Universiteit Leiden

nl en

Veiligheidsinstructies

De universiteit vindt het belangrijk om een veilige omgeving te bieden aan studenten en medewerkers. Lees hier alles over veiligheidsmaatregelen en wat je moet doen bij een noodgeval of ander incident.

Veiligheidsmaatregelen

Als je tijdens je studie practica doet, in een laboratorium werkt, met mensen werkt of de natuur in trekt, kan het nodig zijn om voorzorgsmaatregelen te nemen. Heeft jouw faculteit of opleiding een tabblad op deze pagina? Lees die informatie dan goed door.

Noodgevallen en incidenten

Bekijk wat je moet doen bij een noodgeval of ander incident.

Internationale studenten: pas op voor telefonische oplichting!

Internationale studenten zijn soms het doelwit van oplichters die beweren van de IND, overheidsinstanties, banken of verzekeringsmaatschappijen te zijn. Deze organisaties zullen je nooit bellen om persoonlijke gegevens te vragen. Hang bij twijfel direct op en neem contact op met de politie.

Hoe is arbo geregeld aan de faculteit?

Lees wie er verantwoordelijk is voor jouw veiligheid en bij wie je moet zijn voor vragen over arbo, veiligheid en milieu binnen de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen in AMD informatieblad A010 Hoe is arbo geregeld?

Vrijwel iedereen werkt met de computer. Binnen een universitaire setting is het oplopen van klachten aan armen, nek en/of schouders (KANS) daarom een van de belangrijkste risico's. Hoe je dat kunt voorkomen, lees je in AMD informatieblad A021. Maar ook in het lab kun je KANS oplopen, zie RhL030 RSI en fysieke belasting in het lab.

Velen hebben daarnaast een labwerkplek. Maar ook een magazijn is een werkplek en voor ondersteunende diensten en voor derden kan de werkplek overal in het gebouw zijn. Bedenk verder dat je werkplek ook buiten een gebouw kan zijn: thuis, in het veld, of tijdens een reis of stage in het buitenland. Meer informatie over al deze werkplekken staat in AMD informatieblad A020 Mijn werkplek.

Op je werkplek krijg je, afhankelijk van je werkzaamheden, te maken met verschillende soorten risico's. Sommige werkzaamheden zijn gebonden zijn aan regelgeving of vergunningen. Ook kan je fysieke en geestelijke conditie van invloed zijn op de wijze waarop het werk moet worden ingericht. Denk aan zwangeren die met chemicaliën of straling gaan werken, pacemakerdragers en magneetvelden of aan medicijnen die verminderde alertheid opleveren. Lees daarom AMD informatieblad A030 Wat moet ik melden?

De risico's, geboden en verboden op de werkplekken worden aangegeven met borden. Je kunt de borden vinden in AMD informatieblad A022 Veiligheidsborden.

Bij knelpunten komt de arbeidsveiligheid in gevaar, of wordt de milieuwetgeving overtreden. Door ze vroegtijdig te signaleren en op te lossen wordt de kans verkleind dat een knelpunt leidt tot een incident, ongeval of overtreding.

Dit document beschrijft de procedures die noodzakelijk zijn om gesignaleerde knelpunten adequaat en duurzaam op te lossen: Procedure voor de opvolging van knelpunten.

De veiligheid op je werkplek hangt niet alleen van je eigen activiteiten af, maar ook van de risico's in de rest van het gebouw. Wees je daarom bewust van je omgeving en verken de vluchtroute: hoe moet je lopen bij alarm en waar is de dichtstbijzijnde nooduitgang? Waar hangt de dichtstbijzijnde blusser? Waar zijn de EHBO-middelen? 

Voor het lab is ook belangrijk om (blind!) de weg naar de nooddouche te kennen. En bij welke wasbak is de oogspoelvoorziening?
Meer info vind je onder Ontruimen.

Ook als je kantoor in de nabijheid is van laboratoria, of als je weleens op een lab dienstverlenende werkzaamheden moet verrichten, dan is het zinnig om te weten wat de bordjes en symbolen op de labdeuren betekenen. Deze informatie kun je vinden in AMD informatieblad A050 Betreden van labs: werken in een laboratoriumomgeving.

Het is belangrijk dat je goed voorgelicht bent over de risico's van de werkzaamheden die je moet uitvoeren, voordat je begint, zodat fouten en incidenten worden voorkomen. Instructie zal voornamelijk op de werkplek gebeuren, maar een aantal instructies wordt door of via de AMD verzorgd:

Training en blusinstructie nieuwe medewerkers

Nieuwe medewerkers ontvangen bij de start van hun dienstverband een introductiemagazine en informatie over veilig werken.

Ga je werkzaamheden verrichten in een laboratorium? Dan ontvang je een uitnodiging om deel te nemen aan de veiligheidstraining.

