Opening Academisch Jaar: ‘Let op elkaar’
Na het bewogen coronajaar heeft het welzijn van studenten en medewerkers de hoogste prioriteit. Hoe kunnen we mentale en fysieke problemen zoveel mogelijk voorkomen? Die vraag stond centraal bij de opening op 6 september in de Pieterskerk.
Het aantal gasten in de Pieterskerk was wederom bescheiden vanwege de coronamaatregelen, maar tientallen studenten, wetenschappers en medewerkers waren wel virtueel aanwezig in een digitale videomuur. En gelukkig kunnen de colleges dit jaar weer fysiek van start gaan, met een voorlopig maximum van 75 studenten per collegezaal.
Welzijn belangrijk thema voor de universiteit
‘Het thema welzijn houdt ons, het college van bestuur, de decanen en de docenten, dagelijks bezig’, zei Annetje Ottow, voorzitter van het college van bestuur, in haar toespraak. Studenten en medewerkers hebben het ieder op hun manier zwaar gehad door de lockdown. De studenten leden onder het gebrek aan contact, en voor de medewerkers, met name die in het onderwijs, steeg de werkdruk tot ongekende hoogte. ‘Jullie weerbaarheid, doorzettingsvermogen en verantwoordelijkheidsgevoel zijn enorm. Dank daarvoor!’ Ottow riep de politiek op om voor ‘meer lucht’ en dus meer financiële armslag in het wetenschappelijk onderwijs te zorgen. ‘Maar eerst en vooral moeten we op elkaars welzijn letten, elkaar respecteren en omzien naar elkaar. Dat wordt ook een belangrijk thema in ons nieuwe strategisch plan.’
Video
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofDreiging klimaatverandering
De collegevoorzitter had ook een andere prangende boodschap. ‘De corona-epidemie is niet de enige ramp die ons treft.’ Volgens het net verschenen klimaatrapport van het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change, staat de mensheid aan de vooravond van onafwendbare gevolgen van het eigen handelen, tenzij met man en macht wordt geïnvesteerd om het tij nog te keren. Ottow: ‘In Leiden kunnen we door onze brede kennis vanuit verschillende disciplines maatschappelijke vraagstukken bestuderen en oplossingen aandragen. Deze multidisciplinaire benadering en de verbinding tussen onze sterke disciplines, zijn de kracht van de Universiteit Leiden en deze breedte moeten we blijven koesteren.’
De Universiteit Leiden is sinds begin 2020 aangesloten bij EUniWell, een internationaal partnerschap van zeven universiteiten uit zeven Europese landen die best practices uitwisselen op het gebied van welzijn. ‘Het gaat over welzijn in alle facetten, benadrukte rector Hester Bijl voorafgaand aan de lezingen van de hoogleraren Jennifer Cumming en Andrea Evers. ‘Van de individuele kwaliteit van leven tot sociale cohesie. En van de gezondheid van de lokale omgeving tot die van de hele planeet.'
Welzijn in wereld die urbaniseert
De keynote speech werd gegeven door Jennifer Cumming, hoogleraar en directeur van het Research Centre for Urban Wellbeing van de Universiteit van Birmingham. ‘Meer dan de helft van de wereldbevolking woont inmiddels in een stad, en dat zal alleen maar toenemen’, aldus Cumming die haar lezing gaf via een live verbinding vanuit Birmingham. ‘Deze stedelijke groei brengt de inwoners veel mogelijkheden, maar ook veel uitdagingen op het gebied van welzijn.’ Cumming en haar collega’s doen onderzoek naar welzijn in de stedelijke omgeving in de breedste zin van het woord. ‘We hebben onze onderzoeksprioriteiten daarom opgesteld in samenspraak met experts in public health, nationale gezondheidsorganisaties, lokale politici en initiatieven uit de gemeenschap zelf.’
Cumming benadrukte hoe belangrijk het is om welzijn zo breed mogelijk op te vatten. ‘Het welzijn van mensen in een gemeenschap hangt ook samen met huisvesting, infrastructuur, opleiding en sociale netwerken.’ Dat blijkt al uit het feit dat de levensverwachting van mensen in bepaalde wijken van Birmingham wel tien jaar lager ligt dan die in andere wijken. Daarnaast pleitte ze voor het meewegen van subjectieve factoren. ‘Als je ook naar emotionele ervaringen kijkt, zoals blijheid, tevredenheid, angst of eenzaamheid, krijg je door of mensen het gevoel hebben dat wat ze doen “ertoe doet”. Dat gevoel speelt een essentiële rol bij iemands welzijn – of het ontbreken daarvan.’
-
Het publiek in de Pieterskerk. Er mochten 75 gasten bij de opening zijn. -
-
Het madrigaalkoor van Sempre Crescendo verzorgde het muzikale intermezzo. -
Ayo Adedokun, de winnaar van de Onderwijsprijs. -
-
-
Sophia Blyden ontroerde met haar voordracht 'de paradijsvogels'. -
Via een videowall waren studenten en medewerkers er digitaal bij in de Pieterskerk. -
Rector Magnificus Hester Bijl -
-
-
Reactie hoogleraar Andrea Evers
De Leidse hoogleraar Gezondheidspsychologie Andrea Evers reageerde op de voordracht van Jennifer Cumming vanuit haar kennis van welzijn in onze eigen regio. ‘Ook hier in Nederland zien we tussen gebieden grote verschillen in levensverwachting.’ Evers erkende eveneens het belang van een interdisciplinaire aanpak. ‘Ik ben dan ook heel blij om vandaag het Healthy Society Program te kunnen lanceren, een nieuw initiatief waarin we de interdisciplinaire samenwerking met onze partneruniversiteiten in Delft en Rotterdam verder zullen versterken.’
