Facultaire introductieweek: de rechtspraktijk in beeld
Woensdag 7 september bezochten de nieuwe eerstejaarsstudenten Rechtsgeleerdheid en Criminologie de Stadsgehoorzaal voor een College Tour met als thema: Strafzaken en de media. Presentatrice Annemarie Brüning, bekend van Hart van Nederland, ging hierover in gesprek met professionals uit het vakgebied.
De geïnterviewde gasten waren oud-strafrechter Martien Diemer, strafrechtadvocaat Brigitte Roodveldt en officier van justitie (OvJ) Koos Plooij. De gesprekken werden gevolgd door een kort interview van student-assistent Marnick van der Bom met auteur Roelof Smit over zijn boek ‘De dubbele waarheid’. Dit boek - een cadeau van de faculteit - ontvingen de eerstejaars na afloop.
Een belangrijk onderwerp was ‘zware drugscriminaliteit en onveiligheid van strafrechtactoren. Hoe ga je om met grote zaken wanneer je weet dat er een reële dreiging aan is verbonden? Roodveldt antwoordde selectief te zijn bij het aannemen van zaken. ‘Je neemt de beslissing niet alleen voor jezelf, maar ook voor je familie en collega’s. Maar je moet je niet bang laten maken. In 99 procent van je zaken speelt deze dreiging niet.’ Diemer voegde toe: ‘Externe dreiging maakt je een goed rechter. Je duikt nog dieper in je werk en je wordt ontzettend gedragen door je collega’s.’
Op de vraag of het niet noemen van namen van officieren bij de opnames van zittingen voor een veiliger gevoel zorgt antwoordden de drie gasten ontkennend. Roodveldt: ‘Het is schijnveiligheid. Als ze willen weten wie je bent, komen ze er echt wel achter.’ Plooij beaamde dit: ‘Binnen de muren van de rechtszaal kent iedereen elkaar. Iets anders is de betrekkelijke anonimiteit naar buiten toe. Wanneer je naam in de media niet genoemd wordt in relatie tot een zaak, koppelen mensen je er ook minder snel aan. Dat zorgt er vaak al voor dat je buren zich veiliger voelen en jijzelf ook een stuk rustiger kan leven.’
Een ander onderwerp dat veel vragen opriep uit het publiek was 'trial by media' (veroordeling door de media). Zogenoemde juicekanalen (roddelkanalen) claimen alles te mogen delen omdat zij geen journalistiek medium zijn, en daarom niet aan hoor en wederhoor hoeven doen. Maar mag je als medium zomaar mensen veroordelen? Plooij: ‘Onder het mom van vrije meningsuiting en nieuwsgaring mag er in ons land ontzettend veel. Het probleem ligt in de emoties die uitlatingen in de media oproepen bij het publiek. Wanneer media iemand publiekelijk veroordelen denken mensen al snel ‘die zal het wel gedaan hebben’, terwijl dat nog maar moet blijken uit strafrechtelijk onderzoek.’ Diemer lichtte toe: ‘Het gaat in zulke situaties vaak om zedendelicten. Deze zijn ontzettend moeilijk te beoordelen gezien het zich vaak afspeelt tussen twee personen in een afgesloten ruimte.’
Tijdens de College Tour interviewde Marnick van der Bom auteur Roelof Smit over zijn boek ‘De dubbele waarheid’. Hierin vertelt hij het verhaal van twee mannen die eenzelfde avond anders hebben ervaren en haakt hiermee in op de affaire tussen Jelle Brandt Corstius en Gijs van Dam. Smit vertelde: ‘Toen ik de individuele pleidooien zag op televisie realiseerde ik me dat ik beide mannen geloofde. Dat vond ik interessant. Zij hebben dezelfde nacht meegemaakt, maar duidelijk heel anders ervaren. De een voelt zich misbruikt, de ander is zich daadwerkelijk van geen kwaad bewust.’ Het boek is van twee kanten te lezen; het perspectief van beide mannen wordt beschreven. Hiermee wil hij laten zien hoe twee verhalen allebei waar of deels waar kunnen zijn. Tip van Smit: lees eerst het deel dat je vermoedelijk minder snel zal geloven.
Aan het eind van de College Tour gaf Koos Plooij als wijsheid nog mee: ‘Als je een goede jurist of criminoloog wilt worden, probeer dan niet te snel op je eerste gevoel of emotie af te gaan. Probeer er altijd achter te komen: wat is er daadwerkelijk gebeurd? En oordeel voorzichtig vanuit dat onderzoek.’