groep door de coronacrisis, waarschijnlijk omdat de sociale omgeving juist een stuk negatiever was tegen hen en hen meer discrimineerden. In zo’n situatie zoek je sneller hulp in je eigen groep.’
Streven naar een multiculturele kleurbewuste opvoeding
Yang, wier eigen zoon een Chinese achtergrond heeft maar in Nederland geboren is, hoopt met haar onderzoek ouders van Chinees-Nederlandse kinderen bewust te maken van de invloed van witte normativiteit op kinderen en hen handvatten te geven voor een meer multiculturele kleurbewuste opvoeding. ‘Ik geef al online workshops aan ouders en wil uiteindelijk een publieksboek schrijven. Het is belangrijk dat ouders van Chinese afkomst hun kinderen voorbereiden op discriminatie in de Nederlandse maatschappij maar hen ook trots maken op hun etnische cultuur. Wij moeten over deze kwesties open kunnen praten, wat in mijn ervaring nog te weinig gebeurt.’
Yiran Yang promoveert op 21 juni met haar proefschrift ‘Rice Eaters in the Land of Cheese: The context of Ethnic Socialization of Chinese-Dutch Children.’ De livestream is hier te volgen.
Tekst: Sabine Waasdorp
Beeld: Yiran Yang en Xiaomo Zhang