Daarnaast organiseert de AMD een aantal maal per jaar een blusinstructie voor medewerkers die nog nooit een brandje geblust hebben. Ook hiervoor gaat een mail rond vanuit het faculteitsbestuur, maar je kunt voor data en aanmelden ook zoeken op "blusinstructie" in de universitaire agenda.

Werken met GGO’s en Biologische Veiligheid

Nieuwe medewerkers, gasten en studenten die zelf met GGO’s gaan werken of in een geclassificeerd GGO-lab werken, moeten zich aanmelden bij de biologische veiligheidsfunctionaris (BVF). Voor hen wordt ook regelmatig een (Engelstalige) instructie “Veilig werken met GGO” gehouden. Zonder deze instructie gevolgd te hebben, mag je niet met GGO werken.

Werken met radioactieve straling of stralingsapparatuur

Voor je hiermee mag werken, moet je een externe cursus (5B cursus) volgen en het bijbehorende examen met goed gevolg afleggen. Meld je aan bij de stralingsdeskundige van de AMD .

Werken met waterstoffluoride (HF)

Niet zozeer de zure werking van HF is alarmerend, maar wel het feit dat HF een zenuwgif is! Werken met HF mag NOOIT zonder de speciale anti-HF kit (met antidotum) gebeuren. Neem contact op met de AMD voor een kit en de HF-instructie VOORDAT je hiermee gaat werken. De AMD kan ook een training voor de groep verzorgen indien nodig.

Werken met lasers

Voordat je in een klasse 3 of 4 laserlab kunt gaan werken, moet je de e-learning laserveiligheid (Engelstalig) doorlopen. Aanmelden voor de e-learning laserwerker kan via het formulier.

Werkplek laten instellen

Als u er met behulp van het AMD informatieblad A021 Voorkomen van KANS/RSI niet uit komt, kunt u uw werkplek ook laten instellen door een van de medewerkers van de AMD. Heb je vragen? Neem dan contact op met de AMD via amd@science.leidenuniv.nl.

Werken in een lab

Als je in een lab aan de slag gaat, zijn er een aantal zaken in de voorbereiding van belang waarbij je even stil dient te staan. Onder 'Rondom het lab' vind je alle voorbereidende zaken en achtergrondinformatie bij het laboratoriumwerk, zoals het maken van een risico-analyse en het stilstaan bij het aanvragen van een vergunning of de selectie van het juiste type veiligheidsmiddel. 'Veilig werken met...'  gaat over de risico's en te treffen specifieke maatregelen daarbij.

Risico-inschatting bij onderzoek

Praktische aanwijzingen over het zelf inschatten van risico’s voordat het onderzoek van start gaat.

RhL010

Veiligheidsmiddelen

Veiligheidsmiddelen algemeen RhL020
  Handschoeninformatie voor gebruikers RhL020a
  Handschoenbeleid Glove Policy
  Handschoenen bestellen RhL020b
  Handschoeneninformatie voor leidinggevenden en begeleiders RhL020c

Classificering van ruimten

Over geclassificeerde ruimten en de bijbehorende regels en vergunningen voor de inrichting van de labs en de uitvoering van het werk. RhL021

Ventilatie en afzuiging

Over verschillende typen ventilatie, hun werking en de juiste keuze. RhL022

De zuurkast

Over de werking en juist gebruik van de zuurkast. RhL023

RSI en fysieke belasting in het lab

Over het voorkomen van RSI/KANS bij repeterende labwerkzaamheden. RhL030

Arbo bij inkopen

Regelgeving over arbeidsmiddelen die van invloed is op de aanschaf. Weeg veilig gebruik en onderhoud af tegen de kosten. RhL040

Onderzoeksmateriaal versturen en vervoeren

Over regels en (import)vergunningen bij vervoer van chemicaliën en biologisch onderzoeksmateriaal, zowel intern als of verzenden naar/ontvangen van elders. RhL050

Keuring, onderhoud en reparatie

Dit informatieblad is nog niet beschikbaar, neem contact op met de AMD voor informatie.  

Verhuizing en technische wijzigingen

Wijzigingen aan of in de ruimte kunnen de veiligheid positief of negatief beïnvloeden. Voorafgaand aan de wijziging moet dit beoordeeld worden via de MoC procedure. RhL070

Werk door derden in het lab

Over wat je moet doen als er opeens werklui of andere buitenstaanders in je (geclassificeerde) lab staan en aan het werk willen. Kan dat zomaar en is dat veilig? RhL080

Afvalwijzer

Hierin heeft Facility Management de werkwijze m.b.t. verschillende huishoudelijke en chemisch/biologische afvalstromen in de faculteit beschreven.

RhL090

Afvalwijzer

Hierin heeft Facility Management de werkwijze m.b.t. verschillende huishoudelijke en chemisch/biologische afvalstromen in de faculteit beschreven.

