Vrijwel iedereen werkt met de computer. Binnen een universitaire setting is het oplopen van klachten aan armen, nek en/of schouders (KANS) daarom een van de belangrijkste risico's. Hoe je dat kunt voorkomen, lees je in AMD informatieblad A021. Maar ook in het lab kun je KANS oplopen, zie RhL030 RSI en fysieke belasting in het lab.

Velen hebben daarnaast een labwerkplek. Maar ook een magazijn is een werkplek en voor ondersteunende diensten en voor derden kan de werkplek overal in het gebouw zijn. Bedenk verder dat je werkplek ook buiten een gebouw kan zijn: thuis, in het veld, of tijdens een reis of stage in het buitenland. Meer informatie over al deze werkplekken staat in AMD informatieblad A020 Mijn werkplek.

Op je werkplek krijg je, afhankelijk van je werkzaamheden, te maken met verschillende soorten risico's. Sommige werkzaamheden zijn gebonden zijn aan regelgeving of vergunningen. Ook kan je fysieke en geestelijke conditie van invloed zijn op de wijze waarop het werk moet worden ingericht. Denk aan zwangeren die met chemicaliën of straling gaan werken, pacemakerdragers en magneetvelden of aan medicijnen die verminderde alertheid opleveren. Lees daarom AMD informatieblad A030 Wat moet ik melden?

De risico's, geboden en verboden op de werkplekken worden aangegeven met borden. Je kunt de borden vinden in AMD informatieblad A022 Veiligheidsborden.

Bij knelpunten komt de arbeidsveiligheid in gevaar, of wordt de milieuwetgeving overtreden. Door ze vroegtijdig te signaleren en op te lossen wordt de kans verkleind dat een knelpunt leidt tot een incident, ongeval of overtreding.

Dit document beschrijft de procedures die noodzakelijk zijn om gesignaleerde knelpunten adequaat en duurzaam op te lossen: Procedure voor de opvolging van knelpunten.

De veiligheid op je werkplek hangt niet alleen van je eigen activiteiten af, maar ook van de risico's in de rest van het gebouw. Wees je daarom bewust van je omgeving en verken de vluchtroute: hoe moet je lopen bij alarm en waar is de dichtstbijzijnde nooduitgang? Waar hangt de dichtstbijzijnde blusser? Waar zijn de EHBO-middelen? 

Voor het lab is ook belangrijk om (blind!) de weg naar de nooddouche te kennen. En bij welke wasbak is de oogspoelvoorziening?
Meer info vind je onder Ontruimen.

Ook als je kantoor in de nabijheid is van laboratoria, of als je weleens op een lab dienstverlenende werkzaamheden moet verrichten, dan is het zinnig om te weten wat de bordjes en symbolen op de labdeuren betekenen. Deze informatie kun je vinden in AMD informatieblad A050 Betreden van labs: werken in een laboratoriumomgeving.

Het is belangrijk dat je goed voorgelicht bent over de risico's van de werkzaamheden die je moet uitvoeren, voordat je begint, zodat fouten en incidenten worden voorkomen. Instructie zal voornamelijk op de werkplek gebeuren, maar een aantal instructies wordt door of via de AMD verzorgd:

Training en blusinstructie nieuwe medewerkers

Nieuwe medewerkers ontvangen bij de start van hun dienstverband een introductiemagazine en informatie over veilig werken.

Ga je werkzaamheden verrichten in een laboratorium? Dan ontvang je een uitnodiging om deel te nemen aan de veiligheidstraining.

Daarnaast organiseert de AMD een aantal maal per jaar een blusinstructie voor medewerkers die nog nooit een brandje geblust hebben. Ook hiervoor gaat een mail rond vanuit het faculteitsbestuur, maar je kunt voor data en aanmelden ook zoeken op "blusinstructie" in de universitaire agenda.

Werken met GGO’s en Biologische Veiligheid

Nieuwe medewerkers, gasten en studenten die zelf met GGO’s gaan werken of in een geclassificeerd GGO-lab werken, moeten zich aanmelden bij de biologische veiligheidsfunctionaris (BVF). Voor hen wordt ook regelmatig een (Engelstalige) instructie “Veilig werken met GGO” gehouden. Zonder deze instructie gevolgd te hebben, mag je niet met GGO werken.

Werken met radioactieve straling of stralingsapparatuur

Voor je hiermee mag werken, moet je een externe cursus (5B cursus) volgen en het bijbehorende examen met goed gevolg afleggen. Meld je aan bij de stralingsdeskundige van de AMD .

Werken met waterstoffluoride (HF)

Niet zozeer de zure werking van HF is alarmerend, maar wel het feit dat HF een zenuwgif is! Werken met HF mag NOOIT zonder de speciale anti-HF kit (met antidotum) gebeuren. Neem contact op met de AMD voor een kit en de HF-instructie VOORDAT je hiermee gaat werken. De AMD kan ook een training voor de groep verzorgen indien nodig.

Werken met lasers

Voordat je in een klasse 3 of 4 laserlab kunt gaan werken, moet je de e-learning laserveiligheid (Engelstalig) doorlopen. Aanmelden voor de e-learning laserwerker kan via het formulier.

