Project TARGET: Fataal vuurwapengeweld gehalveerd sinds de jaren 90
Project TARGET is een onderzoek gericht op de relatie tussen illegale vuurwapenhandel en vuurwapengeweld. In een studie in zeven landen werd gekeken naar de verschillen en overeenkomsten. Katharina Krüsselmann en Marieke Liem namen de situatie in Nederland onder de loep. In dit artikel hun belangrijkste bevindingen.
De zeven studies in dit rapport laten overeenkomsten, maar ook verschillen zien. Vuurwapengeweld in Europa is dus geen homogeen fenomeen. Krüsselmann: ‘Wat onze inzichten hebben laten zien is dat er een continue stroom van illegale wapens loopt door Europa. Hierdoor is zijn vuurwapens met name voor criminele groepen een belangrijk tool voor intimatie en geweld. In sommige landen, zoals Zweden, lijdt dat ook tot een wapenwedloop tussen criminele groepen. De algehele beschikbaarheid van illegale wapens is zorgelijk en moet daarom op nationaal en Europees niveau bestreden worden.’
Welke conclusies zijn er te trekken?
‘Goed nieuws eerst, fataal vuurwapengeweld – dus moord en doodslag gepleegd met vuurwapens – is gehalveerd sinds de jaren 90. In 1999 bijvoorbeeld registreerden wij nog honderd vuurwapendoden; de afgelopen jaren zijn het er tussen de vijfendertig en veertig. Legaal vuurwapenbezit in Nederland is relatief zeldzaam als je het vergelijkt met andere Europese landen. De meerderheid van alle schietincidenten wordt gepleegd met illegale wapens,’ zegt Krüsselmann.
Vuurwapengeweld in Nederland is nauw verweven met het criminele milieu. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van alle fatale schietpartijen (tussen 2015-2019) te relateren is aan criminele activiteiten en georganiseerde misdaad, zoals het smokkelen of de handel in drugs. ‘Bij niet-fataal vuurwapengeweld is minstens een derde van de incidenten in onze dataset te linken aan het criminele milieu.’
Welke acties en aanbevelingen komen er uit het onderzoek naar voren?
‘We zien dat onderzoek naar het fenomeen van vuurwapengeweld en-handel in Nederland (en Europa algemeen) moeilijk is door een gebrek aan beschikbare en betrouwbare data. Daarom is het belangrijk dat relevante instanties – zoals politie, het forensisch instituut of Europol – deze data (blijven) verzamelen, en ook op Europees niveau vergelijkbare statistieken beschikbaar worden gemaakt. Verder moet het aantal beschikbare vuurwapens in Nederland (en Europa) zo laag mogelijk blijven, daarom is het belangrijk dat de politie proactief en structureel blijft investeren in het bestrijden van vuurwapengeweld en de illegale handel.’
Hoe gaat het onderzoek verder?
‘Wij werken nu al aan het vervolgproject INSIGHT om dit gebrek aan structurele data te adresseren. In dit project ontwikkelen wij een online monitor van incidenten met vuurwapens, waarbij wij met AI technologie alle relevante media artikelen over schietincidenten en bedreigingen in een publiek toegankelijke platform bij elkaar brengen en analyseren. Tijdens project TARGET hebben wij ook de Dutch Firearm Violence Monitor opgezet, een database die alle schietincidenten in Nederland bijhoudt. Deze monitor wordt continu geüpdatet.’
De bevindingen uit TARGET zijn hier te lezen.