Kunst en wetenschap combineren in de heropbouw van Oekraïne
Hoe mooi zou het zijn om kunst, technologie en wetenschap in te zetten bij het herstel van Oekraïne? Jonge Oekraïners die in Polen verblijven, kunnen onder begeleiding creatieve programma's ontwikkelen om in Oekraïne te implementeren. Leidse astronomen Pedro Russo en Kateryna Frantseva werken mee aan het project.
'Op dit moment is de oorlog nog gaande', zegt Frantseva, 'maar de Oekraïense regering is al druk bezig met een hersteltraject. Een groot deel van het land zal opnieuw moeten worden opgebouwd. Het gaat daarbij niet alleen om infrastructuur, maar ook om zaken als onderwijs, maatschappelijk welzijn en toerisme.'
Geïnspireerd door het Oekraïense plan voor de wederopbouw, hebben verschillende organisaties samen met de Amerikaanse ambassade in Warschau het project SPLOT UA Residency opgezet. 'Het project bestaat uit drie onderdelen. Het eerste is Healing the city, dat zich richt op het welzijn van gemeenschappen, vrije tijd en culturele en amusementsactiviteiten. In het tweede, Rewilding the night, ligt de nadruk op astronomie, lichtvervuiling, de bescherming van de donkere hemel en astrotoerisme. Tot slot is er Revitalizing education. Daar richten we ons op digitale geletterdheid, schoolformats en het herstellen van wetenschappelijke vaardigheden en samenwerkingen.'
Jonge creatievelingen betrekken
Voor elk van deze onderwerpen kunnen creatieve Oekraïners tussen de 18 en 30 jaar zich aanmelden om deel te nemen. 'We willen de jonge generatie betrekken bij het herstel van Oekraïne', zegt Frantseva. 'Daarom zoeken we jonge, creatieve en Engelstalige mensen die willen helpen. En omdat het project in Polen plaatsvindt, richten we ons op Oekraïense vluchtelingen die daar momenteel verblijven. Alle kunstenaars en creatieve denkers gaan in groepen aan de verschillende onderwerpen werken en concepten bedenken die we hopelijk in de nabije toekomst kunnen uitvoeren.'
Russo en Frantseva nemen deel vanuit de Leidse sterrenwacht en het European Regional Office of Astronomy for Development (E-ROAD). Zij werken mee aan de onderdelen educatie en het verwilderen van de nacht. ‘Het project is een samensmelting van kunst, wetenschap en technologie. De groepen zijn vrij om heel verschillende dingen te creëren. Ze kunnen websites voor projecten bouwen, bedrijfsmodellen ontwerpen, maar ook games, lokale producten, evenementen, podcasts, documentaires en alles daartussenin is toegestaan. Ze zijn heel vrij om hun creativiteit los te laten en iets origineels te maken.’
Feedback en uitdagingen
Het project is een combinatie van online bijeenkomsten en weekends met de groep in Polen. 'Er is nu een open oproep voor mensen die mee willen doen’, zegt Frantseva. ‘Dan maken we een selectie uit de kandidaten en beginnen we in januari met de eerste bijeenkomsten.' In de maanden die volgen hebben de groepen de tijd om een prototype van een idee te ontwerpen en rond juni moeten ze een eindproduct presenteren.
Frantseva en Russo zullen de groepen mee begeleiden. 'Dat is voornamelijk feedback geven en de uitdagingen en problemen bespreken waar ze tegenaan lopen', zegt Frantseva. 'En omdat twee van de hoofdonderwerpen direct verband houden met astronomie, kunnen we ook inhoudelijk advies geven bij vragen over lichtvervuiling, astrofotografie, bescherming van de hemel en astrotoerisme.'
Onverwachte uitkomsten
Frantseva is ontzettend enthousiast over het project, vooral omdat ze zelf ook van Oekraïense afkomst is. 'Ik denk dat de combinatie van wetenschap, kunst en technologie geweldige nieuwe ideeën kan opleveren. En het is ook een heel efficiënte manier om het publiek te bereiken.'
Ze is dan ook benieuwd hoe het gaat lopen. 'Het is interessant om te zien met welke oplossingen of ideeën mensen komen die niet zo diep in het vakgebied zitten als wij. Mogelijk hebben zij een heel nieuwe en verfrissende kijk op sterrenkunde. Ik ben heel benieuwd naar de creatieve uitkomsten van dit project!'
Tekst: Inge van Dijck