De diverse risico's die aanwezig zijn bij het doen van onderzoek in het lab of op locatie en de maatregelen die daarbij getroffen moeten zijn, worden beschreven in de onderstaande Arbo-informatiebladen.

• Chemicaliën
• Gassen en cryogene stoffen
• Biologisch materiaal
• Straling, lasers en magneten

Ben je zwanger, wil je zwanger worden, of heb je een kinderwens? Of heb je een zwangere medewerkster?
Zeker in een laboratoriumomgeving zijn er andere risico's dan in het gewone leven. Sommige risico's zijn in de allereerste kwetsbare weken van de zwangerschap al aanwezig. Daarom moet in een zo vroeg mogelijk stadium uitgezocht worden welke soort werkzaamheden nog wel en beter niet gedaan kunnen worden om gezondheid en vruchtbaarheid van de zwangere medewerkster en haar toekomstige kind niet in gevaar te brengen.

Met de informatie op deze pagina kan een zwangere bepalen of zij de zwangerschap beter snel aan haar leidinggevende kan vertellen, zodat beschermende maatregelen getroffen kunnen worden. Leidinggevenden kunnen hier informatie vinden over hun taken bij zwangerschap en de eventuele extra te treffen voorzorgen voor zwangeren. Eén van de AMD-medewerkers of de bedrijfsarts kan daarbij altijd vertrouwelijk adviseren.

In de Arbowet staan wettelijke bepalingen die van kracht zijn bij zwangerschap en het geven van borstvoeding.

Het doen van experimenteel onderzoek kan echter ook nieuwe risico's met zich meebrengen. Omdat onderzoek uniek is, zijn mogelijke nieuwe gevaren nog niet of onvoldoende bekend, onderzocht of bewezen. De onderzoeker moet dus in een aantal gevallen zelf de schadelijkheid van zijn experimenten proberen in te schatten. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld de synthese van nieuwe verbindingen waarvan de schadelijke eigenschappen nog niet bekend zijn. Ook over eventuele schadelijke effecten van verschillende soorten elektromagnetische straling op de ontwikkeling van de vrucht is nog geen eenduidige informatie beschikbaar. Het overzicht van risico’s hoeft dus niet compleet te zijn. Bij twijfel geldt: uit voorzorg niet doen.

Het streven moet altijd zijn om de zwangere haar eigen werk te laten blijven doen. Is dit niet mogelijk, dan krijgt zij vrijstelling van bepaalde taken. Is ook dat onmogelijk, dan krijgt zij vervangend werk aangeboden of wordt geheel vrijgesteld van werk.

In de Arbowet is opgenomen, dat de werkgever (leidinggevende) binnen 2 weken na bekendmaking van de zwangerschap de zwangere werkneemster moet voorlichten over de risico's van haar werkzaamheden op haar gezondheid en de zwangerschap, en moet vertellen welke (aanvullende) maatregelen er zijn of worden getroffen om deze risico's weg te nemen.
Vaak kan de zwangere vrijwel alle handelingen zelf blijven doen. Soms echter kunnen bepaalde activiteiten beter tijdelijk door een collega, analist of stagiair overgenomen worden of uitgesteld worden tot na de zwangerschap (en borstvoedingsperiode).

Of het wegnemen van risico's geheel mogelijk is, moet blijken uit de risicoinventarisatie. Omdat de onderzoekswerkzaamheden per persoon enorm verschillen, moet deze risicoinventarisatie na de zwangerschapsmelding voor alle werkzaamheden van de zwangere opgesteld worden. Ook moeten andere werkzaamheden en processen op de afdelingen waar zij werkt meegenomen worden in verband met mogelijk blootstellingsgevaar.
Dit kun je samen met je leidinggevende doen met behulp van de Checklist Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding W&N. In de toelichting op deze checklist staan de risico's, wettelijke verboden en maatregelen beschreven. In het zwangerenbeleid van de faculteit kun je nalezen hoe de procedure omtrent zwangerschap en werk is en wat de verantwoordelijkheden van zwangere en leidinggevende zijn bij zwangerschap.

De meeste zwangeren maken een afspraak met de AMD om samen de checklist te doorlopen. De AMD kan eventueel overige deskundigen als bedrijfsarts of arbeidshygiënist inschakelen, en koppelt de uitkomsten van de risicoinventarisatie indien gewenst terug aan de leidinggevende om eventuele maatregelen in gang te zetten. Natuurlijk kun je als zwangere deze checklist ook gebruiken om te bepalen of je in een heel vroeg stadium al je leidinggevende in kennis wilt stellen, bijvoorbeeld als je met ioniserende straling of CMR-stoffen werkt, zodat deze schadelijke werkzaamheden vermeden kunnen worden.

Bestanden

• Aandachtspunten voor zwangere of ongeboren kind
• Checklist Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding
• Toelichting bij de Checklist Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding
• Zwangerenbeleid Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Links

• Meer informatie over zwangerschapsverlof
• Ouderschapsverlof
• RIVM - Zwangerschap en werk
• SZW lijst van kankerverwekkende, mutagene en voor de voortplanting gevaarlijke stoffen, juli 2017