Overheid zal blijven interveniëren voor duurzamere luchtvaartsector
Zit de luchtvaart op een enkele reis of een retour? Dat is de vraag die Steven Truxal in zijn oratie From disruption to innovation in air and space: Legal solutions for a sustainable future op maandag 15 november beantwoordt. De professor lucht- en ruimterecht is positief. Dat wil hij wel alvast verklappen. Hij denkt dat de verstorende werking van Covid 19 de luchtvaart rijp heeft gemaakt voor een duurzame toekomst. Maar dat neemt niet weg dat er gevaren op de loer liggen.
De nieuwe directeur van het Internationaal Instituut voor Lucht- en Ruimterecht arriveerde vorig jaar november in Leiden. Hij kon zijn studenten gelukkig nog net een paar keer live meemaken, maar daarna volgde een lange lockdown. De beperkingen die corona hem oplegden hadden echter ook voordelen. ‘Normaliter vlieg ik van hot naar her en nu kreeg ik uitgebreid de tijd om Leiden en de omgeving te voet en met de fiets te leren kennen. Daardoor ben ik mij snel thuis gaan voelen in deze mooie stad.’
'De compactheid van Leiden is heel plezierig'
Truxal is een Britse Amerikaan, die gedurende zijn volwassen leven in Duitsland woonde en regelmatig Denemarken bezocht. Zijn beheersing van het Duits en Deens maakt dat het Nederlands hem al heel behoorlijk af gaat. En ook de directheid van de Nederlanders was hij al van de Denen gewend, vertelt hij. In Leiden aarden ging dus eigenlijk heel makkelijk, en ook zijn Deense echtgenoot is positief over Truxals nieuwe standplaats. ‘Het voelt hier vertrouwd. De compactheid van Leiden is heel plezierig. Als ik mijn rondje Singelpark ren zeggen mensen mij gedag.’
Truxal is de vijfde directeur van het instituut en de eerste niet-Nederlander. Hij wil het instituut steviger op de kaart gaan zetten. ‘In de sector kent uiteraard iedereen het instituut. Maar mensen, zoals mijn buurman, zijn ook belanghebbenden in de luchtvaart. Zij horen te weten wat er in de sector speelt.’
Trots
Daarnaast verdient het instituut dat in 1985 is opgericht ook een bredere belangstelling omdat het, aldus Truxal, een juweel voor Nederland is. ‘Er zijn er maar twee van in de wereld en een daarvan staat in Leiden. Dat is iets om trots op te zijn.’ De ander is gevestigd in Montreal. Dat instituut is verbonden aan de Engelstalige McGill universiteit en houdt zich net als het Leidse instituut bezig met de internationale lucht- en ruimtevaart. Het geografische perspectief verschilt alleen. Montreal heeft een Noord-Amerikaanse oriëntatie en Leiden een Europese.
Truxal komt fris uit Montreal gevlogen deze ochtend. Hij heeft daar als nieuwe voorzitter inaugurele vergaderingen bijgewoond met de secretaris-generaal van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (het gespecialiseerde VN-agentschap voor de burgerluchtvaart) en anderen sleutelfiguren in de luchtvaart. Truxal heeft daar oude contacten aangehaald en nieuwe verbindingen gelegd. Hij vindt het belangrijk om het internationale netwerk van het instituut uit te breiden.
Provocerend
Door zijn visie te geven op actuele kwesties, te opiniëren, wil hij het instituut ook een prominentere rol in het debat gaan geven. ‘Dat mag best provocerend zijn. Dat horen professoren te zijn. En niet door alleen maar te wijzen op wat slecht gaat, maar ook door de richting aan te geven die de luchtvaart op zou moeten gaan.’
In zijn inaugurele rede (maandag 15 november om 16.00 uur te volgen via de livestream of bij te wonen na aanmelding) geeft hij daar alvast een proeve van. Hij schetst de grote lijnen in de ontwikkelingen van de luchtvaart. De effecten van de deregulatie en de vrije marktwerking en de effecten van de recentere overheidsregulatie op het gebied van veiligheid en duurzaamheid. Ook geeft hij aan hoe dit kan leiden tot een duurzame sector en wat de keerzijden zijn als de luchtvaartsector onverhoopt toch niet op die kar springt.
Want dat die overheid blijft interveniëren is voor Truxal wel duidelijk. ‘Dat de trein naar Groningen duurder is dan vliegen naar Spanje, is niet iets waarvan ik denk dat de markt daar zelf verandering in gaat brengen. Dus als je daar als politiek wat van vindt moet je interveniëren. De markt regelt niet alles. En als het mis gaat kijkt iedereen toch naar de staat. Die, zo bewijst elke crisis, het dan moet oplossen.’
'In actie komen voordat je gedwongen wordt is op lange termijn altijd beter'
Maar tussen relatief kleinschalige interventies en vergaande regulatie van de luchtvaartsector ligt een complete wereld. Een wereld waarin de sector zelf verantwoordelijkheid moet nemen voor duurzame luchtvaart. ‘In actie komen voordat je gedwongen wordt is op lange termijn altijd beter.’
Economische benadering
Het is voor een jurist, beaamt Truxal, een behoorlijk economische benadering. ‘Niet geheel verrassend aangezien ik voordat ik rechten ging studeren en mij specialiseerde in lucht- en ruimterecht, een studie economie heb afgerond. Ook werkte ik een aantal jaar bij Lufthansa en hield ik me bij de overheid bezig met het handelsbeleid.’
Die kennis en ervaring hebben het snijvlak gevormd waarop hij graag actief is. ‘Ik mag de luchtvaartsector ook graag vanuit economische perspectief bekijken en vanuit het oogpunt van de overheid, het recht en de consument. Dat stoeltje wisselen, de verschillende belangen en zienswijzen inzichtelijk maken, dat is hoe ik mijn juridische werkterrein graag beschouw. Het recht biedt namelijk de bandbreedte en de oplossingen voor de sector. Zeker in een internationale sector als deze waarin alles is gebaseerd op overeenkomsten tussen staten, op wetgeving dus, en waarin heel veel slagen gemaakt moeten gaan worden, is dat ontzettend boeiend.’