Pretend student? Lucht je hart en vraag om hulp
In de documentaire Pretend Student vertellen voormalige studenten waarom ze iedereen lieten geloven dat ze nog steeds studeerden. Hoe kun je voorkomen dat je in zo’n onmogelijke situatie terechtkomt? Vier vragen aan de Leidse studentendecaan Romke Biagioni die ook meewerkte aan de documentaire.
Sommige ‘spookstudenten’ houden het jarenlang vol. Ze doen net alsof ze naar colleges en tentamens gaan en dolen urenlang door de stad totdat ze weer naar huis kunnen. Ze vertellen familie en vrienden dat het goed gaat met de studie terwijl ze allang zijn afgehaakt. Het fenomeen krijgt veel aandacht sinds de tragische dood van een geneeskundestudent. Ze maakte in januari 2020 een einde aan haar leven omdat ze niet meer wilde leven met haar geheim. In de documentaire Pretend Student (op 30 augustus bij de EO en nu nog terug te zien) vertellen vijf jongeren waaronder een Leidse geschiedenisstudent hun verhaal. Studentendecaan Romke Biagioni hoopt dat de documentaire ertoe leidt dat studenten met problemen eerder aan de bel trekken.
Een fragment uit de documentaire
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofHeb je enig idee hoeveel spookstudenten onze universiteit telt?
‘Dat is heel lastig te zeggen want als studenten niet studeren weten wij natuurlijk lang niet altijd wat ze tegen hun omgeving zeggen. Het is ook moeilijk zicht te krijgen op deze groep omdat ze contact met de opleiding meestal vermijden. In het eerste studiejaar nodigen studie-adviseurs studenten uit die niet genoeg punten halen voor het BSA, maar er zijn studenten die daar niet op ingaan.'
Waarom houden sommigen zo lang de schijn op?
‘Het kan moeilijk zijn om je plek te vinden en om te gaan met alle verantwoordelijkheden in je nieuwe leven als student. Niet iedereen is er klaar voor om alles zelfstandig te organiseren en op te lossen. Soms past de studie niet bij iemand, maar verwacht de student van zichzelf dat het moet lukken en wil hij of zij ook anderen niet teleurstellen. Vaak begint het met verzwijgen dat een tentamen niet gemaakt is en op een gegeven moment wordt zwijgen liegen om dat beeld van studeren in stand te houden. Veel jongeren ontlenen hun bestaansrecht aan het feit dat ze student zijn. Het geeft hen een identiteit en ze schamen zich als studeren dan niet lukt. Ze zijn vaak ook al gehecht aan het studentenleven en willen bijvoorbeeld hun kamer in het studentenhuis niet kwijt. Omdat ze geen alternatieven zien houden ze de schijn op en ontstaat zo onbedoeld een leugen.’
Wat raad je iemand aan die nu in zo’n situatie zit?
‘Weet dat je niet alleen staat (zie ook kader onderaan, red.). Natuurlijk staat de universiteit voor deze studenten klaar. We hebben een heel netwerk van studieadviseurs, studentendecanen, mentoren en studentenpsychologen en uiteraard de docenten die kunnen helpen. Als dat nog een stap te ver is: deel je verhaal met iemand uit je directe omgeving. Je hoeft je niet te schamen. Het is helemaal niet gek als studeren niet of moeilijk gaat. Neem bijvoorbeeld een huisgenoot, een familielid of een vriend in vertrouwen, of een kennis die meer op afstand staat. Je hoeft niet meteen het hele verhaal te vertellen als dat te moeilijk is. Begin te vertellen dat het niet goed lukt, dat geeft lucht om het probleem bespreekbaar te maken. Mensen reageren echt niet zo negatief zoals je misschien verwacht. Daarna kun je werken aan oplossingen en daarbij kunnen studiebegeleiders je helpen. Er is echt een weg uit deze situatie, alleen zie je die zelf misschien nog niet.’
Hoe kunnen dit soort problemen voorkomen worden?
‘Het belangrijkste is dat studenten problemen op tijd durven te bespreken, en aangeven dat het studeren niet lukt. Laten we met z’n allen erkennen dat het niet zo eenvoudig is om het studieleven te organiseren en dat het normaal is om daar hulp bij te krijgen. We willen voor een omgeving zorgen waar mensen oog voor elkaar hebben. Als iedereen alert is, van de receptionist die een onzekere student helpt tot huisgenoten die een oogje in het zeil houden, voelen deze studenten zich minder verloren. Let dus op elkaar. Ga het gesprek aan, vraag door hoe het echt gaat. Ik werd ooit benaderd door een paar studenten die zich zorgen maakten over hun huisgenoot. Ik heb toen contact gezocht met deze student en het bleek dat hij lange tijd vast zat in deze situatie. Het gesprek was een enorme opluchting en uiteindelijk heeft hij zijn studie heel succesvol afgemaakt. De interventie van de huisgenoten was dus een belangrijk keerpunt.’
Vraag om hulp
Heb je (studie)problemen? De eerste stap is contact opnemen met je studieadviseur of studiecoördinator. Samen bepalen jullie wat voor jou het beste is om studievertraging en/of een negatief bindend studieadvies te voorkomen. Meld je daarom om erger te voorkomen. In veel gevallen helpt het ook als je steun zoekt bij mensen in je omgeving.
Heb je dringend psychologische hulp nodig?
Neem contact op met je eigen huisarts. Buiten kantoortijden kun je terecht bij de huisartsenposten in Leiden en Den Haag. Denk je aan zelfdoding? Bel 0800-113 of chat op 113.nl
Zelf aan de slag
Je kunt actief aan de slag gaan om meer grip op je situatie te krijgen. Lees meer tips en informatie op de website over Studentenwelzijn. In het webdossier Healthy University @Home - Universiteit Leiden vind je meer tips en hulp om je mentale welzijn te verbeteren in tijden van corona en onderwijs op afstand.
Tekst Linda van Putten