Vier Leidse onderzoekers ontvangen ERC Advanced Grant
Van een nieuwe generatie antibiotica en een betere werking van vaccins tot een routekaart voor donkere materie en nieuw licht op Hindoetradities. Vier wetenschappers van de Universiteit Leiden ontvangen de prestigieuze ERC Advanced Grant van 2,5 miljoen euro om hun onderzoek uit te bouwen.
Geschriften over Hindoegoden onder de loep
Peter Bisschop, hoogleraar Sanskriet en oude culturen van Zuid-Azië, onderzoekt purana’s: geschriften in het Sanskriet van soms meer dan 1500 jaar oud. ‘We weten heel veel van de Europese klassieken, maar we zijn in Nederland totaal onbekend met de klassieke cultuurgeschiedenis van India’, stelt Bisschop. Hij bestudeert anonieme geschriften over de mythische cycli van belangrijke Hindoegoden. ‘Hoewel er ook heel originele purana’s zijn, staat het genre erom bekend dat alles erin terechtkomt en gerecycled wordt.’ Met dit project wil Bisschop met zijn onderzoeksgroep de samenstelling, overdracht en vertaling van deze teksten in kaart brengen om zo nieuw licht te werpen op de culturele en religieuze ontwikkeling van Zuid- en Zuidoost-Azië.
Een routekaart van donkere materie
Donkere materie omvat zo’n 85% van de materie in het heelal. Hendrik Hoekstra, hoogleraar Observationele kosmologie, wil in kaart brengen waar deze donkere materie zich bevindt. Dit doet hij door de data van Euclid-ruimtetelescoop, die nog gelanceerd moet worden, nauwkeuriger te maken. ‘Een grote stoorzender in onze zoektocht naar donkere materie is gewone materie’, stelt Hoekstra. ‘Door goed te kijken naar de informatie die we gaan ontvangen, kunnen we al veel aflezen over materie in sterrenstelsels. Zo kunnen we die meenemen in onze berekeningen en een zo correct mogelijke kaart van donkere materie maken.’
Slapende antibiotica wakker maken
Als de medicijnmakers van de natuur produceren Streptomyces-bacteriën een overvloed aan natuurstoffen. Gilles van Wezel, hoogleraar Moleculaire Biotechnologie, onderzoekt deze bacteriën die antibiotica produceren. Deze worden gebruikt voor klinische, biotechnologische en landbouwkundige toepassingen. Streptomyceten hebben nog een enorm reservoir aan onbekende natuurstoffen. Van Wezels project COMMUNITY richt zich op het volledig ontrafelen van de systemen die de productie van antibiotica in Streptomyces controleren. Deze kennis kan worden toegepast bij het vinden van nieuwe bioactieve moleculen. Daarnaast wil Van Wezel microben identificeren die als probiotica kunnen fungeren voor mens, dier en plant, om biologische bescherming te geven tegen infecties en plagen.
Betere bescherming na vaccinaties
Mensen in Afrika en Zuidoost-Azië reageren dikwijls minder goed op bepaalde vaccins dan bijvoorbeeld Europeanen. Hoogleraar Parasitologie Maria Yazdanbakhsh van het LUMC ontvangt een ERC Advanced Grant voor haar onderzoek naar de werking van vaccins. Haar doel is een oplossing te vinden voor de lage vaccinrespons. ‘Studies naar een nieuw malariavaccin in Europa en de Verenigde Staten laten een bescherming van bijna 100% zien onder deelnemers. Als we dit onderzoek herhalen in Afrika, zien we dat maar 30% van de deelnemers beschermd is. Terwijl het vaccin juist op dat continent het meest nodig is’, aldus Yazdanbakhsh. Dit fenomeen wordt hypo-responsiviteit genoemd en treedt op bij meerdere vaccins, zoals tegen ebola en gele koorts. Yazdanbakhsh wil met een team van onderzoekers de oorzaak van hypo-responsiviteit ontrafelen.
Jaarlijks worden ERC Advanced Grants uitgereikt aan gevestigde onderzoeksleiders. De financiering, ter waarde van in totaal 624 miljoen euro, gaat naar 253 onderzoekers in heel Europa.
Beeld boven artikel: Voorstelling van de Euclid-ruimtetelescoop/ Esa Space Agency