In 2020 organiseerde de UBL het themaprogramma Onderdrukking en Vrijheid. Hiermee belichtten we de visies op identiteit, relaties en interactie tussen individuen en groepen in het verleden. Hieronder een overzicht van de tentoonstellingen, blogs, video’s en podcasts die rond het themaprogramma werden…

Voor de Universiteitbibliotheek (UB) zijn twee Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst ter nagedachtenis aan de Joodse familie Cosman. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog woonden zij in een van de huizen waar nu de UB is gevestigd.

Gianne Derks is per 1 mei benoemd tot de nieuwe wetenschappelijk directeur van het Mathematisch Instituut. Derks volgt Hermen Jan Hupkes op die de rol tijdelijk waarnam. Derks is benoemd voor een periode van vier jaar.

In de Tweede Wereldoorlog kwamen studenten en hoogleraren voor moeilijke keuzes te staan: het al dan niet tekenen van de loyaliteitsverklaring, meewerken met de bezetter, in het verzet gaan, of noodgedwongen onderduiken. Aan de hand van stukken uit de Leidse collecties worden hun keuzes en dilemma’s…

Honderden prachtige en tijdloze foto’s van Emmy Andriesse, een van de belangrijkste Nederlandse fotografen uit de twintigste eeuw, zijn nu voor iedereen vrij toegankelijk en te gebruiken voor onderzoek, onderwijs of andere doeleinden. Grote delen van Andriesse’s oeuvre zijn nu al online beschikbaar…

Ieder jaar herdenkt de Universiteit Leiden op 26 november de protestrede van professor Cleveringa tegen de nazi’s. In de Tweede Wereldoorlog kwamen tenminste 663 studenten, medewerkers en alumni van de universiteit om. Over deze slachtoffers was weinig bekend. Promovendus Adriënne Baars achterhaalde…

De fotocollectie van de Universiteitsbibliotheek Leiden (UBL) omvat voorbeelden van praktisch alle fotografische procedés uit de geschiedenis van het medium, zeldzame objecten en artistieke hoogtepunten. Tezamen belichten zij de geschiedenis van de fotografie als een techniek, een middel van wetenschappelijke,…

Op 25 mei heeft Stichting Academisch Erfgoed (SAE) onder de titel ‘Dicht het zwarte gat’ in Rijksmuseum Boerhaave een handreiking gepubliceerd voor selectie, behoud en blijvende toegankelijkheid van digitaal geboren academisch erfgoed. Het rapport is een oproep aan besturen van academische instellingen…

Op 30 oktober opent de online tentoonstelling Keuzes in oorlogstijd. In de Tweede Wereldoorlog kwamen studenten en hoogleraren voor moeilijke keuzes te staan: het al dan niet tekenen van de loyaliteitsverklaring, meewerken met de bezetter of in het verzet gaan, of noodgedwongen onderduiken. Aan de hand…

Een nieuwe gedenksteen op de gevel van een studentenhuis in de Hugo de Grootstraat herinnert aan de tientallen Indonesische studenten die voor de Tweede Wereldoorlog in Leiden studeerden. Een deel daarvan werd actief in het verzet en sommigen moesten dat met de dood bekopen.

De Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) heeft ruim 45.000 gedigitaliseerde daguerreotypieën, autochroomplaten, foto-afdrukken, albums, camera’s en andere stukken uit haar fotografiecollecties beschikbaar gemaakt via Digital Collections. Daarmee is een deel van de oudste fotocollectie van Nederland…

Van alumnus Jan van Lookeren Campagne ontving Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) onlangs een bijzondere schenking, namelijk een exemplaar van Hugo de Groot, Inleydinge tot de regts-geleertheyt (1692), afkomstig uit de bibliotheek van Rudolph Cleveringa. Van Lookeren Campagne kreeg het boek in zijn…

Iconische Rotterdamse gebouwen, stillevens, portretten en abstracte composities. Fotograaf Steef Zoetmulder (1911-2004) is een sleutelfiguur uit de naoorlogse Nederlandse kunstfotografie en staat bekend om zijn creatieve verbeelding van de alledaagse realiteit. Bijzondere structuren en patronen, benadrukt…

Een delegatie met rector Carel Stolker bezoekt eind juni Indonesië. Aanleiding is het 50-jarig bestaan van het ‘Leidse’ instituut KITLV-Jakarta. Wat doet dit instituut, en waarom is Indonesië een belangrijk land voor de universiteit?

Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden veel Indo-Europeanen naar Nederland. Daar werden zij niet altijd even welkom geheten. Iconisch is de foto van een muur in Den Haag waarop met grote witte letters: ‘Indo’s ga weg!’ staat te lezen.

Welke rol hebben literatuur en schrijven in tijden van onrust en grote druk? Die vraag hield hoogleraar en Holocaust-overlever Sem Dresden (1914-2002) bezig in zijn werk als letterkundige aan de Universiteit Leiden. Hij bestudeerde uitvoerig de rol die literatuur kan spelen bij het beter begrijpen en…

Hoe kijken jonge Indonesiërs naar het koloniale verleden van Nederland? En hoe verhoudt dit zich tot het perspectief van Indische Nederlanders en hun kinderen? In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in…

Leeslijst

In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In de vijfde aflevering is Adriaan van Dis te gast. De laatste…

Lezing, Studium Generale

De Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) heeft circa 2300 oude drukken en bijzondere uitgaven digitaal beschikbaar gemaakt via Digital Collections. Hiermee is een klein maar belangrijk deel van een van de oudste en belangrijkste boekencollecties in Nederland digitaal en in hoge resolutie beschikbaar…

Han Meyer, Carola Hein, Paul van de Laar en Sabine Luning pleiten in de huidige crisestijd voor een radicale heroverweging van de vaargeulen. Op 13, 14 en 15 oktober brengt het internationale symposium 150 jaar Nieuwe Waterweg academici, kunstenaars en beleidsmakers samen om te discussiëren over de…

Deze maand is het precies 700 jaar geleden dat een van de bekendste Italiaanse schrijvers, Dante Alighieri, overleed. 2021 is dus een Dante-jaar. Dante stierf op 14 september als Florentijnse balling in Ravenna. Hij werd vooral bekend door zijn Divina Commedia, het lange verhalende gedicht over zijn…

De njai en de baboe zijn twee cruciale figuren uit het Nederlandse koloniale verleden. De meeste njais en baboes zijn in de mist van de geschiedenis verdwenen. Hun namen zijn vergeten, hun foto’s zijn vervaagd. Sandra Beerends en Dido Michielsen hebben de njai en de baboe echter een naam, een gezicht…

Bijzondere lichtval, structuren, patronen in de ons omringende dagelijkse realiteit, uitgelicht door een onverwachte invalshoek of uitsnede. Daar was Steef Zoetmulder (1911-2004) als geen ander goed in. Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) kon onlangs de kerncollectie Steef Zoetmulder aankopen, met…

De Kom, de Surinaamse vrijheidsstrijder, krijgt een tentoonstelling in Museum De Lakenhal. Zo’n kwart eeuw na zijn dood (1945) ontrukten Leidse leden van de Surinaamse Studentenunie hem aan de vergetelheid.

De jaarlijkse dodenherdenkingen op de Dam en Waalsdorpervlakte, de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden en de Cleveringa-oratie zelf: onze omgang met de geschiedenis is vaak vooral ritueel, vertelt Cleveringahoogleraar Frank van Vree die op 27 november zijn oratie uitspreekt.