RhL090

Werken met GROS

Korte aanwijzingen voor het werken met het Gevaarlijke Stoffen Registratie- en OpsporingsSysteem. RhL100

Zwanger aan het werk

Over aanvullende maatregelen bij zwangerschap en blijven werken in het laboratorium. Met checklist en achtergrondinformatie over de risico's. Rechten en plichten van zwangere en leidinggevende. Zie pagina 'Zwanger aan het werk'

De diverse risico's die aanwezig zijn bij het doen van onderzoek in het lab of op locatie en de maatregelen die daarbij getroffen moeten zijn, worden beschreven in de onderstaande Arbo-informatiebladen.

Chemicaliën

Chemicaliën

Bevat achtergrondinfo over gevarensymbolen, H&P zinnen, MSDS, grenswaarden en algemene regels voor het gebruik van chemicaliën. VOM011

CMR stoffen

Speciale voorzorgen voor het werken met Carcinogene, Mutagene en Reproductietoxische (CMR) stoffen. VOM012

Opslag van gevaarlijke stoffen

De regels uit de Arbowet en PGS-15 uitgelegd voor gebruikers en vertaald naar de labsituatie. VOM014

HF en andere fluorides

HF kan zeer ernstige letsels veroorzaken. Een veilige werkwijze voor de omgang met waterstoffluoride (HF) wordt beschreven en de inhoud van de anti-HF-kit. VOM015

Nanomaterialen

Beschrijft de W&N procedure voor de omgang met nanomateriale en de methode om tot een risicoinschatting van de schadelijkheid van nanomaterialen te komen. VOM050
Gassen en cryogene stoffen

Gassen

Informatie over het veilig werken met gassen en de opslag van gascilinders en lecture bottles. VOM021

Cryogene stoffen

Over de risico's en maatregelen bij het werken met cryogenen. Zie ook de website van de cryogene afdeling. VOM025
Biologisch materiaal

Biologisch materiaal

Algemene achtergrondinformatie bij het werken met biologisch materiaal en uitleg over de diverse typen. Zie ook de universitaire pagina over biologisch materiaal.  

Organisatie rondom GGO-werk

Beschrijft de verantwoordelijkheden van alle betrokkenen in de ggo-organisatie VOM033

Desinfectie

Over de effectiviteit en geschiktheid van de verschillende desinfectiemethoden  
Straling, lasers en magneten

Radioactieve straling

Regels, risico's en maatregelen bij het werken met radioactieve isotopen en stralingsapparatuur. Over Röntgen- en gammastraling.  

Lasers

Regels, risico's en maatregelen bij het werken met lasers. De laserveiligheidsorganisatie staat met alle universitaire regels beschreven in het Handbook Laser Safety. VOM090

Magneten

Regels, risico's en maatregelen bij het werken met magneten.  

Overige soorten straling

Over UV-straling, IR-straling, magnetronstraling, radiogolven e.d. Zie ook de brochure Elektromagnetische velden in arbeidssituaties.  

Veldwerk

Regels, risico's en maatregelen bij het werken in het veld door biologen of milieukundigen.  

Elektriciteit

Regels, risico's en maatregelen bij het werken met en onderhoud van elektrische apparatuur.  

Geluidsbronnen

Over schadelijk en hinderlijk geluid op het werk en maatregelen om uw gehoor te beschermen. VOM080

GGO-werk

GGO-werkzaamheden zijn aan regels en vergunningen gebonden.

  • Je kunt niet zomaar starten met GGO-werk. Je moet je eerst aanmelden als nieuwe GGO-werker. Daarnaast moet je de GGO-instructie bijgewoond hebben. Deze kun je vinden in de agenda op de website, of vraag het de Biologische-Veiligheidsfunctionaris (BVF)(zie contactgegevens AMD-medewerkers).
  • Wat van de regels van belang is voor het universitaire onderzoek, kun je lezen in het Handboek GGO van de universiteit.
  • Je GGO-project heeft een vergunningnummer. Ga je iets anders doen, dat niet in de vergunning staat, geef dat dan ruim van tevoren aan bij de BVF i.v.m. de tijd die een wijziging in de vergunning kost.

Verschillende soorten straling

Bij W&N werken onderzoekers niet alleen met ioniserende straling , maar ook met verschillende bronnen die niet-ioniserende straling uitzenden, zoals lasers en andere UV-/VIS-/IR-toepassingen, microgolfstraling of met sterke magneten. Op veel stralingstoepassingen is specifieke wet- regelgeving van toepassing. De AMD-informatiebladen over werken met diverse soorten straling en bijbehorende eisen zijn te vinden onder 'Werken in een lab'.