Ook vertelde Evers over de vele welzijnsprojecten van de Universiteit Leiden. Voor onze eigen studenten en medewerkers biedt het Leiden Healthy University-initiatief bijvoorbeeld activiteiten om je fysieke en mentale gezondheid te versterken. Maar het initiatief strekt zich ook uit tot de inwoners van de stad Leiden: in het zogenoemde BOX-project krijgen patiënten met diabetes of een hartaandoening meetapparatuur om thuis zelf hun gezondheid te monitoren. Deze twee voorbeelden zijn slechts een greep uit wat de universiteit allemaal aan welzijnsprojecten heeft. ‘Ik prijs me gelukkig dat studenten, medewerkers en partners van onze universiteit het nut en de noodzaak zien om samen te werken aan een gezonde, gelukkige samenleving.’
Tafelgesprek college van bestuur
In een tafelgesprek, geleid door student Midden-Oostenstudies Ebrar Kaya, gingen de leden van het college van bestuur verder in op de betekenis van het thema Welzijn. Rector Hester Bijl vertelde hoe de Universiteit Leiden op tal van manieren bijdraagt aan de verbetering van het welzijn, zowel binnen als buiten de muren van de academie. Een mooi voorbeeld zijn volgens haar de drie onderzoekers die recent een Spinoza- of Stevinpremie ontvingen: zij knokken alle drie op hun eigen manier voor een betere wereld.
‘Het gevoel ertoe te doen speelt een essentiële rol bij iemands welzijn – of het ontbreken daarvan’
Maar welzijn gaat natuurlijk ook over de eigen medewerkers en studenten, die het met name het afgelopen anderhalf jaar niet gemakkelijk hadden. Collegevoorzitter Annetje Ottow begon haar baan bijvoorbeeld in coronatijd, wat ‘behoorlijk pittig’ was. ‘En dat zullen vele collega’s ongetwijfeld ook zo hebben ervaren.’ Martijn Ridderbos, vicevoorzitter, voegde toe dat het aan ons, de universitaire gemeenschap is, om ervoor te zorgen dat de voorzichtige heropening van de universiteit veilig kan verlopen. ‘Mijn wens is dat we dit als universitaire gemeenschap met elkaar doen, en dat we de komende tijd aan elkaars gezondheid blijven denken.’
Spoken word-voordracht door Sophia Blyden
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofHierna kwam de indrukwekkende ‘spoken word’-voordracht van Sophia Blyden, die Nederlandse letterkunde studeerde in Leiden. Blyden ontroerde met haar indringende woorden over haar studietijd: hoe zij de druk van haar ouders voelde om goed te presteren en haar ongemak om een van de weinige studenten van kleur te zijn. Ze sprak vurig tot alle studenten: ‘Dus let op jezelf/let op elkaar/want terwijl we in collegebanken zoeken/naar het gezicht van onze ouders/leggen vechters als wij/onze schilden klaar/eindstrijd: dat diploma/no matter what/je ben zo dichtbij/laat ze zien wat je kan.’
LUS-Onderwijsprijs
De afgelopen anderhalf jaar was het onderwijs noodgedwongen grotendeels digitaal. Dat vroeg veel van docenten, want zij moesten hun colleges ombouwen. Welke docenten deden dat op de meest vernieuwende en aanstekelijke manier? Het Leids Universitair Studentenplatform (LUS) vroeg het, zoals ieder jaar, aan de studenten van alle faculteiten. En na die consultatie bleven er drie genomineerden over: Els de Busser (Institute of Security and Security and Global Affairs), Ayo Adedokun (Leiden University College The Hague) en David Fontijn (Faculteit Archeologie). De prijs: 25.000 euro te besteden aan onderwijs én een zetel in de Leiden Teachers’ Academy.
En de winnaar is…
LUS-voorzitter Catrin Böcher lichtte toe waarom deze drie docenten kans maakten op de felbegeerde prijs. Hierna liet ze de genomineerden niet langer in spanning: ‘Dankzij zijn enthousiasme én omdat hij een interactieve en gezellige omgeving creëert, is de winnaar van de LUS Onderwijsprijs 2020–2021: Ayo Adedokun!’ Hij werd door zijn studenten genomineerd vanwege zijn enthousiasme en betrokkenheid. Door studenten aan te bieden om met hen te wandelen, creëerde hij veel gelegenheid tot interactie en contact. Ook kwam hij er zo achter tegen welke problemen ze aanliepen. Zichtbaar geroerd nam Adedokun de prijs in ontvangst. ‘Ik wil mijn studenten inspireren en hun kracht geven.’ Tot slot verwees hij naar zijn collega’s. ‘Ik draag deze prijs op aan álle docenten die zo hard hebben gewerkt in de pandemie.’
Foto's: Monique Shaw