‘Je voelt je verbonden met iemand van lang, lang geleden’
Het documenteren én beschermen van rotstekeningen in de Pakistaanse Himalaya; dat was het doel van het ‘Karakorum Rescue Project’, waaraan studenten van het Honours College Archeologie een bijdrage leverden. Een Leidse tentoonstelling brengt het project in beeld: ‘Het heeft iets betoverends.’
In een zaal van het Rijksmuseum van Oudheden maken archeologieliefhebbers zich op voor de opening van een nieuwe tentoonstelling: die over het Karakorum Rescue Project (KRP). Een van de topstukken is een grote digitale tekening gemaakt door honoursstudent Elliott Steixner, die hun internship heeft gedaan bij het KRP onder leiding van Marike van Aerde, universitair docent aan de Universiteit Leiden en coördinator van het Honours College Archeologie.
Meervoudige missie
De Himalaya lijkt misschien een ondoordringbare barrière, vertelt Van Aerde in haar woordje tijdens de opening van de tentoonstelling, maar ze herbergt enkele van de oudste rotstekeningen ter wereld. Dit wijst erop dat er al eeuwen geleden handelsroutes door het gebergte liepen. Maar wat de tekeningen betekenden – en wat ons dat leert over de geschiedenis van het gebied – was nog nooit onderzocht. Dat is een probleem, want door vandalisme en de bouw van een Chinese dam dreigt de rotskunst voorgoed te verdwijnen.
Daarom zette de Universiteit Leiden met steun van het Prins Claus Fonds en de Aliph Foundation het Karakorum Rescue Project op. Dat had niet enkel een archeologische missie. “We hebben ook contact gezocht met lokale gemeenschappen om het vandalisme te stoppen”, legt Van Aerde uit. Door hen in eigen taal voor te lichten, lukte het de onderzoekers om ze bewust te maken van de historische waarde van de tekeningen. “Voor nu zijn ze gered.”
Ook het tweede doel van het project – zoveel mogelijk data verzamelen – werd behaald. In twee maanden tijd documenteerden Pakistaanse archeologen ter plaatse, in samenwerking met hun collega’s in Leiden, meer dan vijfhonderd transcripties. Dit leerde hen lessen over prehistorische menselijke activiteit, biodiversiteit en de verspreiding van het boeddhisme in het gebied. En in deze fase van het project konden ook Honours studenten aan de slag. Zij leverden een belangrijke bijdrage aan de dataverwerking van het project.
Digitalisering van tekeningen
Een van hen was de Oostenrijkse Elliott Steixner (22), derdejaars archeologiestudent en deelnemer aan het Honours College Archeologie. Elliott raakte betrokken bij KRP via hun honourscoördinator. Elliott: “Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop Afrika en Azië met elkaar verbonden zijn. Ik vroeg Marike of zij mogelijkheden kende om hier iets mee te doen – en dat was zo.”
De honoursstudent legde zich toe op de digitalisering van de rotstekeningen, waarvoor de student heel nauwkeurig details moest overtekenen. Dat was geen gemakkelijke opgave, omdat er nog geen “workflow” voor bestond. “Niemand kon me precies vertellen hoe ik te werk moest gaan. Het kostte me veel tijd om hiermee te experimenteren, maar ik werd er erg zen van”, lacht Elliott.
Menselijkheid
Tijdens het werk raakten zij onder de indruk van de menselijkheid van de afbeeldingen. “Soms zijn ze zo mooi, of zo simpel, dat je je verbonden voelt met iemand van lang, lang geleden. Dat heeft iets betoverends.” Dat die betovering ook openbaar te bewonderen zou zijn, kwam voor Elliott als een totale verrassing. “Tijdens een bespreking zei Marike opeens: by the way, het museum wil een tentoonstelling gaan organiseren!” Daar is Elliott blij mee. “Nu zullen meer mensen het zien dan wanneer het alleen in een academisch tijdschrift staat.”
De tentoonstelling over het Karakorum Rescue Project is nog tot 31 juli 2022 te bezichtigen in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
Tekst: Michiel Knoester
Foto's: Buro JP
-
De tentoonstelling werd bij de opening uitgebreid bewonderd. -
De tentoonstelling werd bij de opening uitgebreid bewonderd. -
Een van de bewerkingen die Elliott maakte voor het project. -
Een van de tekeningen die Elliott maakte voor het project. Klik op de loep voor volledige weergave. -
Een van de tekeningen die Elliott maakte voor het project. Klik op de loep voor volledige weergave.