Felix Ameka: ‘Meertaligheid is het antwoord op veel problemen’
Een nieuwe uitdaging voor Felix Ameka. De universitair hoofddocent aan het Centre for Linguistics is benoemd tot bijzonder hoogleraar Ethnolinguistic Vitality and Diversity in the World. ‘Ik kijk ernaar uit om etnolinguïstische diversiteit en vitaliteit te promoten.’
De leerstoel is een gemeenschappelijk initiatief van CIPL (International Committee of Linguists) and CIPSH (International Committee of Philosophy and Humanities), die ook verantwoordelijk zijn voor de instelling ervan. Ameka bevindt zich met de leerstoel midden in het maatschappelijke debat. ‘De vitaliteit van taal is in grote delen van de wereld een hot topic. Dat zie je ook in Nederland, waar een discussie gaande is over de voertaal in het hoger onderwijs: moet dat Engels of Nederlands zijn? Als taalkundigen zijn we in het verleden niet altijd bij betrokken geweest bij dergelijke kwesties. We hebben veel talen gedocumenteerd, maar de resultaten verdwenen in archieven.’
Meer mensentalen dan vogelgeluiden
Een van de doelstellingen van de leerstoel is dan ook om actiever te adviseren over taalpolitiek. Daarnaast wordt een serie webinars gepland om met wetenschappers uit de hele wereld ideeën uit te wisselen. Die aanpak sluit aan bij het internationale karakter van de leerstoel, die tot stand is gekomen door een samenwerking van organisaties uit verschillende landen, maar ook bij de persoonlijke overtuiging van Ameka: ‘Mensen zijn de enige diersoort met meer dan zevenduizend talen, zelfs vogels halen dat aantal niet. Die diversiteit definieert ons, maar in onderzoek richten we ons vaak op standaardisatie. Ik wil mensen juist bewust maken van de verschillen.’
Meer dan het Westen
Volgens Ameka leidt de nadruk op standaardisatie ertoe dat te vaak wordt teruggegrepen op het idee dat één (Westerse) taal dominant is. ‘We gaan er vaak van uit dat mensen opgroeien met één taal en er een andere taal bij leren, maar in veel gemeenschappen waar mijn collega’s en ik werken, groeien kinderen op met drie of vier talen. Ik wil onderzoeken hoe ze dat doen, mede omdat het advies nu regelmatig is om in het onderwijs te focussen op één taal per keer, vaak het Engels. De andere talen krijgen vervolgens onterecht een ondergeschikte rol.’
Ameka’s doel is om met dit onderzoek bij te dragen aan dekolonisatie: ‘Vanwege de neiging om te focussen op het gebruik van één taal en de nadruk op Engels wordt nog te vaak gedacht dat het Westerse kennissysteem het enige is. Wanneer er meer ruimte komt voor verschillende talen, komt er ook meer ruimte voor de bijbehorende kennissystemen. Meertaligheid en een veelvoud aan kennissystemen is wat mij betreft het antwoord op veel problemen.’
Felix Ameka houdt zich vooral bezig met betekenis van linguïstische tekens en hun betekenis in sociale interactie. Daarnaast is hij geïnteresseerd in de variatie en verandering van talen door de jaren heen en de relatie tussen taal, cultuur en kennis. Hij is gespecialiseerd in West-Afrikaanse talen.