Koop jij ook chocolaatjes en rozen voor je wederhelft? De fascinatie voor Amerikaanse feestdagen verklaard
Bonbons kopen als een teken van liefde, de beste deals inslaan tijdens Black Friday en een griezelig kostuum aantrekken voor Halloween. In de afgelopen jaren hebben deze feestdagen en tradities een enorme vlucht in Nederland genomen, terwijl hun oorsprong aan de andere kant van de oceaan ligt. Waarom zijn we zo enthousiast over Amerikaanse feestdagen?
‘Die feestdagen en tradities slaan aan omdat er een bepaalde fascinatie is voor de Verenigde Staten,’ legt bijzonder hoogleraar Giles Scott-Smith uit. Hij ziet dat deze belangstelling voor het land zowel op academisch niveau als in de rest van de samenleving speelt. ‘Amerika heeft nog steeds een soort glans over zich. Als je naar Amerika gaat, dan ga je echt naar een belangrijke plek toe. Misschien verandert die verheerlijking nu langzaam, maar je ziet het nog wel, bijvoorbeeld in de Nederlandse media en televisie.’
Eeuwenlange relaties
De fascinatie voor Amerika gaat bovendien lang terug, want Nederland en Amerika delen een lange geschiedenis. ‘Je kunt teruggaan tot de onafhankelijkheidsoorlog. Sindsdien zijn er altijd commerciële banden geweest. Door de jaren heen zijn er heel veel investeringen gedaan. Eerst vooral door Nederland in Amerika, maar de laatste paar decennia ook door Amerika in Nederland.’
Deze eeuwenlange zakelijke relatie stimuleert de overname van Amerikaanse feestdagen en tradities. ‘Bedrijven vinden het belangrijk dat Amerika de grootste op de commerciële markt is. Dat betekent dat als iets succesvol is in Amerika, het vaak ook wordt geëxporteerd naar andere landen,’ vertelt Scott-Smith. ‘Muziek is een goed voorbeeld, denk aan jazz of hiphop. Het is een constante stroom vanuit de Verenigde Staten richting de westerse wereld. Natuurlijk zijn er ook nieuwe grote muzikale stijlen in de rest van de wereld – denk bijvoorbeeld aan K-pop - maar Amerika is nog steeds de grote motor daarachter.’
Maar het gebeurt ook iets minder bewust, bijvoorbeeld met feestdagen zoals Black Friday. ‘Als je kijkt naar Black Friday, is dat niet meer dan een commerciële zet. Of zoiets als Valentijnsdag: het was oorspronkelijk een christelijke dag ter honorering van heilige martelaren. Amerikanen zijn goed in aandacht geven aan vrolijke momenten, maar het commerciële aspect is nooit ver weg. Je moet aan iemand laten zien dat je van degene houdt door iets te kopen. De Amerikaanse economie is gebaseerd op consumptie.’ Hij zet er wel een kanttekening bij: ‘Het is voor ons natuurlijk ook gewoon een excuus voor nóg een feestje. Niemand zal dat laten liggen,’ grapt Scott-Smith.
Land van extremen
Maar hij ziet ook een andere reden voor de fascinerende werking van de Verenigde Staten. Het is namelijk een land van extremen, aldus Scott-Smith. ‘Neem bijvoorbeeld Trump: veel mensen vinden hem vreemd. Het feit dat iemand zoals hij president kan worden, brengt een enorme fascinatie met zich mee. Sommige mensen hebben een angst dat als iets in Amerika gebeurt, het hier binnen vijf jaar ook gebeurt. In de culturele zin lopen de Verenigde Staten een beetje voor.’
Deze koploperpositie komt in twee verschillende smaken: positief en negatief. Denk bij het positieve bijvoorbeeld aan de export van muziek en films uit Hollywood. Daartegenover staan volgens hem bijvoorbeeld de scheuringen die zijn ontstaan in de Amerikaanse samenleving. ‘Als je niet uitkijkt, kan dat leiden tot vreselijke gebeurtenissen. We zijn hier niet nog zover, maar we zien hier ook langzaamaan scheuringen in de politiek en de samenleving, bijvoorbeeld met de protesten tegen COVID-19-maatregelen. De Verenigde Staten zijn een beetje dubbelzijdig: het is een heel fascinerend land, maar het laat ook zien waar je niet naartoe wilt.’