Honoursstudenten op veldonderzoek: ‘Agenten kunnen beter geen TikTokdansje doen’
Interviews afnemen met scholieren en brainstormen met rechters en advocaten. Studenten van het honoursvak Vertrouwen in de Rechtstaat ontdekten hoe scholieren van het Haagse Edith Stein College denken over instituties en hoe recht uitpakt in de praktijk.
In plaats van louter literatuuronderzoek gingen de studenten voor dit vak zelf het veld in. Dat was een welkome afwisseling, benadrukken rechtenstudenten Deniz Poelsma en Crista Hardeman. De rechtenfaculteit werkt voor dit honoursvak samen met het Edith Stein College, een middelbare school in Den Haag. De studenten bespraken met leerlingen in hoeverre zij vertrouwen hebben in instituties zoals de politie, de gemeente en de rechtbank.
Politie vraagt naar id
‘De leerlingen deelden openhartig hun ervaringen’, vertelt Crista. ‘Diverse jongeren met een migratieachtergrond gaven aan dat de politie vaak op straat naar hun id vraagt. Hierdoor zien deze jongeren de politie soms niet als een instantie die hen goed helpt, maar als een instantie die hen verdacht maakt.’ Het viel Deniz op hoe belangrijk representativiteit voor hen is. ‘Sommigen zeiden dat ze wilden studeren, maar dat ze zich wel afvroegen of de universiteit niet erg wit is. Dat zette me echt aan het denken. Op die leeftijd hield ik me vooral bezig met de keuze van een studie en dacht niet na over kleuren binnen de universiteit.’
Demelza Pelswijk, docent maatschappijleer van het Edith Stein College, is enthousiast over de samenwerking met de studenten. ‘In mijn lessen besteden we al aandacht aan instituties en de visie van scholieren hierop. Door de gesprekken met de studenten hebben de leerlingen dit keer vanuit een ander perspectief, namelijk de mate van vertrouwen, naar instituties gekeken. Hier komen wij in de les vaak niet aan toe vanwege het strakke programma. De leerlingen vonden het fijn en leerzaam om hun mening te geven en samen na te denken over hoe zij instituties ervaren. Dit college was voor mij als docent een nieuwe werkvorm waarbij de lesboeken even vergeten konden worden en we toch leerdoelen behaalden.’
TikTok en Instagram
Een belangrijke vraag was hoe instellingen als de gemeente en de politie jongeren beter kunnen bereiken. ‘De leerlingen gaven aan dat ze informatie vooral van sociale media zoals TikTok en Instagram halen, maar veel instanties zitten daar niet of nauwelijks op. Jongeren hebben vaak geen idee wat de gemeente voor hen kan doen.’ Toch merkte ze dat de scholieren wel heel mediabewust waren. ‘Ik was onder de indruk hoe kritisch ze de betrouwbaarheid van informatie op sociale media beoordelen.’ Haar aanbeveling voor instanties: denk vanuit jongeren en geef informatie op hun kanalen. ‘Maar op een TikTokdansje van de politie zitten ze niet te wachten. Dat doet afbreuk aan hun autoriteit. Wel zouden de jongeren bijvoorbeeld in een video of vlog willen zien hoe het is om politieagent te zijn, dan kunnen ze zich beter verplaatsen in de agent.’
‘De jongeren gaven aan dat ze informatie vooral van sociale media halen, maar veel instanties zitten daar niet of nauwelijks op.'
Gesprekstechnieken
Deniz vond de gesprekken niet alleen om de inhoud waardevol; ook de vorm sprak hem aan. ‘We voerden de gesprekken tijdens het wandelen van hun school naar onze campus. Dat deden we bewust, omdat je tijdens een wandeling eerder de diepte ingaat dan tijdens een zittend gesprek. Het oefenen in gesprekstechnieken was voor mij een van de grote pluspunten van dit college. Mijn studie was tot nu toe heel theoretisch en nu hebben we ook deze vaardigheid geleerd.’
Gastcolleges van rechter en advocaat
Een ander pluspunt waren de colleges van gastdocenten uit de praktijk. Zo spraken ze met een rechter, een advocaat, een buurtregisseur en de jeugdombudsman Den Haag. Deniz: ‘Heel gaaf dat we college kregen van die vakmensen die vertelden hoe de wet in de praktijk uitvalt. Soms gaat het mis zoals bij de wet over de jeugdzorg. De decentralisatie van jeugdzorg was bedoeld om beter aan te sluiten op de wensen van de burgers, maar dat is helemaal niet gelukt.’
Tekst: Linda van Putten