Nieuwe opgravingsrobot geeft toekomst archeologie vorm
Archeologie heeft altijd voorop gelopen op het gebied van innovatie. Nu brengt een inventieve samenwerking tussen archeologen Tuna Kalayci en Alex Brandsen de winnende combinatie van robottechnologie met een archeologische AI. Dit is een indrukwekkende nieuwe stap in archeologische technologie en dit zal zeker invloed hebben op de manier waarop studenten worden onderwezen.
Dit artikel was de 2022 editie van de Facultaire 1-aprilgrap. De archeologierobots zijn nog een ding uit de toekomst.
Archeorobotica
Zoals Tuna Kalayci in een eerder interview stelde, zijn er veel ontwikkelingen gaande op het gebied van AI en robotica. 'En archeologie moet daar deel van uitmaken. Die tijd is nu gekomen.' Zeker met de ontwikkeling van een archeologische AI door Alex Brandsen. 'Behalve dat het een zoekmachine is voor archeologen, leert de nieuwe AI hoe je archeologie moet DOEN, waardoor er nieuwe toepassingsmogelijkheden ontstaan.'
Door de zelflerende AI te combineren met een robotschil die het vermogen heeft om archeologische apparatuur te hanteren, presenteert het duo trots de eerste volledig uitgeruste archeologische robot. 'We noemen het de Excavatinator, omdat zijn primaire doel is om het rugbrekende werk van archeologische opgravingen over te nemen.' legt Kalayci uit. Er zullen nog wat veldtests nodig zijn, maar we zijn ervan overtuigd dat de Excavatinator alle taken zal kunnen uitvoeren die we gewoonlijk van eerstejaars studenten vragen.'
De drie wetten van de archeorobotica
Robots in het veld? De eerste zorg die opkomt is dat de Excavatinators archeologisch erfgoed kunnen beschadigen. Gelukkig heeft Brandsen daar aan gedacht. 'We hebben de Excavatinators zo geprogrammeerd dat ze de drie wetten van de archeorobotica volgen. Ten eerste mag een robot geen schade toebrengen aan archeologisch erfgoed, of door niets te doen toestaan dat erfgoed wordt geschaad. De tweede wet is dat een robot de instructies moet opvolgen die hem worden gegeven door een senior archeoloog. De derde is dat een robot handelingen of situaties moet vermijden die hem zelf schade kunnen berokkenen.' Hij zucht. 'Dat laatste is lastig, want die wet zorgt ervoor dat de robots weigeren te graven in klei of tijdens een regenbui.'
Voortgang
Het veldtesten van de Excavatinators zal plaatsvinden tijdens de archeologische veldschool in juni, die normaal gesproken is gereserveerd voor eerstejaars studenten. 'Dat zal zeker pijnlijk voor ze zijn', haalt Field School-coördinator Arjan Louwen zijn schouders op. 'Maar de feiten zijn simpel, we hebben geen 100 bachelorstudenten meer nodig. Hooguit hebben we er 5 nodig om de robots te onderhouden, als ze al enige ervaring hebben met mechanica of programmeren.' Maar hoe gaan die studenten dan ooit leren graven? 'Ik betwijfel ten zeerste of ze die vaardigheden nog nodig zullen hebben, nu deze technologische sprong een feit is. Het is niet persoonlijk, maar ze zitten de vooruitgang gewoon in de weg.'
Robots in het lab
Gelukkig voor onze studenten kunnen zij nog aan de slag in de laboratoria van de faculteit. Toch? 'Ik ben erg geïnteresseerd in de mogelijkheden die deze Excavatinators creëren', zegt specialist Materiële Cultuur Martina Revello Lami. 'Iedereen die regelmatig door een microscoop kijkt, weet dat je na drie uur eindigt met ofwel een flinke hoofdpijn ofwel op z'n minst met ernstig brandende oogbollen.' De Excavatinators daarentegen hebben alleen een regelmatige aanvoer van powerbanks nodig. De eerste tests lijken veelbelovend. Langzaam maar zeker leert de AI om keramiek van botfragmenten te onderscheiden.' Het enige onopgeloste probleem lijkt het verzamelen van monsters te zijn. 'Blijkbaar staan de robots niet toe dat archeologisch materiaal wordt beschadigd.' Ze wrijft over een blauwe plek op haar arm. 'En ze stonden ook niet toe dat iemand anders het deed.'
Revoluties
Kalayci en Brandsen zijn erg blij met hun uitvinding. 'We hebben al een order geplaatst om honderden van onze Excavatinators te bouwen.' straalt Kalayci. 'Dit zal zeker een revolutie teweegbrengen in de manier waarop we omgaan met archeologisch erfgoed.'
Brandsen sluit zich daarbij aan: 'Het is verbazingwekkend hoe de AI zich ontwikkelt. Ik merk dat de digitale neurale paden zich steeds meer richten op erfgoedbeleid op nationaal niveau. Een groep Excavatinators heeft zelfs de wens geuit om een discussie over erfgoedwetgeving in het parlement bij te wonen. Ze willen er zelfs heen gewapend met schoppen. Het is zo schattig.'
Kijkend naar de Excavatinatoren overvalt ons inderdaad een gevoel van trots. Dit is de toekomst van de archeologische opgravingen in een notendop. Kalayci knikt. 'De toekomst van het erfgoed ziet er inderdaad rooskleurig uit. Wat kan er nu helemaal misgaan?'
