Grenzeloos gedrag: waarom gaan jongeren soms zo ver? Bekijk de vodcast van NeurolabNL
Snel geld verdienen in de drugshandel, geweld plegen of haast bezwijken onder prestatiedruk. In de vierdelige vodcast NeurolabNL Young spreken jongeren openhartig met neurowetenschappers over risicogedrag en prestatiedruk. Hoe vonden ze de weg weer terug?
In de eerste aflevering komt Bob aan het woord, een jonge twintiger die als tiener drugs verkocht en nu terugblikt op hoe het zover kwam. De turbulente jaren van Igor – die in een jeugdgevangenis zat – staan centraal in de tweede aflevering. Met zijn openhartige verhaal wil hij andere jongeren helpen de juiste keuzes te maken als ze de verkeerde afslag dreigen te nemen.
Bekijk de eerste aflevering
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofRisicogedrag en ontwikkeling hersenen
In iedere aflevering gaat een jonge ervaringsdeskundige in gesprek met een neurowetenschapper en duiden ze samen het grenzeloze gedrag. Presentator David Elziniga leidt het gesprek. ‘We oordelen niet, maar geven meer inzicht in risicogedrag en de ontwikkeling van hersenen bij jongeren’, zegt psycholoog Annelinde Vandenbroucke, die de vodcast – een gefilmde podcast - mogelijk maakte. ‘We willen jonge ervaringsdeskundigen zélf hun verhaal laten vertellen. Waarom ze impulsief en grensoverschrijdend gedrag gingen vertonen en hoe ze daar nu op terug kijken. Sommige jongeren realiseren zich bijvoorbeeld pas later: ik ging zover om meer status te krijgen, of om me geaccepteerd te voelen in een groep.’
Studenten bedachten onderwerpen en format
De vodcast komt voort uit de NWA-Wetenschapscommunicatiebeurs die Vandenbroucke in 2020 ontving voor het project NeuroLabNL Young. Hiermee wil ze wetenschappelijke kennis over jongeren beschikbaar maken voor jongeren zelf en hen ook nadrukkelijk betrekken in de communicatie hierover. Daarom vroeg ze onder andere studenten van MBO Landstede en de Leidse psychologiestudenten Madelief Uljee en Damian Jansen, jongerenambassadeurs bij NeurolabNL, om mee te denken over hoe ze hun eigen doelgroep zo goed mogelijk kunnen bereiken. De studenten bedachten samen het format en de onderwerpen. De eerste twee afleveringen gaan over normoverschrijdend gedrag en de derde en vierde aflevering over prestatiedruk, faalangst en perfectionisme.
‘Sommigen zeggen: ik ging zover om meer status te krijgen’
Omgaan met prestatiedruk
‘Van prestatiedruk heb ik zelf ook veel last gehad’, zegt Madelief Uljee, die aan het woord komt in de derde aflevering. ‘Dat begon op de middelbare school: toen ik hoge cijfers begon te halen, dacht ik dat dat voortaan altijd moest. Hierdoor werd ik bang om te falen en ging ik keihard werken. Dat legde veel druk op me waardoor ik niet goed kon ontspannen, ik stond altijd aan.’ Hoe gaat dat nu in haar studie Psychologie? ‘In het begin had ik er nog wel last van, maar langzamerhand leerde ik beter om te gaan met die prestatiedruk en dat het ook oké is als ik iets minder doe. Dat kwam mede dankzij mijn huisgenoten die me uit de UB haalden als ik daar te lang zat. Heel mooi dat ik deze ervaring kan omzetten in iets positiefs en andere jongeren ermee kan bereiken.’
Vier neurowetenschappers aan het woord
Naast de jonge ervaringsdeskundigen doen vier neurowetenschappers mee aan de vodcast. Het zijn de Leidse psychologen Kiki Zanoli en Marieke Bos en daarnaast de Amsterdamse forensisch deskundigen Lucres Nauta-Jansen en Thimo van der Pol van de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het VU MC in Amsterdam. Vandenbroucke: ‘Ze vertellen vanuit hun expertise waarom het voor jongeren soms lastig is om alle risico’s en gevolgen te overzien, en hoe je identiteit zich vormt tijdens de adolescentie. Dat komt onder andere door de ontwikkeling van het brein. Het voorste gedeelte van de hersenen, de prefrontale cortex dat actief is bij planning, gecontroleerd handelen en het nadenken over je zelfbeeld, ontwikkelt zich pas later dan het gedeelte van het brein dat betrokken is bij emoties en beloning.’
Annelinde Vandenbroucke is programmacoördinator bij NeurolabNL, een nationaal project voor onderzoek van hersen, cognitie en gedrag.