Lezing en rondetafelgesprek met Cleveringahoogleraar Jan Grabowski
Op 21 april 2022 bezocht Cleveringahoogleraar Jan Grabowski Leiden. Zijn bezoek stond in het teken van de rol die het recht en geschiedschrijving spelen in het vormgeven van collectieve herinneringen.
Jan Grabowksi, hoogleraar aan de University of Ottawa, is samen met socioloog Barbara Engelking houder van de Cleveringaleerstoel. Zij schreven een kritisch boek over de Holocaust in Polen en werden daarvoor aangeklaagd. Grabowski en Engelking werden door de faculteiten Rechtsgeleerdheid en Geesteswetenschappen voorgedragen voor de Cleveringaleerstoel.
Tijdens zijn bezoek aan de Universiteit Leiden woonde Grabowski in de Lorentzzaal in het Kamerlingh Onnes Gebouw een lezing bij van mensenrechtenactivist Satko Mujagic. Deze groeide op in Bosnië, overleefde twee concentratiekampen in de oorlog in voormalig Joegoslavië en werkt sinds 2015 als beleidsmedewerker bij de Europese Commissie. In zijn lezing vertelde hij over de uitdagingen waarmee overlevenden vandaag de dag worden geconfronteerd en het gebrek aan historisch besef in zowel Nederland als in het voormalig Joegoslavië. Grabowski trad op als discussant en trok parallellen met zijn studie naar de omgang met de holocaust in Polen na de Tweede Wereldoorlog. Er werd ook stilgestaan bij de begrippen genocide en misdaden tegen de menselijkheid, die met de invasie van Oekraïne weer volop in de aandacht staan.
Vervolgens woonde Grabowski in het Academiegebouw een rondetafelgesprek bij waarin juristen en geschiedkundigen over het gebruik (en misbruik) van het recht spraken in het vormgeven van collectieve herinneringen. Sprekers waren Larissa van den Herik (hoogleraar Internationaal Publiekrecht in Leiden), Rick Lawson (hoogleraar Europees Recht in Leiden), Bart van der Boom (universitair docent geschiedenis in Leiden), Rob van der Laarse (hoogleraar Algemene Cultuurwetenschappen bij de UvA) en Marina Ban (onderzoeker aan de Universiteit van Kopenhagen). Prof. Grabowski ging in zijn slotwoord in op de gevaren van een van staatwege opgelegde versie van de geschiedenis, iets waar hij en zijn collega Engelking tot op de dag van vandaag de wrange vruchten van plukken.