Antoaneta Dimitrova in column over de verrassende uitkomst van de Bulgaarse verkiezingen
Antoaneta Dimitrova, Hoogleraar Comparative Governance, schreef in haar column bij het Montesquieu Instituut over de Bulgaarse nationale verkiezingen van afgelopen 4 april.
Afgelopen 4 april waren de Bulgaarse nationale verkiezingen. Vanwege langdurige en intensieve protesten tegen corruptie in de zomer van 2020 ie mede het gevolg waren van verschillende affaires waarbij de zittende partij GERB (de partij van premier Borisov) en de ‘macht achter de schermen’ MRF (de Partij van de Bulgaarse Turkse minderheid) waren betrokken, leek het erop dat het derde kabinet-Borisov zou vallen. Toch ging Borisov door; de GERB (zijn partij) zou de ‘enige partij’ zijn die een economisch herstelplan vuur Bulgarije kan leiden.
Een uitslag met verrassingen
Volgens Dimitrova zijn er 3 punten waarop de uitslag van de verkiezingen als verrassend bestempeld kunnen worden. Als eerste was de opkomst boven verwachting hoog. Ten tweede was de actieve opstelling van de Bulgaarse stemgerechtigden die in het buitenland zaten opmerkelijk; veel Bulgaren namen de moeite om naar stemlocaties te reizen en lang te wachten. Ten derde ging 31,9% van de stemmen naar drie nieuwe partijen die nog niet in het parlement vertegenwoordigd waren. Deze drie partijen zijn aan verschillende prodemocratische protesten verbonden. Dit zijn belangrijke proteststemmen tegen GERB en het model van Borisov. In zijn model heeft de regering een dominante rol ten nadele van het parlement en het gebruik van politieke en bestuurlijke organen om GERB en MRF aan de (economische) macht te houden. Meer dan een derde van de kiezers keerde zich tegen dit model.
Toch wordt een week na de verkiezingen duidelijk dat het te vroeg is om de teloorgang van GERB aan te kondigen. De partij is formeel gezien de winnaar van de verkiezingen. Daarnaast zal het formeren een ingewikkeld proces worden. Dimitrova schrijft: ‘Het nieuwe parlement is zo versplinterd dat de formatie een uiterst moeilijke onderneming zal zijn, ook gezien de GERB en de demissionaire premier alles aan doen om verdeeldheid tussen potentiële coalitiepartners te zaaien.’ Ook is er in Bulgarije buiten de situatie in de hoofdstad weinig veranderd. GERB is erg verweven met het bestuur van dorpen en kleinere steden. Hierdoor zal het heel lang duren voordat deze partij van de macht is gescheiden.
Erosie van de Bulgaarse parlementaire democratie
Dimitrova schrijft dat de erosie van de Bulgaarse parlementaire democratie meer en meer duidelijk wordt: ‘Borisov negeert het nieuwe parlement door bij de opening niet persoonlijk het ontslag van zijn regering aan te bieden. Dat is, paradoxaal genoeg, een passende einde van zijn regering gezien hij al een jaar niet beschikbaar was voor vragen vanuit het parlement. Hopelijk zullen de nieuwkomers in de Bulgaarse politiek deze trend weten te keren en zullen ze streven naar herstel van de parlementaire democratie en rechtsstaat.’
Lees het hele column hier
Het onderzoek van Antoaneta Dimitrova heeft zich ontwikkeld rond het thema bestuurs overdracht van de Europese Unie naar kandidaat-lidstaten. Ze onderzoekt de effecten van de bevordering van regels en normen met betrekking tot democratie, hervorming van het openbaar bestuur of specifiek beleid van de EU, het IMF of andere internationale organisaties.