U kunt zich via de onderstaande links

Documenten

De W&N-informatie over het werken met chemicaliën is uitgesplitst over meerdere informatiebladen, die je vindt onder de kop 'Werken in een lab'.

Zwanger aan het werk

Ben je zwanger, wil je zwanger worden, of heb je een kinderwens? Of heb je een zwangere medewerkster?
Zeker in een laboratoriumomgeving zijn er andere risico's dan in het gewone leven. Sommige risico's zijn in de allereerste kwetsbare weken van de zwangerschap al aanwezig. Daarom moet in een zo vroeg mogelijk stadium uitgezocht worden welke soort werkzaamheden nog wel en beter niet gedaan kunnen worden om gezondheid en vruchtbaarheid van de zwangere medewerkster en haar toekomstige kind niet in gevaar te brengen.

Met de informatie op deze pagina kan een zwangere bepalen of zij de zwangerschap beter snel aan haar leidinggevende kan vertellen, zodat beschermende maatregelen getroffen kunnen worden. Leidinggevenden kunnen hier informatie vinden over hun taken bij zwangerschap en de eventuele extra te treffen voorzorgen voor zwangeren. Eén van de AMD-medewerkers of de bedrijfsarts kan daarbij altijd vertrouwelijk adviseren.

In de Arbowet staan wettelijke bepalingen die van kracht zijn bij zwangerschap en het geven van borstvoeding.

Het doen van experimenteel onderzoek kan echter ook nieuwe risico's met zich meebrengen. Omdat onderzoek uniek is, zijn mogelijke nieuwe gevaren nog niet of onvoldoende bekend, onderzocht of bewezen. De onderzoeker moet dus in een aantal gevallen zelf de schadelijkheid van zijn experimenten proberen in te schatten. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld de synthese van nieuwe verbindingen waarvan de schadelijke eigenschappen nog niet bekend zijn. Ook over eventuele schadelijke effecten van verschillende soorten elektromagnetische straling op de ontwikkeling van de vrucht is nog geen eenduidige informatie beschikbaar. Het overzicht van risico’s hoeft dus niet compleet te zijn. Bij twijfel geldt: uit voorzorg niet doen.

Het streven moet altijd zijn om de zwangere haar eigen werk te laten blijven doen. Is dit niet mogelijk, dan krijgt zij vrijstelling van bepaalde taken. Is ook dat onmogelijk, dan krijgt zij vervangend werk aangeboden of wordt geheel vrijgesteld van werk.

In de Arbowet is opgenomen, dat de werkgever (leidinggevende) binnen 2 weken na bekendmaking van de zwangerschap de zwangere werkneemster moet voorlichten over de risico's van haar werkzaamheden op haar gezondheid en de zwangerschap, en moet vertellen welke (aanvullende) maatregelen er zijn of worden getroffen om deze risico's weg te nemen.
Vaak kan de zwangere vrijwel alle handelingen zelf blijven doen. Soms echter kunnen bepaalde activiteiten beter tijdelijk door een collega, analist of stagiair overgenomen worden of uitgesteld worden tot na de zwangerschap (en borstvoedingsperiode).

Of het wegnemen van risico's geheel mogelijk is, moet blijken uit de risicoinventarisatie. Omdat de onderzoekswerkzaamheden per persoon enorm verschillen, moet deze risicoinventarisatie na de zwangerschapsmelding voor alle werkzaamheden van de zwangere opgesteld worden. Ook moeten andere werkzaamheden en processen op de afdelingen waar zij werkt meegenomen worden in verband met mogelijk blootstellingsgevaar.
Dit kun je samen met je leidinggevende doen met behulp van de Checklist Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding W&N. In de toelichting op deze checklist staan de risico's, wettelijke verboden en maatregelen beschreven. In het zwangerenbeleid van de faculteit kun je nalezen hoe de procedure omtrent zwangerschap en werk is en wat de verantwoordelijkheden van zwangere en leidinggevende zijn bij zwangerschap.

De meeste zwangeren maken een afspraak met de AMD om samen de checklist te doorlopen. De AMD kan eventueel overige deskundigen als bedrijfsarts of arbeidshygiënist inschakelen, en koppelt de uitkomsten van de risicoinventarisatie indien gewenst terug aan de leidinggevende om eventuele maatregelen in gang te zetten. Natuurlijk kun je als zwangere deze checklist ook gebruiken om te bepalen of je in een heel vroeg stadium al je leidinggevende in kennis wilt stellen, bijvoorbeeld als je met ioniserende straling of CMR-stoffen werkt, zodat deze schadelijke werkzaamheden vermeden kunnen worden.

Bestanden

Links

Lees meer over alarmeren en ontruimen in de pdf Calamiteiten en ongevallen.

Lees meer over bedrijfshulpverlening in  informatieblad A041 Bedrijfshulpverlening.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.