In 1969 verklaarde Indië-veteraan Joop Hueting in een spraakmakend televisie-interview dat hij en andere Nederlandse militairen in Indonesië oorlogsmisdaden hadden gepleegd. De regering liet vervolgens door Cees Fasseur een onderzoek uitvoeren en kwam op grond daarvan tot de slotsom dat zich tijdens…

Wie hoort Black Powerbeweging zal in eerste instantie denken aan de Verenigde Staten. Toch blijken er in de jaren ‘60 en ‘70 in het Nederlands Koninkrijk ook Black Powergroeperingen geweest te zijn, ontdekte promovendus Debby Esmeé de Vlugt.

In zijn biografie over professor Rudolph Cleveringa vult Kees Schuyt het bestaande beeld aan. Bijna alle aandacht gaat uit naar Cleveringa’s protestrede tegen de nazi’s, terwijl zijn latere verzetswerk nog veel riskanter was. Bovendien stond Cleveringa niet alleen. ‘Zonder Telders geen Cleveringa.’…

In de afgelopen decennia zijn er grote stappen gezet op het vlak van LGBTQ+ acceptatie. ‘Uit de kast komen’, echter, is voor velen nog steeds een moeilijke ervaring op persoonlijk vlak. Iedereen heeft een ander verhaal en niet iedereen past netjes in een denominatie in het LGBTQ+ spectrum. Leren van…

De Nobelprijs voor de Literatuur van 2021 is toegekend aan Tanzaniaanse auteur Abdulrazak Gurnah. In een toelichting noemt de Zweedse Academie Gurnah’s “compromisloosheid en compassie bij het doorgronden van de effecten van het kolonialisme en het lot van de vluchteling in de kloof tussen culturen en…

Het Midden-Oosten heeft een rijke literaire traditie, die steeds meer aandacht krijgt in het Westen. Moderne literaire werken behandelen hedendaagse kwesties, zoals de erfenis van het kolonialisme, de strijd tussen traditionalisme en moderniteit, de plaats van vrouwen in de maatschappij en de oorlog…

Onderstaande onderzoekssuggesties lenen zich voor scriptie- of promotieonderzoek of kunnen als aanvullend bronmateriaal betrokken worden bij lopend onderzoek.

De Universitaire Bibliotheken Leiden exposeert regelmatig stukken uit de Bijzondere Collecties. Zowel fysiek als online.

De verschijningsdatum van Arnon Grunbergs nieuwe boek Slachters en psychiaters is er niet zomaar één: 22 februari 2021 is de vijftigste verjaardag van de gelauwerde en veelgeprezen schrijver. Wie een blik werpt op de publicatielijst van Grunberg zal meteen de buitengewone productiviteit opmerken: tussen…

Spanningen tussen Israël en Palestina liepen in mei opnieuw hoog op, met honderden – vooral Palestijnse – doden tot gevolg. Nu een staakt-het-vuren enige respijt lijkt te geven is er gelegenheid om te reflecteren op de geschiedenis van het conflict. Zijn er lessen te trekken uit het verleden? Hoe schrijven…

Terwijl de Verenigde Staten nog altijd oorlog voert met drones en China grossiert in grootschalige cyber- en informatie operaties, leven Oekraïense en Russische soldaten in loopgraven en moeten NAVO-tanks een breekijzer vormen aan het front in de Donbas. Is oorlog door technologische ontwikkelingen…

Schrijvers zijn niet zomaar verhalenvertellers: met hun romans, verhalen en kritieken verbreden ze het maatschappelijk verbeeldingsvermogen, reflecteren ze op ontwikkelingen en zetten ze soms nieuwe thema’s op de kaart. Dat leidt gemakkelijk tot strijd. Want schrijvers en literatoren denken dikwijls…

Leiden vervult een bijzondere rol in de Nederlandse literatuur: als setting voor verhalen én als werk- en woonplaats voor toonaangevende auteurs. Het is de stad die door Willem Bilderdijk als ‘O Leiden, Bloem der steden’ werd beschreven, maar door F. Bordewijk heel wat minder glamoureus werd afgeschilderd.…